Википедия

Демянск

Демянск — Рәсәйҙең Новгород өлкәһендә эшселәр ҡасабаһы (с 1960). Демянск муниципаль районының административ үҙәге.

Демянск
Герб
Рәсем
Дәүләт  Рәсәй
Административ үҙәге Демянский район[d], Демянское городское поселение[d][1] һәм Демянский уезд[d]
Административ-территориаль берәмек Демянское городское поселение[d][1]
Сәғәт бүлкәте UTC+3:00[d]
Халыҡ һаны 567 кеше (1825)[2],
934 кеше (1833)[3],
640 кеше (1840)[4],
1221 кеше (1847)[5],
1652 кеше (1856)[6],
1696 кеше (1863)[7],
1553 кеше (1867)[8],
1474 кеше (1870)[9],
1338 кеше (1885)[10],
1648 кеше (1897)[11],
2013 кеше (1910)[12],
1988 кеше (1917)[13],
2224 кеше (1920)[13],
2462 кеше (1923)[13],
2472 кеше (1926)[14],
3370 кеше (1939)[15],
3752 кеше (1959)[16],
4319 кеше (1970)[17],
5158 кеше (1979)[18],
5999 кеше (1989)[19],
5825 кеше (2002)[20],
5328 кеше (2009)[21],
5365 кеше (2010)[22],
5150 кеше (2012)[23],
5040 кеше (2013)[24],
4859 кеше (2014)[25],
4748 кеше (2015)[26],
4637 кеше (2016)[27],
4453 кеше (2017)[28],
4348 кеше (2018)[29],
4306 кеше (2019)[30],
4211 кеше (2020)[31],
4501 кеше (2021)[32]
Почта индексы 175310
Рәсми сайт demadm.ru
Иң тәүге яҙма ваҡыты 1406
Урындағы телефон коды 81651
Карта
 Демянск Викимилектә

Ҡасаба Рәсәйҙең тарихи ҡалалары исемлегенә ингән

Халҡы — 4211 кеше (2020)

Географияһы

үҙгәртергә

Ҡасаба өлкәнең көньяғында, Явонь йылғаһы буйында (Илмән күле бассейны), Бөйөк Новгородтан 181 км алыҫлыҡта, Лычково тимер юлы станцияһынан көньяҡҡа табан 41 км алыҫлыҡта (Иҫке Русса — Бологое-Мәскәү линияһында) урынлашҡан.

Климаты

Демянскта уртаса температура ғинуарҙа — −9°C, июлдә уртаса температура — +17°C. Демянскта билдәләнгән максималь температура — +36°C, ә минималь — -5°C. Һалҡынһыҙ ваҡыттар 120-130 көн[33].

Тарихы

үҙгәртергә

Демянск беренсе тапҡыр 1406 йылғы йылъяҙмала Демон ҡалаһы кеүек телгә алына (Деман, Демя) (2006 йылда ҡасаба үҙенең 600-йыллығын билдәләй)[34].

Шулай ҙа Демянск Старая Русса һәм Бөйөк Новгородта табылған күпкә иртәрәк осорға ҡараған (XII быуат) туҙға яҙылған грамоталарҙа телгә алына

Йылъяҙмаларҙа үҙенсәлекле минераль һыу сығанаҡтары айырым билдәләнә. Кенәз Ярополк кенәз (1132—1139) Демянскҡа атлыларҙы һыу өсөн махсус ебәрә.

Һуңыраҡ Демянск ауыл була. 1927 йылдың 1 авгусында Новгород губернаһының Иҫке Русса өйәҙенә инеүсе Демянск ауылы ҡала булып үҙгәртелә, уға йәнәшәләге Глубово, Селижский Рядок һәм Селище ауылдары инә, Демәнск яңы барлыҡҡа килгән Демянск өйәҙенең административ үҙәге була. 1927 йылдың 1 авгусынан СССР-ҙа үткән административ-территориаль реформалар сиктәрендә губерна һәм өйәҙҙәр бүленеше бөтөрөлә, ә Демянск Ленинград өлкәһе Новгород округы составында Демянск районының административ үҙәге була (1930 йылда СССР-ҙа округтарға бүлеү бөтөрөлә). 1927 йылдың 5 сентябрендә ВЦИК ҡарары буйынса ҡала статусын юғалта һәм Демянск ауыл биләмәһе итеп үҙгәртелә[35].

Бөйөк Ватан һуғышы осоронда Демянскты Иҫке Русса янында контрһөжүм ваҡытында ҡалдыралар һәм немец-фашист оккупацияһында 1941 йылдың 9 сентябренән 1943 йылдың 21 февраленә тиклем була[36]. 1942—1943 йылдарҙа Демянск районында аяуһыҙ алыш үтә (1942 йылдың Демянский һөжүм операцияһы,1943 йылда Демянск һөжүм операцияһы. Был һуғыш барышында 1942 йылдың 4 апрелендә Демянск эргәһендә А. П. Маресьевтың самолеты бәреп төшөрөлә һәм ҡаты яраланған осоусының үҙенекеләргә ун һигеҙ тәүлек юлы башлана[37][38].

СССР Юғары Советы Президиумының 1944 йылдың 5 июлендәге Указы менән Демянск ауылы һәм бөтә Демянск районы яңы ҡабаттан ойошторолған Новгород өлкәһенә индерелә. Новгород өлкәһе башҡарма комитетының 1960 йылдың 28 декабрендәге № 1201 ҡарары менән Демянск эшселәр ҡасабаһы категорияһына индерелә[36].

Новгород өлкәһе башҡарма комитеты 1984 йылдың 21 сентябрҙәге № 416 ҡарары менән Демянск эшселәр ҡасабаһы составына Мосылино ауылы индерелә[39].

Иҡтисады

үҙгәртергә

Ҡасабала түбәндәге предприятиелар эшләй:

  • Демянск аҙыҡ-түлек комбинаты, 1911 йылда нигеҙ һалына; хәҙер — «Демянск минераль һыуҙар заводы».
  • Икмәк заводы.
  • Урман һәм ағас эшкәртеү сәнәғәте предприятиелары.

Иҫтәлекле урындары

үҙгәртергә

Княжна тауы — ҡалҡыулыҡ рәүешендә ҡаласыҡ, Явонь йылғаһының уң яҡ ярында урынлашҡан, Демянсктан 8 км алыҫлыҡта ята.

Шунда тыуған кешеләр

үҙгәртергә
  • Бахаров Борис Сергеевич (1902—1944) — Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында совет хәрби начальнигы, генерал-майор.
  • Белавин Иван Иванович (1852—1930) — Богословский тау округының баш табибы, Хеҙмәт Геройы (1928 йыл).
  • Бочкарев Валерий Викторович (1918—1989) — физик, радиофармацевтика, радиометрия һәм дозиметрия өлкәһендә белгес, профессор, техник фәндәр докторы, СССР-ҙың Ленин һәм Дәүләт премиялары лауреаты[40].
  • Лемке Михаил Константинович (1872—1923) — рус журналистика, революция хәрәкәте һәм цензура тарихсыһы.
  • Преображенский Павел Иванович (1874—1944) — геолог, Үрге Кама калий-магнийлы тоҙ ятҡылыҡтарын асыусы , 1919—1920 йылдарҙа А.В.Колчак хөкүмәтендә халыҡ мәғарифы министры.
  • Рождественский Игорь Евгеньевич (1923—1993) — геолог, Социалистик Хеҙмәт Геройы.
  •  
    Яҡты өйрәнеү музейы
  •  
    XIX быуат аҙағы сиркәүе
  •  
    Демянск ҡасабаһы үҙәге
  •  
    Явонь йылғаһы

Иҫкәрмәләр

үҙгәртергә
  1. ↑ 1,0 1,1 ОКТМО (урыҫ)
  2. ↑ Статистическое изображение городов и посадов Российской империи по 1825 год. Сост. из офиц. сведений по руководством директора Департамента полиции исполнительной Штера. Спб., 1829
  3. ↑ Обозрение состояния городов российской империи в 1833 году / Изд. при министерстве внутренних дел. — Спб., 1834
  4. ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи. Сост. в Стат. отд. Совета МВД. — Спб., 1840
  5. ↑ Статистические таблицы о состоянии городов Российской империи [по 1 мая 1847 года]. Сост. в Стат. отд. Совета МВД. Спб., 1852
  6. ↑ Статистические таблицы Российской империи, составленные и изданные по распоряжению министра внутренних дел Стат. отделом Центрального статистического комитета. [Вып. 1]. За 1856-й год. Спб., 1858
  7. ↑ Статистический временник Российской империи. Серия 1. Вып. 1. Спб., 1866
  8. ↑ Статистический временник Российской империи. Серия 2. Вып. 1. — Спб., 1871, с. 175
  9. ↑ Статистический временник Российской империи. Серия 2. Вып. 10. Спб., 1875, с. 96
  10. ↑ Статистика Российской империи. 1: Сборник сведений по России за 1884—1885 гг. Спб., 1887, с. 18
  11. ↑ Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 года. Новгородская губерния (урыҫ)
  12. ↑ Города России в 1910 г. — Спб., 1914
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Города Союза ССР / НКВД РСФСР, Стат. отдел. — М., 1927
  14. ↑ Всесоюзная перепись населения 1926 года. М.: Издание ЦСУ Союза ССР, 1928. Том 9. Таблица I. Населённые места. Наличное городское и сельское население (урыҫ)
  15. ↑ РГАЭ, ф. 1562, оп. 336, д. 1248, лл. 83—96
  16. ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность сельского населения РСФСР - жителей сельских населённых пунктов - районных центров по полу
  17. ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. (урыҫ) — Демоскоп Weekly.
  18. ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. (урыҫ) — Демоскоп Weekly.
  19. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу (урыҫ)
  20. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Численность населения субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более (урыҫ)
  21. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года (урыҫ)
  22. ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. 12. Численность населения муниципальных районов, поселений, городских и сельских населённых пунктов Новгородской области (урыҫ)
  23. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года (урыҫ)
  24. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов (урыҫ) — Росстат, 2013. — 528 с.
  25. ↑ Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года (урыҫ)
  26. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года (урыҫ)
  27. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года (урыҫ) — 2018.
  28. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (урыҫ) — М.: Росстат, 2017.
  29. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года (урыҫ) — М.: Росстат, 2018.
  30. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года (урыҫ)
  31. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года (урыҫ)
  32. ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года) (урыҫ)
  33. ↑ Акимов В. Ф., Акимова Г. Н. Физическая география Демянского района: Пособие. — Великий Новгород: НРЦРО, 2002. — 46 с.
  34. ↑ Демянск Online. Основные даты 2014 йыл 3 сентябрь архивланған.
  35. ↑ Административно-территориальное…, 2009, с. 26, 61, 85—87
  36. ↑ 36,0 36,1 Административно-территориальное…, 2009
  37. ↑ Демянск. Сталинградская прелюдия. Дата обращения: 13 июнь 2008.
  38. ↑ Демянские наступательные операции 1942-го и 1943-го годов 2014 йыл 4 сентябрь архивланған.
  39. ↑ Административно-территориальное…, 2009, с. 175
  40. ↑ и 19 2014 йыл 4 сентябрь архивланған.

Әҙәбиәт

үҙгәртергә

Һылтанмалар

үҙгәртергә
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Демянск&oldid=1277804» битенән алынған
  NODES