Ижмә

Ижмә (ғәр. إجماع‎ — «фекер берлеге»; рус. иджма́‘) — фекер алышҡан мәсьәлә буйынса абруйлы шәхестәрҙең (фаҡиһтарҙың) килешеүе, берҙәм фекере йәки ҡарары. Мосолман хоҡуғы сығанаҡтарының береһе — Фиҡһ.

Сөнниҙәр мәҙһәбендә ижмәгә мөнәсәбәт

Мәҙһәб вәкилдәренең ижмәгә ҡарата мөнәсәбәте төрлөсә. Хәнәфиҙәр хәҙистәре төҙөк тип һаналған сәхәбәләрҙең ижмәләрен генә, мәликиҙәр Мәҙинә мөжтәһиттәренең ҡайһы бер ижмәһен ғына таныған. Шәфиғиҙәр ижмәне үҙаллы хоҡуҡ сығанағы итеп түгел, ә бары Ҡөрьән һәм сөннәткә ҡушымта итеп кенә таныған. Хәнбәлиҙәр Мәҙинә мөжтәһиттәре ижмәһенең бөтә категорияларын да ҡабул иткән.

Ижмә категориялары

Ижмә тасуирлау һәм уны дөйөм ҡарамаҡҡа еткереү ысулы буйынса ошондай категорияларға бүленә:

• әл-ижмә ' әл-ҡәүли (ғәр. الإجماع القولي‎)- тауыш менән әйтелгән, йәғни асыҡ фекер алышыуҙа ҡабул ителгән ҡарар;
• әл-ижмә' әл-ғәмәли (ғәр. الإجماع العملي‎)- булған хәлдәргә таянған, йәғни тикшерелмәгән, әммә бер үк шарттарҙа бер төрлө ҡарарҙарҙан һәм ғәмәлдәрҙән сыҡҡан ҡарар;
• әл-ижмә ' әс-суҡути (ғәр. الإجماع السكوتي‎ — әйтелмәгән, әммә барыһына ла билдәле булған берәйһенең ҡаршылыҡтар белдерелмәгән ҡарары.

Һылтанмалар

• Али-заде, А. А. Иджма // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с. — (Золотой фонд исламской мысли). — 3000 экз. — ISBN 5-98443-025-8  (рус.).
• Иджма / Бобровников В. О. // Железное дерево — Излучение. — М. : Большая российская энциклопедия, 2008. — С. 699. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 10). — ISBN 978-5-85270-341-5.
• Боголюбов А. С. Иджма // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 91. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
• Куликова К. Е. Иджма // Религиоведение: Энциклопедический словарь / Под ред. А. П. Забияко, А. Н. Красникова, Е. С. Элбакян. — М: Академический проект, 2006. — 1256 с. — ISBN 5-8291-0756-2.