Tantra

An tantra iyo an esoterikong mga tradisyon kan Hinduismo asin Budismo na nagtalubo sa India poon sa kabangaan kan ika - 1st milenyo CE. An terminong tantra, sa mga tradisyon kan India, nangangahulogan man nin ano man na sistematikong "text, teoriya, sistema, instrumento, pamamaagi o pagpraktis. An pangenot na kabtang kan mga tradisyon na ini iyo an paggamit nin mantra, asin sa siring an mga iyan sa parate inaapod na Mantramārga ("Dalan kan Mantra") sa Hinduismo o Mantrayāna ("Mantra na Lunadan") asin Guhyamantra ("Hilom na Mantra") sa Budhismo.

Puon pa sa inot na mga siglo kan komun na panahon, nagbutwa an mga bagong hayag na Tantras na nasesentro kay Vishnu, Shiva o Shakti. Igwa nin mga tantrikong lineages sa gabos na panginot na porma nin modernong Hinduismo, arog kan tradisyon na Shaiva Siddhanta, an sektang Shakta kan Sri-Vidya, an Kaula asin Kashmir Shaivismo.

Sa Budhismo, an mga tradisyon na Vajrayana midbid sa mga ideya asin kaugalean na tantriko, na basado sa Buddhist Tantras kan India. Kaiba diyan an Indo-Tibetan Budhismo, Chinese Esoteric Budhismo, Japanese Shingon Budhismo asin Nepalese Newar Budhismo. Minsan ngani an Habagatan na Esoterikong Budhismo dai direktang nasasambitan an mga tantra, an mga kaugalean asin ideya kaiyan nakaaagid sa sainda.

An mga tradisyon na Tantrikong Hindu asin Budhista nakaimpluwensia man sa iba pang relihiyosong tradisyon sa Sirangan arog kan Jainismo, tradisyon na Tibetan Bön, Daoismo, asin tradisyon kan mga Hapones na Shintō.

An nagkapirang paagi nin pagsamba na bakong konektado sa sekso arog kan Puja ibinibilang na santriko sa saindang pangingidam asin mga ritual. An mga templong Hindu sa pangkagabsan nagkokomporme man sa ikonograpiya kan tantra. An mga tekstong Hindu na naglaladawan kan mga topikong ini inaapod na Tantras, Āgamas o Samhitās. Sa Budhismo, an tantra nakaimpluwensia sa arte asin ikonograpiya nin Tibet asin Budismo sa Sirangan na Asya, siring man sa makasaysayan na mga templo sa lungib nin India asin sa arte kan Sur- Sirangan na Asia.