Елгава
Е́лґава (па-латыску: 
Jelgava , па-нямецку: Mitau) — места ў цэнтральнай Латвіі (край Зэмгалэ, 42 км на поўдзень ад Рыгі) Латвіі, сталіца гістарычнага рэґіёну Курляндыі. Елґава знаходзіцца на абодвух берагох ракі Ліелупэ (мінулая нямецкая назва — Аа), на раўніне, якая, верагодна, спарадзіла нямецкую назву (Mitte der Aue). Латыская назва Jelgava хутчэй за ўсё паходзіць ад ліўскага імя «Jelgab» — «нізкае месца».
| Елгава | |||||
| лат. Jelgava | |||||
| |||||
| |||||
| Першыя згадкі: | 1266 | ||||
| Места з: | 1573 | ||||
| Былая назва: | Мітава | ||||
| Краіна: | Латвія | ||||
| Мэр: | Андрыс Равіньш[1] | ||||
| Плошча: | 60 км² | ||||
| Вышыня: | 13 м н. у. м. | ||||
| Насельніцтва (2016) | |||||
| колькасьць: | 61 623 чал.[2] | ||||
| шчыльнасьць: | 1027,05 чал./км² | ||||
| Часавы пас: | UTC+2 | ||||
| летні час: | UTC+3 | ||||
| Тэлефонны код: | +371 630 | ||||
| Паштовыя індэксы: | LV-300(1–9); LV-3024; LV-3035 | ||||
| Геаграфічныя каардынаты: | 56°39′8″ пн. ш. 23°43′28″ у. д. / 56.65222° пн. ш. 23.72444° у. д.Каардынаты: 56°39′8″ пн. ш. 23°43′28″ у. д. / 56.65222° пн. ш. 23.72444° у. д. | ||||
Елгава на мапе Латвіі   Елгава | |||||
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |||||
| www.jelgava.lv | |||||
Насельніцтва гораду — 63 тысячы жыхароў (перапіс 2004 году), зь якіх амаль палова — расейскамоўныя. Гэта — чацьверты па велічыні горад у Латвіі. У Елґаве ёсьць чыгуначны і аўтобусны вакзалы, рачны порт і невялікае лётнішча.
За савецкім часам у Елґаве разьмяшчалася некалькі вялікіх цяжкапрамысловых заводаў, у тым ліку ґіґант усесаюзнага значэньня RAF. Пасьля здабыцьця Латвіяй незалежнасьці ў 1990 годзе ўсе заводы спыніліся, і большая частка насельніцтва засталася бяз працы. З гэтай прычыны нават сёньня Елґава застаецца даволі беднай. Зрэшты, сытуацыя паступова паляпшаецца.
Гісторыя
рэдагаваць- Елґава была заснаваная ў 1266 годзе Конрадам Мандэрнам, вялікім маґістрам Ордэну Мечаносцаў.
- у 1345 г. горад упершыню заваяваны ліцьвінамі.
- з 1561 г. Елґава была рэзыдэнцыяй Карлядзкіх князёў.
- Елґава была сталіцаю Курляндыі падчас яе ўваходжаньня ў Рэч Паспалітую
- у XVII стагодзьдзі горад тройчы захопліваецца швэдамі
- у 1795 г. горад далучаны да Расейскае імпэрыі падчас Падзелаў Рэчы Паспалітай.
- З 1920 г. Елґава ў складзе Латвіі
Насельніцтва
рэдагавацьНа 1 студзеня 2015 колькасьць насельніцтва складала 61 961 чалавек.
| Насельніцтва Елгавы (2013) | ||||
|---|---|---|---|---|
| латышы | 62.5% | |||
| расейцы | 22.3% | |||
| беларусы | 5.5% | |||
| украінцы | 2.6% | |||
| палякі | 1.9% | |||
| цыганы | 1.5% | |||
| летувісы | 1.4% | |||
| іншыя | 2.4% | |||
Славутасьці
рэдагавацьБольшая частка гарадзкой архітэктуры была зьнішчаная падчас Другой Сусьветнай Вайны. Горад адбудоўваўся галоўным чынам у шэрым і танным савецкім стылі, з зусім іншай пляноўкай. Тым ня менш, у Елґаве ўсё роўна ёсьць шмат чаго, на што варта паглядзець. А новыя будынкі плянуюцца ў стылі, які дазволіць гораду вярнуць зьнішчаную саветамі прыгажосьць.
На замкавай высьпе (Pilssala), якая знаходзіцца паміж Ліэлупэ й Дрыксай, знаходзіўся стары замак курляндзкіх князёў, пабудаваны ў 1266 г., які быў разбураны князем Эрнстам Ёганам Біранам. На тым самым месцы ў 1738—1772 гг. Барталямэё Растрэлі пабудаваў для яго зімовы палац, цяпер вядомы як Jelgavas Pils — візытная картка места. На жаль, палац моцна пацярпеў падчас вайны, і ягоныя інтэр’еры аднавіць не ўдалося (захаваўся вядомы летні палац герцаґа Бірана ў Рундалэ). Цяпер там знаходзіцца Латвійская Сельскагаспадарчая Акадэмія.
Іншай славутасьцю зьяўляецца нэаклясычны будынак акадэмічнай ґімназыі Academia Petrina, пабудаваным у 1775 годзе архітэктарам Сэвэрынам Енсэнам, названы ў гонар герцаґа Пэтэра Бірана. Цяпер гэта музэй мастацтва.
Яшчэ адзін клясычны будынак — Villa Medem — прыватная віла, пабудаваная напачатку XIX стагодзьдзя на беразе Дрыксы.
Барочная лютэранская царква сьв. Ганны (XVII ст.) — вядомы сымбаль гораду. Пеўня, што сядзіць на яе шпілі, у Елґаве можна ўбачыць амаль адусюль.
Побач з гарадзкой плошчай стаіць будынак лютэранскае царквы Трыадзінства (барока). Раней гэта была першая царква гораду з высокай 75-мэтровай вежай, але яна была разбураная ў часы камунізму. Адбудоўваецца, але вельмі павольна. Каталіцкі касьцёл сьв. Юр’я — прыгожая чырвоная пабудова, што знаходзіцца недалёка ад цэнтральнага паштамту.
Галоўным праваслаўным храмам места зьяўляецца сабор сьв. Сымона і Ганны. У 1940-х гадох камуністы паспрабавалі ўзарваць будынак, але ён вытрымаў — на працягу мноства гадоў гэтыя закінутыя руіны змрочна стаялі недалёка ад мястовага цэнтру. У сярэдзіне 1990-х храм быў адбудаваны.
У Елґаве захаваўся невялікі раён з брукамі і драўлянымі дамамі XIX стагодзьдзя, у якіх жылі простыя гараджане.
Горад мае шмат прыгожых паркаў. У парку каля прывакзальнай плошчы стаіць вялікі помнік латыскаму нацыянальнаму герою Лачплэсісу.
Культура
рэдагавацьЗ гораду паходзіць гурт Prāta Vētra, удзельнік конкурсу песьні Эўрабачаньне ў 2010 годзе.
Гарады-пабрацімы
рэдагаваць
|
|
Крыніцы
рэдагаваць- ^ The Chairman (анг.) About self-government. Izstrādājis SIA DatorCentrs. Праверана 18 траўня 2016 г.
- ^ «Latvijas iedzīvotāju skaits pašvaldībās pagastu dalījumā» (лат.). Latvijas Republikas Iekšlietu Ministrijas. Pilsonības un Migrācijas Lietu Pārvalde (1. 01 2016). Праверана 18 траўня 2016 г.