І

літара кірыліцы
Кірылічны алфавіт
Кірыліца
А Б В Г Ґ Д Ђ
Ѓ Е (Ѐ) Ё Є Ж З
Ѕ И (Ѝ) І Ї Й Ј
К Л Љ М Н Њ О
П Р С Т Ћ Ќ У
Ў Ф Х Ц Ч Џ Ш
Щ Ъ Ы Ь Э Ю Я
Гістарычныя літары
(Ҁ) (Ѹ) Ѡ (Ѿ) (Ѻ) Ѣ
Ѥ ІѢ Ѧ Ѫ Ѩ Ѭ
Ѯ Ѱ Ѳ Ѵ (Ѷ) Ын
Літары неславянскіх моў
Ӑ Ӓ Ә Ӛ Ӕ Ғ Ӷ
Ҕ Ӗ Ҽ Ҿ Ӂ Җ Ӝ
Ҙ Ӟ Ӡ Ӥ Ӣ Ӏ Ҋ
Қ Ҟ Ҡ Ӄ Ҝ Ԟ Ӆ
Ӎ Ҥ Ң Ӊ Ӈ Ӧ Ө
Ӫ Ҩ Ҧ Ҏ Ҫ Ҭ Ӳ
Ӱ Ӯ Ү Ұ Ҳ Һ Ҵ
Ӵ Ҷ Ӌ Ҹ Ӹ Ҍ Ӭ
Заўвага. Знакі у дужках
не маюць статусу
(самастойных) літар.

І і (т.зв. І дзесяцяры́чнае) — дзясятая літара беларускага і дванаццатая украінскага кірылічных алфавітаў. Можа быць маленькай і вялікай. Мае рукапісную і друкаваную формы.

Вымаўленне

правіць

Літара І часцей за ўсё абазначае нелабіялізаваны галосны гук [і]: ліпень, спіна, мір. Пасля галосных, Ў, Ь і апострафа абазначае ётаваны гук [йі]: краіна, гаі, у Прыднястроўі.

Гісторыя літары

правіць

І паходзіць з кірылічнай   (І дзесяцярычнае), што ўзнікла на аснове грэка-візантыйскай   (ёта). У старабеларускае пісьмо перайшла са старажытнарускага, дзе абазначала гук [і] і мела лікавае значэнне 10

У рукапісах XIV—XVII стст. у сувязі з функцыяніраваннем розных пісьмовых школ і выкарыстаннем розных тыпаў пісьма (устаў, паўустаў, скорапіс) ужывалася ў некалькіх варыянтах, якія дапамагаюць вызначаць час і месца напісання тэкставага помніка.

Літара І выкарыстоўвалася ў рускім дарэформенным правапісе, але затым, у 1918 годзе, была канчаткова скасавана.

Табліца кодаў

правіць
Кадзіроўка Рэгістр Дзесятковы код Шаснаццатковы код Васмярковы код Двайковы код
Юнікод Вялікая 1030 0406 002006 00000100 00000110
Маленькая 1110 0456 002126 00000100 01010110
ISO 8859-5 Вялікая 166 A6 246 10100110
Маленькая 246 F6 366 11110110
KOI-8 Вялікая 182 B6 266 10110110
Маленькая 166 A6 246 10100110
Windows-1251 Вялікая 178 B2 262 10110010
Маленькая 179 B3 263 10110011

У HTML вялікую І можна запісаць як І ці І, а маленькую і — як і ці і.

Гл. таксама

правіць
  • I лацінскае
  • Ї — ётаваны варыянт І, які прысутнічае ва ўкраінскім алфавіце.
  NODES