Валакаламск — горад абласнога падпарадкавання ў Маскоўскай вобласці Расіі, адміністрацыйны цэнтр Валакаламскага раёна і гарадскога паселішча Валакаламск. Знаходзіцца на рацэ Лама.

Горад
Валакаламск
Герб Сцяг[d]
Герб Сцяг[d]
Краіна
Суб’ект федэрацыі
Муніцыпальны раён
Каардынаты
Заснаваны
1135
Плошча
  • 10 км²
Вышыня цэнтра
170 м
Насельніцтва
  • 25 729 чал. (2024)[1]
Часавы пояс
Тэлефонны код
49636
Паштовыя індэксы
143600
Аўтамабільны код
50, 90, 150, 190
Код АКАТП
Валакаламск на карце Расіі ±
Валакаламск (Расія)
Валакаламск
Валакаламск (Маскоўская вобласць)
Валакаламск

Узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны I ступені (1985). 25 сакавіка 2010 года Указам Прэзідэнта Расійскай Федэрацыі Дзмітрыя Мядзведзева Валакаламску прысвоена ганаровае званне Расійскай Федэрацыі «Горад воінскай славы».

Насельніцтва 23,6 тыс. чалавек (2010).

Назва пайшла ад назвы ракі Ламы, на якой паселішча паўстала.

Рачная назва Лама балцкага паходжання. Назоўныя аналагі — прускія тапонімы Lamen, Lameynen, Lama-sila, літоўскія гідронімы Loma, Lomena[2].

Назвы рэк Loma, Lomena звязаныя з літоўскім loma «нізіна, лог; яма»[3], латышскім lāma «нізіна, лужа».

Далей да індаеўрапейскага *lāmā «лужа, балота» (асобна вылучаецца на падставе шматлікіх стараеўрапейскіх назваў)[4], якое ад *lem- «ламаць, разломваць» (лог, яма як «разлом» у роўнай паверхні зямлі)[5].

Тыпалагічна назву Ламы як ракі з глыбокім рэчышчам можна параўнаць з гідронімамі тыпу Дубасна, Дубосьня, што звязаныя з літоўскім dubti «ўгінацца», duburys «рачны вір (паглыбленае, „увагнутае“ месца)», dauba «дол, лог, яр».

Рачная назва Лама матываваная працяканнем па глыбокім рэчышчы.

Валакаламск у складзе шэрагу гарадоў з назвамі балцкага гідранімічнага паходжання, што дугой атачаюць Маскву з заходняга боку (Руза, Мажайск, Вярэя, Нара-Фамінск, Серпухаў)[6].

Насельніцтва

правіць
Год Колькасць
1852 1 290 [7]
1856 2 100 [8]
1859 2 412 [9]
1897 3 091 [8]
1913 3 500 [8]
1923 3 796 [10]
1926 3 131 [11]
1931 4 900 [8]
1939 5 413 [12]
1959 8 625 [13]
Год Колькасць
1967 15 000 [8]
1970 15 495 [14]
1979 18 356 [15]
1989 18 226 [16]
1992 18 300 [8]
1998 17 900 [8]
2000 17 700 [8]
2001 17 600 [8]
2002 16 656 [17]
2003 16 700 [8]
Год Колькасць
2005 24 800 [8]
2006 24 500 [8]
2007 24 400 [8]
2008 24 000 [8]
2009 23 865 [18]
2010 23 433 [19]
2011 23 400 [8]
2012 22 857 [20]
2013 22 439 [21]
2014 21 692 [22]
Год Колькасць
2015 21 212 [23]
2016 20 976 [24]
2017 20 838 [25]
2018 19 824 [26]
2019 19 162 [27]
2020 18 372 [28]
2021 26 389 [29]
2023 26 181 [30]
2024 25 729 [1]

Крыніцы

правіць
  1. а б https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Сhisl_MO_01-01-2024.xlsxРосстат, 2024.
  2. В. Н. Топоров. Древняя Москва в балтийской перспективе // Балто-славянские исследования. 1981. Москва, 1982. С. 35.
  3. A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 196.
  4. J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 653—654.
  5. В. Н. Топоров. Прусский язык. L. Москва, 1990. С. 60—61.
  6. В. Н. Топоров. Древняя Москва в балтийской перспективе // Балто-славянские исследования. 1981. Москва, 1982. С. 35—36.
  7. (unspecified title)М.: 1852. — 954 с.
  8. а б в г д е ё ж з і к л м н о http://www.MojGorod.ru/moskovsk_obl/volokolamsk/index.html
  9. http://elib.shpl.ru/ru/nodes/9037-vyp-24-moskovskaya-guberniya-1862#page/1/mode/grid/zoom/1СПб.: 1862.
  10. http://elib.shpl.ru/ru/indexes/values/76352М.: 1924. — 71 с.
  11. http://dlib.rsl.ru/viewer/01003091360#?page=1М.: 1929.
  12. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_pop_39_3.php
  13. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.phpДемоскоп Weekly.
  14. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.phpДемоскоп Weekly.
  15. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.phpДемоскоп Weekly.
  16. http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
  17. http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls
  18. http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls
  19. http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Vol1/pub-01-11.xlsxРосстат.
  20. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2012/bul_dr/mun_obr2012.rar
  21. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктовРосстат, 2013. — 528 с.
  22. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar
  23. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar
  24. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar — 2018.
  25. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 годаМ.: Росстат, 2017.
  26. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 годаМ.: Росстат, 2018.
  27. http://www.gks.ru/free_doc/doc_2019/bul_dr/mun_obr2019.rar
  28. https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/CcG8qBhP/mun_obr2020.rar
  29. https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
  30. https://rosstat.gov.ru/compendium/document/13282Росстат, 2023.

Спасылкі

правіць
  NODES