Мануэліна

Мануэліна, дакладней мануэліну (парт.: Manuelino) — стыль у гісторыі архітэктуры Партугаліі XV—XVI стст., нацыянальны варыянт Рэнесансу. Названы па імені караля Мануэла I Шчаслівага (гады праўлення 1495—1521). Гэты час быў перыядам найвышэйшай магутнасці Партугаліі, перыядам яе росквіту як марской дзяржавы. Яна набывае шматлікія калоніі. Партугальцы склалі на морах канкурэнцыю генуэзцам і іспанцам, самым моцным мараходам тагачаснага свету. Звязаны з гэтым эканамічны і культурны ўзлёт знайшоў адлюстраванне ў інтэнсіўным будаўніцтве.

Акно каралеўскага кляштара ў Тамары.

У мануэліна змяшаныя элементы готыкі, маўрытанскага стылю, Рэнесансу і экзатычных матываў. Можна казаць нават, што ў гэтым стылі выявіўся ўплыў індыйскага мастацтва. Гэты стыль выказвае як бы ўражанні еўрапейца, які ўпершыню ўбачыў новы свет і невядомыя краіны. Мануэліна можна параўнаць з іспанскім платэрэска, асабліва на ранняй стадыі развіцця. У ім таксама афармленне пабудоў вырашалася на аснове плоскай сцены, багата упрыгожанай дэталямі, але партугальская архітэктура апынулася «сакавіцей» і дынамічней. Яна больш насычана вобразамі і асабліва схільная да дэкарацыі і раскошы.

Архітэктура партугальскага Адраджэння не абмежавалася толькі стылем мануэліна. Пазней у Партугалію пачаў пранікаць італьянскі ўплыў, і ў сярэдзіне XVI ст. нацыянальны стыль змяніўся інтэрнацыянальнымі рэнесанснымі формамі (у творчасці Дыёгу дзі Таралва, 1500—1566).

Узоры стылю

У манастыры іеранімітаў.

• Унутраны двор манастыра ў Батальі.
• Прыбудова да раманскай ратонды тампліераў у Тамарскім кляштары (аўтар — Дыёгу дэ Аруда).
• Вежа Святога Вінцэнта або вежа Белен, 1515—1520, (аўтар — Франсіска дэ Аруда, брат Дыёгу дэ Аруда).
• Манастыр іеранімітаў (Жэронімуш) у Белене, пахавальня каралёў і герояў Партугаліі, XVI стагоддзе, Дыёгу дэ Бойтака і Жуау дэ Кастыльё.
• Каралеўскі палац у Сінтры («Партугальская Альгамбра»), сярэдзіна XV стагоддзя.
• Кляштар Святога Крыжа ў Каімбры.

Літаратура

• Всеобщая история искусств. Редакторы — Ю. Д. Колпинский, Е. И. Ротенберг, М.: «Искусство», 1962.
• Cмаголь О. С. Светская архитектура эпохи мануэлино в Португалии: своеобразие стиля в Лиссабоне в контексте итальянской традиции // Актуальные проблемы теории и истории искусства: сб. науч. статей. Вып. 9 / Под ред. А. В. Захаровой, С. В. Мальцевой, Е. Ю. Станюкович-Денисовой. — МГУ имени М. В. Ломоносова / СПб.: НП-Принт, 2019. С. 703—714.