Спатканне

Спатканне — адна з формаў сацыяльнага ўзаемадзеяння, частка інстытута заляцання, што мае мэтай ацаніць адзін аднаго на прыдатнасць у якасці партнёра для інтымных адносін ці шлюбнага саюза. Хоць тэрмін мае некалькі значэнняў, звычайна ён ставіцца да акта сустрэчы і ўдзелу па сузгоднасці ў некаторай сацыяльнай актыўнасці публічна, разам, як пара.

Міжасобасныя адносіны

Тыпы адносін

Агамія Шлюб Bromance Удаўство Грамадзянскае партнёрства Сяброўства Жонка Значны іншы Канкубінат Куртызанка Палюбоўнік (палюбоўніца) Манагамія Муж Аднаполыя сувязі Педэрастыя Паліаморыя Палівернасць Палігамія Сваяцтва Рамантычныя Сям’я Сексуальны партнёр Сужыццё Адносіны для секса

Падзеі

Асабістае жыццё Флірт Шлюб Развод Спатканне Растанне Палавы акт Шлюбная здрада Заляцанне

Пачуцці і эмоцыі

Блізкая сувязь Цяга Камперсія Закаханасць Каханне эрас філія старгэ агапэ Прыхільнасць Рэўнасць Платанічнае каханне Рамантычнае каханне Страсць

Учынкі

Калым (Пасаг) Гіпергамія Шлюбная здрада Секс Выкраданне нявесты

Гвалт у адносінах

Аб’юзіўныя адносіны У сям’і Над дарослымі Над дзецьмі Падлеткавы гвалт

Прынятыя практыкі і звычаі спаткання, як і тэрміны, што выкарыстоўваюцца для яго апісання, значна адрозніваюцца ад краіны да краіны. У самым агульным сэнсе гэта сустрэча двух чалавек, што наладжваюць стасункі і вывучаюць, сумяшчальныя ці яны для правядзення часу разам публічна як пара. Яны могуць мець, а могуць пакуль яшчэ і не мець сексуальных адносін адзін з адным. Гэты перыяд заляцання часам разглядаецца як папярэднік змовіны ці шлюбу.

У гісторыі

З пункту гледжання гісторыі чалавека ў цывілізацыі, спатканне як інстытут адносна новая з'ява, якая галоўным чынам з'явілася ў апошнія некалькі стагоддзяў. З пункту погляду антрапалогіі і сацыялогіі, спатканне злучана з іншымі інстытутамі, такімі як шлюб і сям'я, якія таксама хутка змяняліся і падвяргаліся ўплывам, у тым ліку ад дасягненняў у вобласці тэхналогій і медыцыны. Як людзі развіліся з паляўнічых-збіральнікаў у цывілізаванае грамадства і зусім нядаўня ў сучаснае грамадства, гэтак і ў адносінах паміж мужчынамі і жанчынамі адбыліся істотныя змены, з, мабыць, адзінай біялагічнай сталай, якая складаецца ў тым, што сталыя жанчыны і мужчыны павінны ўступаць у палавыя адносіны для вытворчасці нашчадкаў (хоць і гэта змяняецца са з'яўленнем «дзяцей з прабіркі», экстракарпаральнага апладнення і таму падобнага).

Ф. Б. Дзіксі. «Рамеа і Джульета». 1884.

З развіццём у сучаснае грамадства ў шмат каго захадных краінах усё часцей спатканне рабілася самаарганізаванай дзейнасцю двух маладых людзей, якія сустракаюцца як пара на публіцы разам.

Спатканні могуць значна адрознівацца ў залежнасці ад нацыянальнасці, звычаяў, рэлігійнага выхавання, тэхналогій і сацыяльнага класа, таксама ёсць важныя выняткі адносна асабістых свабод, што засталіся ў многіх краінах, што дагэтуль практыкуюць дамоўныя шлюбы, вымогу пасагу і забараняюць аднаполыя пары. І дагэтуль у некаторых частках свету, такіх як Паўднёвая Азія і многія рэгіёны Сярэдняга Усходу, знаходжанне на публіцы з іншым чалавекам як пара не толькі не вітаецца, але нават можа прывесці да сацыяльнага астракізму ў дачыненні абодвух.

У XX стагоддзі спатканне часам разглядалася як папярэднік шлюбу, але магло быць і самамэтай, то бок нефармальнай сацыяльнай дзейнасцю, падобнай на сяброўства. Галоўным чынам чалавек гэтым займаўся толькі некаторую частку жыцця ў дашлюбным узросце, але, паколькі шлюб стаў менш сталым са з'яўленнем развода, спатканне таксама можа адбыцца і ў іншых узростах на працягу жыцця людзей.

На практыцы

Пара на спатканні ў кафэ (злева). С. Саломко «Спатканне» (справа).

Сацыяльныя правілы, датычныя спатканняў, значна змяняюцца ў залежнасці ад такіх зменных, як краіна, сацыяльны клас, рэлігія, узрост, сексуальная арыентацыя і пол. Мадэлі паводзін, зазвычай, няпісаныя і ўвесь час змяняюцца. Існуюць значныя адрозненні паміж сацыяльнымі і асабістымі каштоўнасцямі. У кожнай культуры ёсць асаблівыя нормы, якія вызначаюць выбар: дзе людзі маглі б сустрэцца, ці пытае мужчына ў жанчыны дазволу выдаліцца, прымальна цалавацца на першым спатканні, утрыманне гутаркі, хто павінен плаціць за ежу ці забаўкі, ці дапушчальна падзяліць выдаткі. Бо спатканне можа быць стрэсавай сітуацыяй, есці магчымасць зменшыць напружанасць гумарам.