Сіметрыя
Сіметрыя (грэч. συμμετρεῖν — для вымярэння разам), як правіла, перадае два асноўных значэнні. Першы — недакладнае пачуццё гарманічнай або эстэтычнай прапарцыянальнасці і збалансаванасці[1], якое адлюстроўвае прыгажосць і дасканаласць. Другім значэннем з’яўляецца дакладная і выразная пэўная канцэпцыя баланса або «ўзорнага самападабенства», якая можа быць прадэманстраваная або даказаная ў адпаведнасці з правіламі фармальнай сістэмы: па геаметрыі, фізіцы альбо іншым чынам.
| Сіметрыя | |
|---|---|
 | |
| Процілегла | асіметрыя |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Не зважаючы на тое, што значэнні адрозныя ў некаторых кантэкстах, яны абодва звязаныя паміж сабой і абмяркоўваюцца паралельна.
«Дакладныя» паняцці сіметрыі маюць розныя меры і вызначэнні. Напрыклад, сіметрыя можа быць наступнай:
- у адносінах да цягу часу;
- як прасторавыя адносіны;
- праз геаметрычныя пераўтварэнні, такія як маштабаванне, адлюстраванне і вярчэнне;
- з дапамогай іншых відаў функцыянальных пераўтварэнняў;
- як аспект абстрактных аб’ектаў, тэарэтычных мадэляў, мовы, музыкі і нават саміх ведаў[2].
Гэтыя паняцці сіметрыі апісваюцца з чатырох пунктаў гледжання. Па-першае, сіметрыя ў геаметрыі з’яўляецца найбольш вядомым тыпам сіметрыі для многіх людзей. Другім пунктам гледжання з’яўляецца больш агульнае значэнне сіметрыі ў матэматыцы ў цэлым. Трэцяя перспектыва апісвае сіметрыю, як яна ставіцца да навуцы і тэхніцы. У гэтым кантэксце сіметрыі ляжаць у аснове адны з самых глыбокіх пазнанняў у сучаснай фізіцы, у тым ліку аспекты прасторы і часу. Нарэшце, чацвёртая перспектыва абмяркоўваецца ў гуманітарных навуках, пра яго багатае і разнастайнае выкарыстанне ў гісторыі, архітэктуры, мастацтве і рэлігіі.
Процілеглае паняцце да сіметрыі — асіметрыя.
Зноскі
- ↑ Penrose, Roger (2007). Fearful Symmetry. City: Princeton. ISBN 9780691134826.
- ↑ See e.g., Mainzer, Klaus (2005). Symmetry And Complexity: The Spirit and Beauty of Nonlinear Science. World Scientific. ISBN 9812561927.
Спасылкі
правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сіметрыя- Calotta: A World of Symmetry
- Dutch: Symmetry Around a Point in the Plane Архівавана 2 студзеня 2004.
- Chapman: Aesthetics of Symmetry
- ISIS Symmetry Архівавана 22 верасня 2009.
- International Symmetry Association — ISA Архівавана 21 ліпеня 2006.
- Institute Symmetrion Архівавана 21 ліпеня 2011.