Апалон-15
«Апалон-15» (англ.: Apollo 15) — дзявяты пілатуемы касмічны карабель у рамках праграмы «Апалон», чацвёртая высадка людзей на Месяц. Камандзір экіпажа Дэвід Скот і пілот месяцавага модуля Джэймс Ірвін правялі на Месяцы амаль трое сутак (крыху менш за 67 гадзін). Агульная працягласць трох выхадаў на месяцавую паверхню склала 18 гадзін 30 хвілін. На Месяцы экіпаж упершыню выкарыстаў месяцавы аўтамабіль, праехаўшы на ім у агульнай складанасці 27,9 км. Было сабрана і затым дастаўлена на Зямлю 77 кілаграмаў узораў месяцавага грунту. Пасля палёту спецыялісты назвалі ўзоры, дастаўленыя гэтай экспедыцыяй, «багаты ўлоў» усёй праграмы, а місію «Апалона-15» — «адной з самых бліскучых з навуковай пункту гледжання».
| Апалон-15 | |||||
| Эмблема | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Палётныя даныя карабля | |||||
| Ракета-носьбіт | Сатурн-5 SA-510 | ||||
| Стартавая пляцоўка | Касмічны цэнтр Кенэдзі комплекс 39А, Фларыда, ЗША | ||||
| Запуск | 26 ліпеня, 1971 13:34:00 UTC | ||||
| Пасадка | 7 жніўня, 1971 20:45:53 UTC | ||||
| Працягласць палёту | 295 гадзін 11 хвілін 53 секунды | ||||
| Маса | камандны модуль 30 370 кг месяцавы модуль 16 430 кг | ||||
| NSSDC ID | 1971-063A | ||||
| NORAD ID | 05351 | ||||
| Палётныя даныя экіпажа | |||||
| Членаў экіпажа | 3 | ||||
| Пазыўны | камандны модуль: «Індэвар» месяцавы модуль: «Фалкон» | ||||
| Фатаграфія экіпажа | |||||
 злева направа: Дэвід Скот, Альфрэд Уордэн, Джэймс Ірвін | |||||
| Звязаныя экспедыцыі | |||||
| |||||
Касмічны карабель быў упершыню абсталяваны модулем навуковых прыбораў (англ.: SIM - Scientific Instrument Module) і даставіў да Месяца невялікі штучны спадарожнік, які быў запушчаны пад заслону місіі. На зваротным шляху да Зямлі пілот каманднага модуля Альфрэд Уорд упершыню здзейсніў выхад у адкрыты космас у міжпланетную прастору, каб дэмантаваць і даставіць на Зямлю адзнятыя фотакасеты.
Камандны модуль карабля «Індэвар» (англ.: Endeavour — «памкненне») быў названы ў гонар легендарнага парусніка «Індэвар», на якім брытанскі даследчык і першаадкрывальнік Джэймс Кук здзейсніў сваё першае кругасветнае падарожжа ў 1768—1771 гадах. Месяцавы модуль атрымаў пазыўныя «Фалкон» (англ.: Falcon — сокал). Сокал — талісман Акадэміі ВПС ЗША. Усе члены экіпажа «Апалона-15» былі афіцэрамі ВПС ЗША.
Экіпаж
правіць- Дэвід Скот — камандзір.
- Альфрэд Уордэн — пілот каманднага модуля.
- Джэймс Ірвін — пілот месяцавага модуля.
Для Дэвіда Скота гэта быў трэці касмічны палёт. Першы ён здзейсніў у якасці пілота разам з Нілам Армстрангам у сакавіку 1966 на касмічным караблі «Джэміні-8». У тым палёце ўпершыню ў свеце была ажыццёўлена стыкоўка двух касмічных апаратаў на калязямной арбіце ў ручным рэжыме. Палёт быў спынены датэрмінова, бо з-за няспраўнасці аднаго з рухавікоў сістэмы арыентацыі паўстала рэальная пагроза для жыцця астранаўтаў. Другі раз Скот лётаў у космас у сакавіку 1969 года ў якасці пілота каманднага модуля «Апалона-9». Гэта быў трэці пілатуемы палёт па праграме «Апалон», падчас якога на калязямной арбіце праходзілі першыя пілатуемыя выпрабаванні месяцавага модуля (LM-3). Для Альфрэда Уорда і Джэймса Ірвіна палёт на «Апалон-15» быў першым. У 1969 годзе яны разам са сваім камандзірам ўваходзілі ў дублюючы экіпаж «Апалона-12».
Дублюючы экіпаж
правіць- Рычард Гордан — камандзір.
- Вэнс Бранд — пілот каманднага модуля.
- Харысан Шміт — пілот месяцавага модуля.
Камандзір дублюючага экіпажа Рычард Гордан меў вопыт дзвюх касмічных палётаў. Ён лётаў у верасні 1966 на «Джэміні-11» і ў лістападзе 1969 пілотам каманднага модуля «Апалона-12». Гордан — адзін з 24 чалавек, якія лёталі да Месяца. Вэнс Бранд і Харысан Шміт на той момант у космас яшчэ не лёталі.
Літаратура
правіць- Andrew L. Chaikin. A Man On The Moon: The Voyages of the Apollo Astronauts. — Penguin, 2007. — 720 p. — ISBN 014311235X.
- Andrew L. Chaikin with Victoria Kohl. Voices from the Moon: Apollo Astronauts Describe Their Lunar Experiences. — USA Penguin Group, 2009. — 201 p. — ISBN 9780670020782.
- David M. Harland. Exploring the Moon: The Apollo Expeditions. — Springer/Praxis Publishing, 1999. — ISBN 1-85233-099-6.
Спасылкі
правіць
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Апалон-15- NASA — Apollo By The Numbers Архівавана 17 красавіка 2021. (англ.)
- — Афіцыйны вэбсайт праграмы «Апалон»Архівавана 28 студзеня 2012. (англ.)
- Apollo photo gallery at NASA Human Spaceflight website Архівавана 6 студзеня 2012. — Фота, відэа і анімацыі (англ.)
- U.S. Spaceflight History — Apollo Program Архівавана 14 красавіка 2011. (англ.)