Галерый
Гай Галерый Валерый Максіміян (лац.: Gaius Galerius Valerius Maximianus), больш вядомы як Галерый (каля 250-311) — рымскі імператар у 293—311 гадах.
| Гай Галерый Валерый Максіміян | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| лац.: Gaius Galerius Valerius Maximianus | |||||||
 Скульптурная выява галавы Галерыя з парфіру, знойдзенае ў Фелікс Рамуліяна | |||||||
|
|||||||
| Папярэднік | Дыяклетыян і Максіміян Геркулій | ||||||
| Пераемнік | Канстанцін I Вялікі, Ліцыній, Максімін Даза | ||||||
| Нараджэнне |
250 Фелікс Ромуліяна |
||||||
| Смерць |
5 мая 311 Дарданія |
||||||
| Месца пахавання | Фесалонікі | ||||||
| Імя пры нараджэнні | лац.: Galerius Maximinus | ||||||
| Бацька | невядома або Дыяклетыян | ||||||
| Маці | Ромула | ||||||
| Жонка |
1) імя невядома 2) Галерыя Валерыя |
||||||
| Дзеці |
1) сын — Кандыдыян 2) дачка — Валерыя Максіміла |
||||||
| Веравызнанне | Старажытнарымская рэлігія | ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Галерый быў чалавекам нешляхетнага паходжання з мясцовасці непадалёк ад Сердыкі (сучасная Сафія). Пры імператары Дыяклетыяне служыў старэйшым камандзірам. 1 сакавіка 293 года Дыяклетыян ўсынавіў Галерыя, прызначыўшы яго цэзарам, і выдаў за яго замуж сваю дачку Валерыю. Як суправіцель Галерый атрымаў балканскія правінцыі. У 293—296 гадах ён вёў ваенныя дзеянні на Дунаі супраць сарматаў і готаў, а ў 296—298 гадах ваяваў з персамі ў Арменіі, Сірыі і Месапатаміі. Таксама Галерый актыўна прымаў удзел у арганізаваных Дыяклетыянам грандыёзных ганеннях на хрысціян. У 311 годзе Галерый памёр у Нікамедыі ад раку. У Фесалоніках ён пабудаваў трыўмфальную арку і палац.
Вынікі кіравання
правіць
Пасля смерці Галерыя тэтрархія апынулася ў глыбокім крызісе. Імперыя была падзелена паміж трыма законнымі Аўгустамі — Ліцыніем, Максімінам Дазай і Канстанцінам I, а ў Рыме знаходзіўся чацвёрты Аўгуст — узурпатар Максенцый[1]. Аднак ужо ніхто не спрабаваў аднавіць ранейшую сістэму кіравання. Правінцыі, якія належалі Галерыю, Ліцыній і Максімін падзялілі паміж сабой з мяжой па Басфору[1]. У той жа час Максенцый абвясціў вайну Канстанціну на падставе таго, што той, нібы, забіў яго бацьку Максіміяна[1]. Аднак ніводны з іх не пачаў якіх-небудзь сур’ёзных ваенных дзеянняў. У 311 годзе сфармаваліся два альянсы — у першы ўвайшлі Ліцыній і Канстанцін, а ў другой Максімін і Максенцый[1]. Пасля загадкавай смерці Дыяклетыяна ў 313 годзе Канстанцін аддаў Максіміяна Геркулія праклёну памяці[2]. У 312 годзе паміж Канстанцінам і Максенцыем усёткі пачалася вайна. У выніку бітвы ля Мульвійскага моста Максенцый патануў у Тыбры[3]. Канстанцін і Ліцыній падзялілі імперыю на дзве часткі: Канстанціну дастаўся Захад, а Ліцынію частка Усходу, які не належаў Максіміну.
У 313 годзе Максімін перасек Басфор, але Ліцыній нанёс яму паражэнне пад Адрыянопалем, у выніку чаго Даза быў вымушаны адступіць у Тарс, дзе і сканаў ад хваробы[4]. Ліцыній замацаваў сваё становішча на Усходзе. Але ў 324 годзе паміж ім і Канстанцінам пачалася вайна, у якой перамог Канстанцін. Трыумф Канстанціна адзначыў сабой канец сістэмы, створанай Дыяклетыянам і Галерыем[5].
Зноскі
- ↑ а б в г Odahl, Charles Matson. Constantine and the Christian Empire. — Routledge, 2004. — ISBN 978-0415174855.
- ↑ Timothy David Barnes. The New Empire of Diocletian and Constantine. — Books on Demand, 1993. — р. 41.
- ↑ Arnold Hugh Martin Jones. Constantine and the Conversion of Europe. — University of Toronto Press, 1978. — р. 72.
- ↑ Arnold Hugh Martin Jones. Constantine and the Conversion of Europe. — University of Toronto Press, 1978. — р. 80.
- ↑ Галерый на сайце imperiumromanum.com
Літаратура
правіць- William Seston. Dioclétien et la tétrarchie. — Éditions De Boccard, 1946.
- Jones A. H. M. C. Galerius Valerius Maximianus 9 // Prosopography of the Later Roman Empire / A. H. M. Jones, J. R. Martindale, J. Morris. — Cambridge University Press, 1971. — Vol. I: A.D. 260–395. — P. 574. — ISBN 0-521-07233-6 [2001 reprint].
- Paul Petit. Histoire générale de l’Empire romain. — Éditions du Seuil, 1974. — ISBN 2020026775.
- Arnold Hugh Martin Jones. Constantine and the Conversion of Europe. — University of Toronto Press, 1978. — ISBN 978-0802063694.
- Timothy David Barnes. Constantine and Eusebius. — Harvard University Press, 1981. — ISBN 978-0674165311.
- Timothy David Barnes. The New Empire of Diocletian and Constantine. — Books on Demand, 1993. — ISBN 978-0783722214.