Гор Відал
Гор Відал (англ.: Gore Vidal; 3 кастрычніка 1925, Вест-Пойнт, штат Нью-Ёрк, ЗША — 31 ліпеня 2012) — амерыканскі пісьменнік, эсэіст, кіна- і тэатральны драматург, прызнаны класік амерыканскай літаратуры другой паловы XX стагоддзя. Выбітная фігура культурнага і палітычнага жыцця ЗША на працягу апошніх шасцідзесяці гадоў.
| Юджын Лютэр Гор Відал | ||
|---|---|---|
| англ.: Eugene Luther Gore Vidal | ||
 У 2008 годзе | ||
| Асабістыя звесткі | ||
| Псеўданімы | Edgar Box | |
| Дата нараджэння | 3 кастрычніка 1925[1][2][…] | |
| Месца нараджэння |
|
|
| Дата смерці | 31 ліпеня 2012[4][1][…] (86 гадоў) | |
| Месца смерці | ||
| Пахаванне | ||
| Грамадзянства |
 ЗША |
|
| Бацька | Eugene Luther Vidal[d][5] | |
| Маці | Nina S. Gore[d][5] | |
| Жонка | Howard Austen[d] | |
| Альма-матар | ||
| Прафесійная дзейнасць | ||
| Род дзейнасці | драматург, акцёр, сцэнарыст, раманіст, эсэіст, пісьменнік, літаратурны крытык, пісьменнік-дакументаліст, пісьменнік навуковай фантастыкі, палітык, журналіст, празаік, публіцыст, аўтар | |
| Гады творчасці | з 1946 | |
| Кірунак | гісторыя, сатыра | |
| Жанр | раман, эсэ, драма | |
| Мова твораў | англійская | |
| Дэбют | «Уіліва» (1946) | |
| Грамадская дзейнасць | ||
| Партыя | ||
| Член у | ||
| Прэміі | ||
| Узнагароды |
|
|
 Творы ў Вікікрыніцах | ||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | ||
 Цытаты ў Вікіцытатніку | ||
Біяграфічныя звесткі
правіцьСваё першае апавяданне Г. Відал напісаў у 19 гадоў. Вядомасць яму прынёс апублікаваны ў 1948 годзе раман «Горад і стоўп», у якім ён адным з першых у амерыканскай літаратуры звярнуўся да праблематыкі гомасексуальнасці. За сваё жыццё ён напісаў 25 раманаў, мноства эсэ, у якіх закранаюцца тэмы палітыкі, рэлігіі, літаратуры і сексу.
Належаў да вядомай у ЗША палітычнай дынастыі. У 1960-я і 1970-я быў палітычным каментатарам на тэлебачанні. Прытрымліваўся леваліберальных поглядаў, удзельнічаў у кампаніі супраць вайны ў Іраку, выступаў за рэлігійныя свабоды. Пісьменнік актыўна займаўся палітыкай. Так, у 1960 годзе ён балатаваўся ў Палату прадстаўнікоў ЗША ад дэмакратаў.
Памёр у сваёй кватэры пасля перанесенага запалення лёгкіх.
Творчасць
правіцьАўтар раманаў «Ураган» (1946), «Юліян Адступнік» (1964), «Стварэнне» (1981), «Галівуд» (1990) і інш.; п'ес «Візіт на малую планету» (1956), «Вечар з Рычардам Ніксанам» (1972). Пісаў кіна- і тэлесцэнарыі, эсэ і крытычныя артыкулы. Перавагу аддае мастацкаму асэнсаванню гістарычных асоб і падзей. Дакументальны пачатак спалучае з сацяльным аналізам, гістарычную стылізацыю — з сатырай, псіхалагізм — з натуралістычнымі тэндэнцыямі.[7]
З раманам «Ураган», базуючыся на ўласным досведзе ўдзелу ў Другой сусветнай вайне, ён уваходзіць у свет літаратуры. Але не вайна, а згуба першага кахання на фронце робіць з яго пісьменніка, які прысвяціў твор не проста абстрактнай вайне, а заўчасна забітаму каханку Джэймсу Трымблу. Скандал рамана «Горад і стоўп» (The City and the Pillar) усчаўся з-за таго, што вайна і пасляваеннае пурытанскае жыццё «пэцкалася» гомасексуальнай тэмай. 1948 год, калі з'явіўся твор, стаў пачаткам складанага і пакручастага шляху вольніцы, эмансіпацыі і новых разуменняў. Згубіўшы кансерватыўнага чытача, аўтар набыў новага альтэрнатыўнага і стаўся класікам не толькі амерыканскай літаратуры наагул, але і гей-літаратуры. У назве кнігі прыхаваная біблейная алюзія, але зацяты бязбожнік смяецца і перакручвае на свой капыл старазапаветныя цытаты, кідае выклік табу.[8]
Аўтар быў вымушаны пісаць пад псеўданімамі (Cameron Kay, Edgar Box, Katherine Everard). Неўзабаве слава прыйшла да яго: прагрэс тэлевізіі і папулярнасць Брадвея, для якіх ён пачаў пісаць, паспрыялі раскрыццю яго талентаў. Аўтар не спыняе працаваць на карысць роўніцы і сексуальных правоў. Творчасцю (раманы «Юліян Адступнік» і «Майра Брекэнрыдж», эсэ «Евангелле ад Гора Відала», «Размовы пра секс», кніга мемуараў «Палімсэст» і інш.) ды ўласным прыкладам пісьменнік раздражняе афіцыйны бамонд, хрысціяністую і гетэрасексуальную Амерыку. Крытыкуе палітыку інтэрвенцыі ЗША ва ўсім свеце, асабіста ганіць прэзідэнтаў Бушаў, падзеі 11 верасня тлумачыць крытычна: гэта натуральная расплата амерыканцаў за тое, што яны нарабілі ва ўсім свеце. Як ветэран Другой сусветнай вайны, шкадуе, што ЗША ўлезлі ў гэтую вайну, бо менавіта там амерыканцы пакаштавалі смак інтэрвенцыі.[8]
Творы Г. Відала перакладзены на рускую, польскую і іншыя мовы.
Зноскі
- ↑ а б Gore Vidal // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Gore Vidal // Internet Broadway Database — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118804421 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 11 снежня 2014.
- ↑ Gore Vidal Dies at 86; Prolific, Elegant, Acerbic Writer // The New York Times / J. Kahn — Manhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2012. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X Праверана 11 сакавіка 2021.
- ↑ а б Kindred Britain
- ↑ а б WGA Find a Writer Праверана 24 лютага 2020.
- ↑ Е. Лявонава (1997)
- ↑ а б У. Гарбацкі (2012)
Літаратура
правіць- Лявонава Е. Відал // БЭ ў 18 т. Т. 4. Мн., 1997.
Спасылкі
правіць- У. Гарбацкі. Апошні enfant terrible 20-га стагоддзя — arche.by Архівавана 10 жніўня 2012. (недаступная спасылка)
