Пракуратар

Пракура́тар (лац.: procurator — загадчык, кіраўнік) — тытул розных службовых асоб Рымскай імперыі, пасада, якую ў асноўным займалі прадстаўнікі коннага саслоўя.

Надпіс апавядае пра прызначэнне на пасаду пракуратара Рэцыі Цэцылія Кісіякуса, I—II стст н.э.

Фінансавыя пасады

Фіскальны пракуратар (procurator Augusti) быў фінансавым дырэктарам адной з правінцый падчас прынцыпата (30 г. да н.э. — 284 г. н.э.). Фіскальны пракурор працаваў разам імперскім губернатарам (лац.: legatus Augusti pro praetore) сваёй правінцыі, але не быў падначалены яму, а толькі непасрэдна імператару. Губернатар узначальваў грамадзянскую і судовую адміністрацыю правінцыі і быў вярхоўным галоўнакамандуючым ўсіх воінскіх частак, дыслакаваных там. Пракуратар меў уласны персанал і агентаў, ведаў фінансавымі справамі правінцыі. Яго паўнамоцтвы ўключалі: збор падаткаў, у тым ліку падатак на зямлю (лац.: tributum soli), падушны падатак (лац.: tributum сapitis) і імперскую пошліну на перавозкі грузаў па дарогах агульнага карыстання (лац.: portorium); збор арэнднай платы на землях, якія належалі імперыі; кіраванне шахтамі; а таксама размеркаванне заработнай платы дзяржаўным служачым (у асноўным у ваенным).

Пасада фінансавага пракурора заўсёды была для коннага саслоўя, у адрозненне ад пасады губернатара, якую займалі пераважна сябры вышэйшага сенатарскага саслоўя. Прычынай увядзення падвойнай адміністрацыйнай структуры была ў тым, каб прадухіліць празмерную канцэнтрацыю ўлады ў руках губернатара, а таксама абмежаваць яго магчымасці для растрат. Не было вядома трэнняў, якія ўзнікалі паміж губернатарам і пракурорам з-за пытанняў юрысдыкцыі і фінансаў.

Губернатарскія пасады

Пракуратар Аўгуста (лац.: procurator Augusti) таксама мог быць губернатарам невялікіх імперскіх правінцый (гэта значыць, тыя абласцей, куды яго прызначалі губернатарам імператарам, а не рымскім сенатам). Такая ж пасада была ўведзена для фіскальных пракуратараў, якія дапамагалі губернатарам сенатарскіх правінцый (вядомых як лац.: legatus Augusti pro praetore, на якія заўсёды прызначаліся сенатары). Акрамя таго, пракуратар быў тытул, які прысвойваўся розным іншым службовым асобам ў Рыме і Італіі.