Чувашы
Чувашы (чуваш. чăвашсем) — цюркскі народ, асноўнае насельніцтва Чувашскай Рэспублікі (Расія). Колькасць каля 1,5 млн, з іх у Расіі 1 млн. 435 тыс.паводле вынікаў перапісу 2010 года. У Чувашыі пражывае прыкладна палова ўсіх чувашоў, якія жывуць у Расіі, астатнія жывуць практычна ва ўсіх рэгіёнах Расіі, а невялікая частка — па-за межамі Расійскай Федэрацыі, найбольшыя групы ў Казахстане, Узбекістане і на Украіне.
| Чувашы Чăвашсем | |
|---|---|
 | |
| Саманазва | чӑваш (ед. ч.), чӑвашсем |
| Колькасць | ~ 1,5 млн |
| Рассяленне | Расія, у т.л. Чувашыя, Татарстан, Башкартастан, Ульянаўская вобласць, Самарская вобласць |
| Этнічныя мовы | чувашская, руская мова |
| Традыцыйныя рэлігіі (канфесіі) | Вернікі ў большасці сваёй вызнаюць праваслаўе[1]., |
| Геаграфічна-моўная група | цюркі |
| Блізкія этнасы | савіры, булгары, хазары |
| Субэтнасы | Вір'ял, анатры, анат енчы |
| Этна-моўная супольнасць | булгары |
Рассяленне
правіць
Расія: 1 435 872 (пер. 2010)[2], 1 637 094 (пер. 2002)[3][4]
Чувашыя: 814 750 (2010)[2], 889 268 (2002)[3]
Татарстан: 116 252 (2010)[2], 126 532 (2002)[3]
Башкартастан: 107 450 (2010)[2], 117 317 (2002)[3]
Ульянаўская вобласць: 94 970 (2010)[2], 111 316 (2002)[3]
Самарская вобласць: 84 105 (2010)[2], 101 358 (2002)[3]
Масква: 14 313 (2010)[2], 16 011 (2002)[3]
Ханты-Мансійская аўтаномная акруга: 13 596 (2010)[2], 15 261 (2002)[3]
Арэнбургская вобласць: 12 492 (2010)[2], 17 211 (2002)[3]
Маскоўская вобласць: 12 466 (2010)[2], 12 530 (2002)[3]
Саратаўская вобласць: 12 261 (2010)[2], 15 956 (2002)[3]
Краснаярскі край: 11 036 (2010)[2], 16 859 (2002)[3]
Казахстан: 7 301 (перапіс 2009)[5][6]
- Карагандзінская вобласць: 2 377 (2010)[7]
- Кастанайская вобласць: 1 437 (2010)[7]
- Паўночна-Казахстанская вобласць: 1 037 (2010)[7]
- Паўладарская вобласць: 909 (2010)[7]
- Акцюбінская вобласць:345 (2010)[7]
Украіна: 10 593 (перапіс 2001)[8][9]
Рэспубліка Крым:: 2 171 (2001 г.)
Данецкая вобласць: 1 293 (2001 г.)
Луганская вобласць: 1 060 (2001 г.)
Днепрапятроўская вобласць: 781 (2001 г.)
Запарожская вобласць: 600 (2001 г.)
Харкаўская вобласць: 560 (2001 г.)
Адэская вобласць: 535 (2001 г.)
Севастопаль: 508 (2001 г.)
Узбекістан: 10 074 (перапіс 1989)[10] ці 14000[9]
Беларусь: 1 277 (перапіс 2009)[11]
Кыргызстан: 848 (перапіс 1999)[12][9]
Туркменістан: 2 281 (перапіс 1989)[13] ці 3600[9]
Малдова: 1 204 (перапіс 1989)[14] ці 1 000[9]
Літва: 687 (перапісь 1989)[15][9]
Эстонія: 495 (перапіс 2000)[16]
Грузія: 542 (перапіс 1989)[17]
Латвія: 534 (ацэнка 2011)[18]
Азербайджан: 489 (перапіс 1989)[19]
Таджыкістан: 200 (перапіс 2000)[20] ці 3 400[9]
Выбітныя чувашы
правіцьКрыніцы
правіць- ↑ Музей им. П. В. Алабина / Музей Алабина / Экспозиция и выставки / Выставки / Конфессии Архівавана 16 лютага 2010.
- ↑ а б в г д е ё ж з і к л Афіцыйны сайт Усерасійскага перапісу насельніцтва 2010 года. Інфармацыйныя матэрыялы пра канчатковыя вынікі Усерасійскага перапісу насельніцтва 2010 года Архівавана 5 чэрвеня 2016.
- ↑ а б в г д е ё ж з і к л Усерасійскі перапіс насельніцтва 2002 года. Архівавана з першакрыніцы 21 жніўня 2011. Праверана 24 снежня 2009.
- ↑ Усерасійскі перапіс насельніцтва 2002 года. Нацыянальны склад насельніцтва паводле рэгіёнаў Расіі
- ↑ Агенцтва Рэспублікі Казахстан па статыстыцы. Перапіс 2009. Архівавана 1 мая 2012. (Нацыянальны склад насельніцтва Архівавана 11 мая 2011..rar)
- ↑ У 1989 годзе — 22 305 чувашоў у Казахскай ССР: Демоскоп. Каз. ССР 1989
- ↑ а б в г д Колькасць насельніцтва па абласцях, гарадам і раёнам, паў і асобным узроставым групам, асобным этнасам на 1 студзеня 2010 года Архівавана 17 студзеня 2013.
- ↑ Всеукраїнський перепис населення 2001. Руская версія. Вынікі. Нацыянальнасць і родная мова.
- ↑ а б в г д е ё Chuvash Ethnic People in all Countries
- ↑ Демоскоп. Уз. ССР. 1989
- ↑ Нацыянальны склад насельніцтвы Беларусі, яе абласцей і раёнаў. Перапіс 2009
- ↑ Дэмаграфічныя тэндэнцыі, фарміраванне нацый і міжэтнічныя адносіны ў Кіргізіі ў 1926—2000 г. Дэмаскап
- ↑ Демоскоп. Туркмен. ССР. 1989
- ↑ Демоскоп. МССР. 1989
- ↑ Демоскоп. Лит. ССР. 1989
- ↑ Статкамітэт Эстоніі Нацыянальны склад насельніцтва Перапіс 2000 г. ([1])
- ↑ Демоскоп. Груз. ССР 1989
- ↑ Tabula: TSK11-03. IEDZĪVOTĀJU NACIONĀLAIS SASTĀVS (лат.)
- ↑ Демоскоп. Аз. ССР 1989
- ↑ Вынікі перапісу насельніцтва Таджыкістана 2000 года: нацыянальны, узроставы, палавы, сямейны і адукацыйны склады