GPS

GPS (англ.: Global Positioning System — глабальная сістэма пазіцыянавання, чытаецца Джы Пі Эс) — спадарожнікавая сістэма навігацыі, якая забяспечвае вымярэнне адлегласці, часу і вызначае месцазнаходжанне. Дазваляе ў любым месцы Зямлі (не ўключаючы прыпалярныя вобласці), амаль пры любым надвор’і, а таксама ў касмічнай прасторы блізка ад планеты вызначыць месцазнаходжанне і хуткасць аб’ектаў. Сістэма распрацавана, рэалізавана і эксплуатуецца Міністэрствам абароны ЗША.

Спадарожнік сістэмы GPS на арбіце

Параўнанне арбіт розных навігацыйных сістэм

Асноўны прынцып выкарыстання сістэмы — вызначэнне месцазнаходжання шляхам вымярэння адлегласцяў да аб’екта ад пунктаў з вядомымі каардынатамі — спадарожнікаў. Адлегласць вылічаецца па часе затрымкі распаўсюджвання сігналу ад пасылкі яго спадарожнікам да прыёму антэнай GPS-прымальніка. Гэта значыць, для вызначэння трохмерных каардынат GPS-прымальніку трэба ведаць адлегласць да трох спадарожнікаў і час GPS сістэмы. Такім чынам, для вызначэння каардынат і вышыні прымача выкарыстоўваюцца сігналы як мінімум з чатырох спадарожнікаў.

Прымяненне GPS

Нягледзячы на тое, што першапачаткова GPS было створана для ваенных мэтаў, такая сістэма спадарожнікавай навігацыі шырока выкарыстоўваецца па ўсім свеце і ў грамадзянскіх мэтах:

• геадэзія: з дапамогай GPS вызначаюцца дакладныя каардынаты кропак і межы зямельных участкаў;
• картаграфія: GPS выкарыстоўваецца ў грамадзянскай і ваеннай картаграфіі;
• рух: з прымяненнем GPS ажыццяўляецца як марскі, так і дарожны рух;
• спадарожнікавы маніторынг транспарту: з дапамогай GPS вядзецца маніторынг за становішчам, хуткасцю аўтамабіляў, кантроль за іх рухам, узроўнем паліва, бяспекай;
• сотавая сувязь;
• тэктоніка, тэктоніка пліт: з дапамогай GPS вядуцца назіранні рухаў і ваганняў пліт;
• актыўны адпачынак: ёсць розныя гульні, дзе ўжываецца GPS, напрыклад, геакэшынг і іншыя;
• геатэгінг: інфармацыя, напрыклад фатаграфіі, «прывязваюцца» да каардынат дзякуючы ўбудаваным або знешнім GPS-прыёмнікам;
• бяспека: выкарыстоўваецца сістэма «свой-чужы», ажыццяўляецца ідэнтыфікацыя асобы.

Гл. таксама

• oDrive GPS-арыентаваная cістэма маніторынгу базавага метабалізму Архівавана 7 сакавіка 2018.
• Transit (першая спадарожнікавая навігацыйная сістэма, 1960-я-1996)
• Galileo (еўрапейская навігацыйная сістэма)
• ГЛОНАСС (расійская навігацыйная сістэма)
• Касмічная геадэзія
• Location-based service
• GPS-прымальнік
• GPS-навігатар

Спасылкі

Афіцыйныя дакументы і спецыфікацыі

• Афіцыйны сайт урада ЗША і сістэмы GPS са статусам спадарожнікавай групоўкі (англ.)

Тлумачэнні працы

• Глабальныя Навігацыйныя Спадарожнікавыя Сістэмы (GNSS). Як гэта працуе? Архівавана 30 снежня 2011., gps-club.ru

Сумяшчальнасць з Gallileo і ГЛОНАСС

• Сумесная заява па забеспячэнні ўзаемадапаўняльнасці і сумяшчальнасці Галілеа і GPS (англ.)

Рознае

• GPS знутры: апісанне NMEA пратаколу Архівавана 4 красавіка 2014.
•   Сістэма GPS - анімацыйная візуалізацыя Google Maps  KMZ (выява метак KMZ для Google Earth)
• Першы беларускі вытворца сістэм GPS маніторынгу УП «Белтрансспутник»