Dinan

Dinan (pe Dinam a-wezhioù^[2]) zo ur gêr e Bro Sant-Maloù, ur gumun e departamant Aodoù-an-Arvor, e norzh Breizh; pennlec'h Arondisamant Dinan eo ha hini kanton Dinan.

Dinan

Ar porzh war ar Renk.

Anv gallaoueg

Dinan

Anv gallek (ofisiel)

Dinan

Melestradurezh

Dinan (isprefeti)

Dinan (pennlec'h)

22050

22100

Maer
Amzer gefridi

Didier Lechien
2020-2026

Etrekumuniezh

Dinan Tolpad-kêrioù (sez)

Poblañsouriezh

14 682 ann. (2020)^[1]

Stankter

1 686 ann./km²

Douaroniezh

Daveennoù
lec'hiañ

48° 27′ 23″ Norzh
2° 02′ 56″ Kornôg / 48.4563888888889, -2.048888888889

Uhelderioù

kreiz-kêr : 76 m
bihanañ 7 m — brasañ 132 m

Gorread

8,71 km²

Dinan

Kresket eo bet ar gumun d'ar 1añ a viz Genver 2018 goude bezañ bodet gant Lehon^[3].

Douaroniezh

War lez ar stêr Renk emañ Dinan.

Kumunioù amezek

Kever, Taden	Taden	Taden
Kever	N	Renk, Lanvalae
	K Dinan R
	S
Kever, Trelivan, Lehon	Lehon, Sant-Karneg	Sant-Karneg, Lanvalae

Anv

Erwan Vallerie ː Dignanno, c 1120; Dinam, 1167, 1181; Dignan, 1198; Dinam, 1249; Seint Mallou de Dinan, 1256; Dynam, 1297; Dynain, 1306; Dynam, 1326, 1366; Dinimium, 1452; Dinan, XVI^vet kantved; Dinant, 1566.

Gerdarzh

Galianeg dunon "kreñvlec'h" → henvrezhoneg din heñvelster + lostger bihanaer -an^[4].

Ardamezioù

« En gul e gastell en aour leinet gant teir zourigan; e gab en erminoù »

Hervez siell Charlez Dinan (1370)
Hervez d'Hozier (1697): tri c'hastell

Istor

Dispac'h Gall

1790: gant lezenn ar 26 a viz C'hwevrer e voe lakaet Dinan da benn ur bann^[5].
Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret : embannet e voe bout mennet da nac'h al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant Le Tulle, person, ha Le Sénéchal, vikel parrez Sant Maloù ha gant Carron, person, ha Buret, vikel parrez ar Salver, mui un abad, du Chastel, ur c'helenner doueoniezh, De Rouillac, hag eizh beleg arall, Puelle, Urot, Plesse de Saint-Mirel, Burel, Bertier, Manet, Le Coq ha Girard^[6].

XIX^vet kantved

Befrez porzh-houarn Dinan, 1935

1879 : kas a reas an hent-houarn (linenn Lison-Lambal) betek Dinan.

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

Mervel a reas 248 gwaz abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, eleze 2,17 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911^[7]; mervel a reas seizh anezhe e Belgia e miz Eost 1914, e penn- kentañ ar brezel: d’an 21, en Arsimont e voe lazhet ur c’horporal eus an 71vet Rujumant Troadegiezh^[8], pemp milour all a varvas d’an 22, e Charleroi ez eas ur soudard eus ar 25vet Rujumant Troadegiezh diwar wel^[9], en Ethe e voe lazhet ur soudard eus ar 104vet Rujumant Troadegiezh diwar wel ^[10], e Falisolle e voe lazhet ur soudard eus ar 47vet Rujumant Troadegiezh^[11], en Arsimont e voe lazhet ul letanant eus an 13vet Rujumant Husarded^[12], e Le Roux e voe lazhet ur soudard eus ar 25vet Rujumant Troadegiezh^[13] ha, d’an 23 en Onhaye ez eas ur c’horporal eus an 310vet Rujumant Troadegiezh diwar wel^[14]; d’an 22 a viz Ebrel 1915 e voe lazhet ur c’habiten eus an 73vet Rujumant Troadegiezh Tiriadel e Langemark e Flandrez Belgia^[15].

Eil brezel-bed

Miz Eost 1944: bombezet ha kanoliataet e voe Dinan d'an 2 gant lu SUA^[16]. Lazhet e voe ur pomper^[17]. Dieubet e voe Dinan d'ar 6 gant ar 6th Armored Division eus lu SUA^[18].
Mervel a reas 33 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel^[19].

Brezelioù didrevadennañ

Brezel Indez-Sina

Mervel a reas nav soudard ag ar gumun.

Brezel Aljeria

Mervel a reas eizh soudard ag ar gumun.

Film

E Dinan, e kêr hag er c'hastell, e voe troet ar film Du Guesclin gant ar filmaozour gall Bernard de Latour, e-pad ur pemzektez e 1948.

Sport

Mell-droad

E 1903 e voe krouet ar Stade Dinannais AC, an eil kleub mell-droad koshañ en departamant. E 2003 avat e voe unvanet gant hini kêr Lehon : e mod se e voe krouet Dinan-Léhon FC.

Marc'hhouarnerezh (Tro Bro-C'hall)

23 a viz Mezheven 1927 : 5vet tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Cherbourg (Manche) ha Dinan (a-benn d'an eur) ; trec'h eo ar Breizhad Ferdinand Le Drogo.
24 a viz Mezheven 1927 : 6vet tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Dinan ha Brest (a-benn d'an eur) ; trec'h eo André Leducq.
19 a viz Mezheven 1928 : 3^e tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Cherbourg (Manche) ha Dinan (a-benn d'an eur) ; trec'h eo Gaston Rebry (Belgia).
20 a viz Mezheven 1928 : 4^e tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Dinan ha Brest (a-benn d'an eur) ; trec'h eo Pé Verhaegen (Belgia).
2 a viz Gouere 1929 : 3^e tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Cherbourg (Manche) ha Dinan ; trec'h eo Omer Taverne (Belgia).
3 a viz Gouere 1929 : 4^e tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Dinan ha Brest ; trec'h eo Louis Delannoy (Belgia).
3 a viz Gouere 1930 : 2^l tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Caen (Calvados) ha Dinan ; trec'h eo Learco Guerra (Italia).
4 a viz Gouere 1930 : 3^e tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Dinan ha Brest ; trec'h eo Charles Pélissier.
1añ a viz Gouere 1931 : 2^l tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Caen (Calvados) ha Dinan ; trec'h eo Max Bulla (Aostria).
2 a viz Gouere 1931 : 3^e tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Dinan ha Brest ; trec'h eo ar Breizhad Léon Le Calvez.
2 a viz Gouere 1995 : 1añ tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Dinan ha Lannuon ; trec'h eo Fabio Baldato (Italia).
7 a viz Gouere 2011 : loc'hañ a ra 6vet tennad-hent Tro Bro-C'hall eus Dinan war-du Lisieux (Calvados).

Brezhoneg

E-kerzh ar bloavezhioù 1930 e votas kuzul-kêr Dinan ur gouestl evit kelenn ar brezhoneg er skolioù, diwar atiz al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES)^[20].
Ur skol Diwan zo eno abaoe 2000.
E distro-skol 2024 e oa 84 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek ha Diwan^[21]

Monumantoù ha traoù heverk

Roet eo bet al label Kêrioù ha Broioù Arz hag Istor dezhi.

An tour meur.
Tour an Dug.

Ar c'hastell.

Iliz katolik Sant Maloù
Penniliz katolik ar Salver.

Iliz katolik Sant Maloù ha penniliz katolik ar Salver.
Monumant ar re varv er Blasenn Jeneral Leclerc, luc’hskeudennoù ha kartennoù-post^[22]. E miz Eost 1922 e voe dioueliet^[23].
Plakenn ar re varv (1914-1918) en iliz katolik, luc’hskeudennoù^[24].

Poblañs

Emdroadur ar boblañs abaoe 1793

Demografiezh
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2012	2013
12847	13137	13429	12267	11591	10907	11235	10768	10240
Abaoe 1962 : Poblañs hep kontoù doubl

Melestradurezh

Tud

Tud bet ganet eno

1930 : Jean Rochefort, aktour
1947 : Bernard Merdrignac, istorour
1950 : Rémi Chauvet, Myrdhin e anv-leurenn, kaner ha telenner
1979 : Christophe Revel, melldroader

Tud marvet eno

1993 : Yvonne Jean-Haffen, arzourez

Ardamezeg ar familhoù

Avril pe Apuril

Jean, eskemmer-arc'hant e 1518; Macé, tailhanter war domani ar Roué, e Dinan

En argant e gebrenn en gul karget gant teir rozenn en aour, heuliet ouzh kab gant daou penn leon en sabel, hag ouzh beg gant ur steredenn ivez en sabel

Aubry François,
letanant milis Dinan e 1696
En glazur e zaou leon penn-ouzh-penn, o skorañ ur skoedig en argant karget gant un abrikezenn c'heotet

Le Bart Geoffroi,
senesal Dinan e 1258
En glazur e leonparzh en argant

Gevelliñ

Bro	Kêr	Abaoe
Wallonia	Dinant	1960
Galiza	Lugo	1971
Bro-Saoz	Exmouth	1972

Liammoù diavaez

Commons

Muioc'h a restroù diwar-benn

Dinan

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Levrlennadur

(fr) Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014
(br) Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995

Notennoù ha daveoù

↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
↑ "Dinan / Dinam", Devri - Le dictionnaire diachronique du breton
↑ (fr)Arrêté du 30 septembre 2017 portant création de la commune nouvelle de Dinan.
↑ (fr)Deroy, Louis & Mulon, Marianne. Dictionnaire des noms de lieux. Paris : Le Robert, 1992, p. 138-b (ISBN 978-2-85036-195-1)
↑ (fr)J. B. Duverger, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, règlemens avis du Conseil d'Etat, Levrenn gentañ, Eil embannadur, Pariz, 1834, p. 105
↑ (fr)Adhésion de Messieurs les Recteurs, Curés et autres ecclésiastiques du diocèse de Saint-Malo, en Bretagne, A l'exposition des principes sur la Constitution du Clergé, adressée à MM. les Evêques députés à l'Assemblée nationale, Imprimerie de Crapart, place Saint-Michel, Pariz, Bro-C'hall, p. 12
↑ (fr)Monumant ar re varv - Memorial Genweb
↑ (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
↑ (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
↑ (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
↑ (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
↑ (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
↑ (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
↑ (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
↑ (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
↑ (fr)Éric Rondel, Les Américains en Bretagne, p.138, Éditions Astoure, 2008
↑ (fr)Mémorial GenWeb
↑ (fr) Ouest-France 08/12/2009, gant luc'hskeudennoù
↑ (fr)Monumant ar re varv - Memorial Genweb
↑ (fr)Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 267, Kemper, Nouvelles Éditions bretonnes, 1936
↑ (br)Kelenn / Sifroù pennañ distro-skol ar c'helenn divyezhek e 2020
↑ (fr)Memorial Genweb
↑ (fr)Université de Lille
↑ (fr)Memorial Genweb

[1] Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA

[2] "Dinan / Dinam", Devri - Le dictionnaire diachronique du breton

[3] (fr)Arrêté du 30 septembre 2017 portant création de la commune nouvelle de Dinan.

[4] (fr)Deroy, Louis & Mulon, Marianne. Dictionnaire des noms de lieux. Paris : Le Robert, 1992, p. 138-b (ISBN 978-2-85036-195-1)

[5] (fr)J. B. Duverger, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, règlemens avis du Conseil d'Etat, Levrenn gentañ, Eil embannadur, Pariz, 1834, p. 105

[6] (fr)Adhésion de Messieurs les Recteurs, Curés et autres ecclésiastiques du diocèse de Saint-Malo, en Bretagne, A l'exposition des principes sur la Constitution du Clergé, adressée à MM. les Evêques députés à l'Assemblée nationale, Imprimerie de Crapart, place Saint-Michel, Pariz, Bro-C'hall, p. 12

[7] (fr)Monumant ar re varv - Memorial Genweb

[8] (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[9] (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[10] (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[11] (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[12] (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[13] (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[14] (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[15] (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[16] (fr)Éric Rondel, Les Américains en Bretagne, p.138, Éditions Astoure, 2008

[17] (fr)Mémorial GenWeb

[18] (fr) Ouest-France 08/12/2009, gant luc'hskeudennoù

[19] (fr)Monumant ar re varv - Memorial Genweb

[20] (fr)Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 267, Kemper, Nouvelles Éditions bretonnes, 1936

[21] (br)Kelenn / Sifroù pennañ distro-skol ar c'helenn divyezhek e 2020

[22] (fr)Memorial Genweb

[23] (fr)Université de Lille

[24] (fr)Memorial Genweb

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

Dinan

Douaroniezh

Kumunioù amezek

Anv

Ardamezioù

Istor

Dispac'h Gall

XIXvet kantved

XXvet kantved

Brezel-bed kentañ

Eil brezel-bed

Brezelioù didrevadennañ

Brezel Indez-Sina

Brezel Aljeria

Film

Sport

Mell-droad

Marc'hhouarnerezh (Tro Bro-C'hall)

Brezhoneg

Monumantoù ha traoù heverk

Poblañs

Emdroadur ar boblañs abaoe 1793

Melestradurezh

Tud

Tud bet ganet eno

Tud marvet eno

Ardamezeg ar familhoù

Gevelliñ

Liammoù diavaez

Levrlennadur

Notennoù ha daveoù

XIX^vet kantved

XX^vet kantved