Oadvezh an arem
Oadvezh an arem a lavarer eus ur prantad er c'hentistor, pa ouie ar c'hovien varrekañ teuziñ ar c'houevr hag ar staen. Dastum a raent kailh kouevr e gwazhennoù naturel hag e teuzent anezhe evit ober arem. Ral eo ar c'hailh kouevr pe staen, evel m'en diskouez ar fed ma ne oa tamm arem en Azia ar c'hornôg kent 3 000 kent J.-K. Oadvezh an arem zo unan eus lodennoù eus Reizhiad an tri oadvezh a dalvez evit ar c'hevredigezhioù ragistorel. Er reizhiad-se e teu war-lerc'h an Neolitik e lodennoù zo eus ar bed. E kalz broioù eus Afrika subsaharat e teu oadvezh an arem diouzhtu goude an Neolitik. E lodennoù all eus ar bed un oadvezh ar c'houevr a zeu da heul an Neolitik a-raok oavezh an arem.
Orin
kemmañBreutaat a reer diwar-benn al lec'h hag ar mare ma oa ijinet an arem ha marteze e oa ijinet e meur a lec'h war un dro en un doare distag. Ar c'hentañ traezoù savet en arem zo a orin eus ar broioù anvet bremañ Iran and Irak ha bloaziadet int eus ar pevare milved kent J.-K. Fardet e veze aremoù arsenikel en Anatolia ha war zaou du ar C'haokaz e deroù an trede milved kent J.-K. Hervez gouizieien'zo ez eo ken kozh ha kreiz ar VI milved lod eus ar traezoù graet en arem arsenikel eus ar sevenadur Maykop e norzh ar C'haokaz, ar pezh a rafe anezhe an aremoù koshañ anavezet, met lod all a soñj ez int eus an kreiz an IIIde milved kantved.
E Breizh e veze graet arem gant kouevr deuet a Ledenez Iberia ha gant staen enporzhiet eus Kernev-Veur.
Bezioù bras-bras a zo bet savet e penn kentañ Oadvezh an Arem, evit douarañ tierned moarvat. Tro 1500 e saver muioc'h anezhe, met bihanoc'h int.
Levrlennadur
kemmañ- Jacques Briard, Âge du Bronze en Europe, 2000-800 avant J.-C., Errance, Paris, 1985.
- Jacques Briard, M. Le Goffic, Avant les Celtes, l'Europe à l'Âge du Bronze, 2500 - 800 avant J.C., catalogue d'exposition, Daoulas, 1988, pp. 66–73.
- L. Carozza, C. Marcigny, L'Âge du Bronze en France, La Découverte, Paris, 2007.
- Collectif, Le Grand Atlas de l'Archéologie, Encyclopaedia Universalis, Paris, 1985.
- Jean Guilaine, (1986) - La Préhistoire d'un continent à l'autre, Larousse, Paris.
- Eogan, George (1983) The hoards of the Irish later Bronze Age, Dublin : University College, 331p., ISBN 0-901120-77-4
- Hall, David and Coles, John (1994) Fenland survey : an essay in landscape and persistence, Archaeological report 1, London : English Heritage, 170 p., ISBN 1-85074-477-7
- Pernicka, E., Eibner, C., Öztunah, Ö., Wagener, G.A. (2003) "Early Bronze Age Metallurgy in the Northeast Aegean", In: Wagner, G.A., Pernicka, E. and Uerpmann, H-P. (eds), Troia and the Troad : scientific approaches, Natural science in archaeology, Berlin; London : Springer, ISBN 3-540-43711-8, p. 143–172
- Waddell, John (1998) The prehistoric archaeology of Ireland, Galway University Press, 433 p., ISBN 1-901421-10-4
Liammoù diavaez
kemmañ- Web index Oadvezh an arem en Europa
- Ancient tin: old question and a new answer
- Pretanic World - an oadvezh arem e Breizh-Veur
- Pretanic World - an oadvezh arem en Iwerzhon
- Arkeologiezh arnodel oadvezh an arem hag eiladennoù mirdioù
- Adsavadenn un drevadenn labour-dour lusatiat, savet gant benvegoù eus oadvezh an arem hepken - Wola Radziszowska (e-kichen Cracow) - Polonia
- Umha Aois
- Umha Aois - video diwar-benn an doare da deuziñ arem en oadvezh arem
- Oc'h adsevel karr danat Trundholm Sun