Planedenn

seurt korf-egor
Iskevrennad eus	planetary-mass object, substellar object
Rann eus	planetary system
Next higher rank	steredenn
Renk dres dindan	Adplanedenn, minor planet
Studiet gant	steredoniezh
Child astronomical body	loarell
Parent astronomical body	star system
Deskrivet en URL	https://www.whosonfirst.org/docs/placetypes/#planet
Model item	Merc'her, Douar, Meurzh, Yaou, Sadorn
Tikedenn Stack Exchange	https://astronomy.stackexchange.com/tags/planet, https://physics.stackexchange.com/tags/planets
Arouezenn Unicode	🪐

Evit implijoù all, gwelet Planedenn (disheñvelout).

Krogit e-barzh !
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ.

E-pad pell ne oa termenadur resis ebet eus ar pezh a zo ur blanedenn. D'ar 24 a viz Eost 2006 ez eus bet degemeret gant an International Astronomical Union (IAU ; Unvaniezh Etrebroadel ar Steredoniezh , UES), e-kerzh he 26vet emvod meur, ar ratozhiad 5A hag a dermen ar pezh a zo ur blanedenn.

◆ E koskoriad an Heol

1. Ur blanedenn zo ur c’horf-egor

(a) a gelc’htro tro-dro d’an Heol ;

(b) en deus a-walc’h a dolz evit ma c’hallfe e emc'havitadur bezañ trec'h war nerzhioù ur chorf kalet betek tizhout ur c'hempouez hisdrostatek (eleze bezañ peuzront) ;

(c) en deus distrobet trowardroioù e gelc’htro.

2. Ur gorrblanedenn zo ur c’horf-egor

(a) a gelc’htro tro-dro d’an Heol ;

(b) en deus a-walc’h a dolz evit ma c’hallfe e emc'havitadur bezañ trec'h war nerzhioù ur chorf kalet betek tizhout ur c'hempouez hisdrostatek (eleze bezañ peuzront) ;

(c) n' en deus ket distrobet trowardroioù e gelc’htro ;

(d) n'eo ket ul loarenn.

3. "Korfoù bihan koskoriad an Heol" a vo graet eus kement tra all a geltro tro-dro d'an Heol, war-bouez al loarelloù^[1].

◆ En ur c'hoskoriad arall

Abaoe 1995 ez eus bet kavet 5 333 flanenedenn e 3 932 goskoriad en diavaez da goskoriad an Heol^[2] ; setu amañ termenadur hevelep korfoù-egor hervez an IUA.

1. "Planedennoù" a reer eus korfoù-egor dezho ur gwir dolz bihanoc'h eget an hini a zo ret evit ma c'hoarvezfe uniadur termonukleel an deuteriom, a gelc'htro tro-dro da stered, da gorrennoù gell pe zilerc'hioù steredel, hag a zo feur o zolz e-keñver ar c'horf kreiz bihanoc'h eget ≈ 1/25, penaos bennak e vefent bet stummet. Heñvel ouzh an hini a vez implijet e koskoriad hon Heol eo ar vent vihanañ evit ma vefe lakaet ur c'horf-egor nann-heolel da blanedenn.

2. "Korrennoù gell" a reer eus korfoù-egor bihanoc'h eget an Heol o gwir dolz bihanoc'h eget an hini a zo ret evit ma c'hoarvezfe uniadur termonukleel an deuteriom, penaos bennak e vefent bet stummet pe forzh pelec'h bennak e vefent.

3. Ne reer ket "planedennoù" eus korfoù-egor dizalc'h e druilhadoù stered o zolz bihanoc'h eget an hini a zo ret evit ma c'hoarvezfe uniadur termonukleel an deuteriom, "is-korrennoù gell" a reer anezho (pe forzh pe anv hag a zere ar gwellañ)^[3].

En doare-se ez eus 8 planedenn en-dro d’an Heol (en urzh, adalek an Heol) : Merc'her, Gwener, an Douar, Meurzh, Yaou, Sadorn, Ouran, Neizhan.

Dirummet eo bet eta Ploudon hag a zeu da vezañ ur gorrblanedenn, ur rummad korfoù-oabl all^[1] ; 134340 Pluto eo hec'h anv abaoe 2006^[4].

Gwelet ivez

Notennoù

↑ ^1,0 ha^1,1 (en) 'International Astronomical Union'. Kavet : 16/03/2023.
↑ (en) 'The Extrasolar Planets Encyclopaedia'. Kavet : 16/03/2023.
↑ (en) 'International Astronomical Union'. Kavet : 16/03/2023.
↑ (en) 'NASA'. Kavet : 16/03/2023.

[IAU-1] 1,0 ha^1,1 (en) 'International Astronomical Union'. Kavet : 16/03/2023.

[2] (en) 'The Extrasolar Planets Encyclopaedia'. Kavet : 16/03/2023.

[3] (en) 'International Astronomical Union'. Kavet : 16/03/2023.

[4] (en) 'NASA'. Kavet : 16/03/2023.

[1]

[2]

[3]

[4]