kleuz

Brezhoneg

Etimologiezh

(Anv-gwan hag anv-kadarn 1)

Kemmet dre disheñveladur diwar an adstumm kreuz. Meneget er C'hatolikon (creux). Amprestet digant ar henc'halleg creus^[1].

(Anv-kadarn 2)

Testeniekaet e henvrezhoneg clud, 1029, ha kavet e krennvrezhoneg cleuz, XIV^vet kantved^[2].

Kar d'ar gerioù kleudh « foz, fozell, klaz » e kerneveureg ha clawdd « dik, kleuz » e kembraeg.

Deuet eus ur ger keltiek *klādo-, a zeufe eus ur wrizienn indezeuropek *kl̥h₂-dV-, peurheñvel ouzh clādēs « gwast(adur) » e latin.^[3]

Gwelet ar gerioù klaz ha kleze.

(Furm verb) Savet diwar kleuz-, pennrann ar verb kleuzañ, hep dibenn-ger.

Anv-gwan

Derez	Furm
Derez-plaen	kleuz
Derez-uheloc'h	kleusoc'h
Derez-uhelañ	kleusañ
Derez-estlammiñ	kleusat

kleuz /ˈkløːs/

1. A zo un toull, ur gleuzenn ennañ.
   • [...] — rak jistr ha gwin-ardant a oa kuzet er wezenn gleuz, — [...]. — (Ivon Krog, Eur Zac'had Marvailhou, Buhez Breiz, Kemper, 1924, p. 58.)
   • Mes, a benn daou vloaz goude, ec'h en em dennaz enn eur c'hoat doun, el leach ma choazaz evit ober he ermitach eur garrek kleuz ha ne oa enn dro d'ezhi nemed bodennou drez ha spern. — (Gabriel Morvan, Buez ar Zent, Brest, 1894, p. 601.)
   • Ha gant penn ar bluenn, marellet a dakadou louet, Alanig a grogas da naetaat un dant kleuz ha da denna dioutañ tammouigou kig eus dilerc'h e lein. — (Jakez Riou, Troiou-Kamm Alanig al Louarn II, Gwalarn niv. 97, Kerzu 1936, p. 20.)

Adstummoù

• kreuz

Deveradoù

• kleuzadenn
• kleuzadur
• kleuzañ, kleuziñ
• kleuzded
• kleuzder
• kleuzenn (kreuzenn)
• kleuzer
• kleuziek

Troidigezhioù

• alamaneg : hohl ^(de)
• daneg : hul ^(da)
• esperanteg : kava ^(eo)
• finneg : ontto ^(fi)
• galleg : creux ^(fr)
• gresianeg : κούφιος ^(el) (koúfios)
• hindeg : खोखला ^(hi) (khokhlā)
• italianeg : incavo ^(it)
• japaneg : くぼんだ ^(ja) (kubonda)
• nederlandeg : hol ^(nl)
• saozneg : hollow ^(en)
• tchekeg : dutý ^(cs)

Anv-kadarn 1

kleuz /ˈkløːs/ gourel (liester kleuzioù)

1. Lec'h goullo e-barzh un dra bennak.
   • [...] hag e kleuz ar maen-hir e oa o chom ur c’horrig, ken kriz e galon ha mein e di, hag a bep seurt sioù fall en e greiz. — (Ivon Krog, Eur Zac'had Marvailhou, Buhez Breiz, Kemper, 1924, p. 152.)

Deveradoù

• kleuzvan

Troidigezhioù

• alamaneg : Grube ^(de) , Höhlung ^(de) , Vertiefung ^(de)
• esperanteg : kavo ^(eo)
• faeroeg : kulla ^(fo) , hol ^(fo) , hola ^(fo)
• finneg : kolo ^(fi)
• frizeg : dobbe ^(fy)
• galleg : creux ^(fr)
• hensaozneg : denn ^(ang) , hol ^(ang)
• ido : kavo ^(io) , kavajo ^(io)
• italianeg : cavità ^(it) , buco ^(it)
• katalaneg : cavitat ^(ca) , clot ^(ca)
• latin : antrum ^(la) , caulae ^(la) , cavea ^(la) , cavum ^(la) , cavus ^(la)
• nederlandeg : gat ^(nl) , hol ^(nl) , holte ^(nl) , kuil ^(nl) , put ^(nl)
• perseg : گود ^(fa)
• perseg : گرسنگی ^(fa)
• portugaleg : cava ^(pt) , cavidade ^(pt) , oco ^(pt)
• saozneg : cave ^(en) , cavity ^(en) , crook ^(en) , hole ^(en) , hollow ^(en) , pit ^(en) , crotch ^(en)
• spagnoleg : bache ^(es) , hueco ^(es) , cavidad ^(es) , hoyo ^(es) , antro ^(es)

Anv-kadarn 2

kleuz /ˈkløːs/ gourel (liester kleuzioù)

1. Savadur douar a dalvez da vevenniñ ar parkeier.
   • Sevel a riz goustadik var ar c'hleuz, diskenn a riz goustadikoc'h c'hoaz, ha setu me var an hent braz. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 116.)
   • Draskadennoù ar rodoù o storlokat er skoaselloù, a zassone en aer yen, evel ma vije bet an hent tost tre, en tu all d'ar c'hleuz. — (Jakez Riou, Geotenn ar Werc'hez ha danevelloù all, Al Liamm, 1957, p. 41.)
   • Bremañ e chomi war ar c'hleuz? — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Première Partie, 1966, p. 221.)

Stummoù rannyezhel

• kleuñv (stumm kernevek ha tregeriek)
• kle (stumm gwenedek)

Deveradoù

• digleuz
• kleuziad
• kleuziadeg
• kleuziañ
• kleuzier
• kleuzierezh
• kleuziour

Gerioù kevrennek

• gougleuz
• mengleuz
• mogergleuz
• morgleuz
• torgleuz

Troioù-lavar

• mont an tenn er c'hleuz

Krennlavar

• N'heller ket sevel ar c'hleuz euz ar memez kostez. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 320.)

Troidigezhioù

• faeroeg : byrging ^(fo)
• galleg : talus ^(fr)
• katalaneg : talús ^(ca)
• kembraeg : clawdd ^(cy) , argae ^(cy)
• kerneveureg : bour ^(kw)
• saozneg : bank ^(en) , embankment ^(en)

Furm verb

kleuz /ˈkløːs/

1. Furm ar verb kleuzañ e trede gour unan an amzer-vremañ, en doare-disklêriañ
   • « [...]. Henvel eo ouz an den fur a gleuz doun, evit sevel he di, hag a ziazez anezhan var ar garreg. [...]. » — (Yann-Fañch Caer, Ar Pevar Aviel lakeat en unan, Brest, 1904, p. 84.)
2. Furm ar verb kleuzañ en eil gour unan an doare-gourc'hemenn.

Daveoù

Roll an daveoù :

• ^[1] : Albert Deshayes, Dictionnaire étymologique du breton, Douarnenez, Le Chasse-Marée, 2003, p. 432.
• ^[2] : Albert Deshayes, Dictionnaire étymologique du breton, Douarnenez, Le Chasse-Marée, 2003, p. 397.
• ^[3] : Nicholas Zair, The Reflexes of the Proto-Indo-European Laryngeals in Celtic, Leyden, Brill, 2012, p. 78.