Kourtizanez

Ur gourtizanez (eus ar ger gallek courtisane) a veze lavaret e brezhoneg eus ar merc'hed a renk uhel a werzhe o c'horf da dud pinvidik ha galloudus.

Veronica Franco, a oa barzhez ha kourtizanez e Venezia er XVIvet kantved.

Poltred ar Vreizhadez Louise de Kéroualle, gant al livour saoz Peter Lely. Serc'h ar roue saoz Charlez II e oa.

Gerdarzh

Hervez istor ar ger gallek e oa kaoz eus tud e lez ar roue a oa prest d'e servij. Tud a lez ne oa ken da gentañ. Met tamm ha tamm e voe prest lod merc'hed da servij ar roue betek en e wele.
En Italia an Azginivelezh e oa brudet lod merc'hed da vezañ kourtizanezed, da lavarout eo gisti a renk uhel. D'ar mare-se eo e veze kaoz eus Kourtizanez Veur Babilon, a yae dorn-ha-dorn gant an Antekrist. En un engravadur brudet eus 1498 gant Albrecht Dürer e weler anezhi evel ur gourtizanez eus Venezia, bet livet gantañ un nebeud bloavezhioù kent

Er XVIIvet ha XVIIIvet kantved e oa brudet kourtizanezed ar rouaned c'hall Loeiz XIV ha Loeiz XV, hag Antoinette Voisin dreist ar re all, ha re ar roue saoz Charlez II.

E dibenn an XIXvet kantved e oa brudet kourtizanezed evel Caroline Otero ha Liane de Pougy ha serc'hed ar roue saoz Edouarzh VIII, evel Lillie Langtry pe Hortense Schneider.

El lennegezh

• Amañ ne vez graet kemm ebet etre gast ha kourtizanez:

Na c’hwi, kourtizanez, gant ho lapous bihan,
C’hwi a zo ur c’hast fall en servij ar re-mañ
— Sainte Tryphine et le Roi Arthur, Fañch an Uhel, 1863, p. 110

Kourtizanezed brudet

Betek ar Grennamzer

Poltred Lais Korintos gant Hans Holbein the Younger, Kunstmuseum Basel

• Aspasia ( 469 kent JK - 409 kent JK), serc'h d'ar politikour Perikles
• Lais Korintos ( Vvet kantved kent JK)
• Tais (IVvet kantved kent JK)
• Frine (IVvet kantved kent JK)
• Lais Hyccara (lazhet e 340 kent JK )
• Mari Magdala, en Aviel, war-dro ar bloaz 30.
• Diaochan (ganet e 169, serc'h d'ar pennbrezel Dong Zhuo ha d'ar brezelour Lü Bu e-pad amzervezh an Teir Rouantelezh)
• Su Xiaoxiao (Vvet kantved)
• Theodora (VIvet kantved) (war-dro 500–548), pried an Impalaer Justinian Iañ en Impalaeriezh Bizantion.

XVvet kantved

• Agnès Sorel (1421–1450) - pried-kleiz ar roue Charlez VII (Bro-C'hall), kentañ serc'h roueel ofisiel er rouantelezh c'hall
• Jane Shore (1445–1527) - pried-kleiz ar roue Edouarzh IV (Bro-Saoz)

XVIvet kantved

• Margaret Drummond (serc'h) (1475–1502) - pried-kleiz ar roue James IV Bro-Skos
• Imperia Cognati, pe Imperia La Divina (1486 -1512),
• Françoise de Foix (1495–1537) - kentañ pried-kleiz ofisiel ar roue gall Frañsez Iañ
• Diane de Poitiers (1499–1566) - pried-kleiz ofisiel ar roue gall Herri II
• Mary Boleyn (1499–1543) - pried-kleiz ar roue Herri VIII ha marteze serc'h d'ar roue gall Frañsez Iañ
• Hwang Jin-i (1550) -
• Anne de Pisseleu d'Heilly (1508–1580) - diwezhañ pried-kleiz ofisiel ar roue gall Frañsez Iañ
• Tullia d'Aragona (c. 1510–1556) - kourtizanez ha barzhez italian
• Veronica Franco (1546–1591) - kourtizanez eus Venezia, bet serc'h d'ar roue gall Herri III
• Marie Touchet (1549–1638) - serc'h d'ar roue gall Charlez IX

XVIIvet kantved

Ninon de Lenclos

Madame de Montespan

Ida Saint-Elme

• Marion Delorme (circa 1613–1650) - serc'h da George Villiers, Dug Buckingham, Priñs Condé, ha Kardinal Richelieu;
• Ninon de l'Enclos (1615–1705) - serc'h da Priñs Condé
• Lucy Walter (1630–1658) - pried-kleiz ar roue Charlez II (Bro-Saoz), roue Bro-Saoz pa oa en harlu
• Barbara Palmer, 1añ Dugez Cleveland (1640–1709) - kentañ serc'h ofisiel e lez ar roue Charlez II (Bro-Saoz), Roue Bro-Saoz
• Françoise-Athénaïs, markizez Montespan (1641–1707) - pried-kleiz ar roue gall Loeiz XIV
• Louise de la Vallière (1644–1710) - pried-kleiz ar roue gall Loeiz XIV
• Nell Gwyn (1650–1687) - aktourez, serc'h d'ar roue Charlez II (Bro-Saoz), roue Bro-Saoz.
• Fillide Melandroni, poltredet gant Caravaggio.

XVIIIvet kantved

Madame de Pompadour, gant Maurice Quentin de La Tour, Mirdi al Louvre, Pariz

Mademoiselle O'Murphy, livet gant François Boucher.

• Claudine Alexandrine Guérin de Tencin (1681–1749)
• Louise Julie, kontez Mailly (1710–1751)
• Marie-Anne de Mailly-Nesle, dugez Châteauroux (1717–1744)
• Madame de Pompadour (1721–1764) - serc'h da Loeiz XV
• Kitty Fisher (marvet e 1767)
• Anne Parsons (1735-1814)
• Marie-Louise O'Murphy (1737–1814) - serc'h da Loeiz XV
• Madame du Barry (1743–1793) - serc'h da Loeiz XV
• Sophia Baddeley (1745–1786), kourtizanez saoz
• Støvlet-Cathrine (1745-1805), serc'h ofisiel Christian VII, roue Danmark,
• Frances Villiers, kontez Jersey (1753–1821)
• Grace Elliott (1754? – 1823)
• Charlotta Eckerman (1759-1790) - serc'h da Karl XIII, roue Sveden
• Dorothy Jordan (1761–1816)
• Ida Saint-Elme (1778-1845).

XIXvet kantved

Mata Hari

• Harriette Wilson (1786–1846)
• Umrao Jaan (1804–1875) Lucknow, India
• La Païva (1819–1884)
• Lola Montez (1821–1861) - serc'h da Ludwig Iañ Bavaria.
• Marie Duplessis (1824–1847)
• Cora Pearl (1835–1886)
• Virginia Oldoini, kontez Castiglione (1837–1899)
• Catherine Walters (1839–1920)
• Blanche d'Antigny (1840–1874)
• Sarah Bernhardt (1844–1923)
• Lillie Langtry (1853–1929)
• Katharina Schratt (1853–1940), kompagnunez an impalaer Franz Josef
• Daisy Greville, kontez Warwick (1861–1938)
• La Belle Otero (1868–1965)
• Alice Keppel (1869–1947), serc'h diwezhañ Edward VII.
• Liane de Pougy (1869–1950)
• Clara Ward, priñsez Caraman-Chimay (1873–1916)
• "Klondike Kate" Rockwell (1873–1957)
• Mata Hari (1876-1917)

El lennegezh

• Angellica Bianca, er pezh-c'hoari saoznek The Rover, gant Aphra Behn, e 1677;
• Fanny Hill: or, the Memoirs of a Woman of Pleasure, romant John Cleland;
• Odette Swann, e romantoù Marcel Proust ;
• Nana, penntudenn romant Emile Zola e 1880;
• Kamala, e Siddhartha (romant), romant Herman Hesse.

E filmoù

• Satine, c'hoariet gant Nicole Kidman, er film Moulin Rouge.
• Veronica Franco, c'hoariet gant Catherine McCormack, er film Dangerous Beauty.

Levrlennadur

• Richardson J., The Courtesans: The Demi-Monde in 19th-Century France. Cleveland: World Pub. Co., 1967
• Griffin S., The book of the courtesans: a catalogue of their virtues. New York: Broadway Books, 2001