Orangoutan

Orangoutan
Pongo pygmaeus
Rummatadur filogenetek
Riezad :	Animalia
Skourrad :	Chordata
Kevrennad :	Mammalia
Urzhad :	Primates
Kerentiad :	Hominidae
Genad :	Pongo
D'ar vevoniezh e tenn ar pennad-mañ.

An orangoutan (pe orang-outan) (diwar ar malayeg den ar c'hoadeier) zo ur marmouz ruz e vlevenn, rummataet e-touez ar marmouzien meur.

Rummatadur

E kerentiad an hominideed emañ an orangoutaned, da lavaret eo asambles gant ar marmouzien-meur all (chimpanzeed ha gorilhed) ha gant an den.

Tro 15 milion a vloavezhioù zo e tispartias hendadoù an orangoutaned diouzh re an hominideed all.

Spesadoù hag ispesadoù

• Pongo pygmaeus, a vev e Borneo

• Pongo pygmaeus pygmaeus er gwalarn

• Pongo pygmaeus morio er reter

• Pongo pygmaeus wurmbii er mervent

• Pongo abelii, a vev e Sumatra, er gwalarn da Lenn Toba
• Pongo tapanuliensis, e Sumatra ivez, er su da Lenn Toba

Kariotip

Evel ar chimpanzeed hag ar gorilhed o deus an orangoutaned 48 kromozom. Disheñvel eo o c'hariotip eta diouzh hini an dud (46 kromozom).

Neuz

Disheñvel eo an orangoutaned diouzh o reizh.

• Ar par : 1.40 m eo e vent hag etre 60 ha 90 kg e bouez. A bep tu d'o dremm ez eus tammoù kroc'hen a ro stumm ul loar d'o fas. Ouzhpenn da se ez eus ur sac'henn en o c'horzailhenn a reont ganti evit kreñvaat o huchadennoù.
• Ar barez : Kalz bihanoc'h eget ar bared eo ar parezed : Tro 1.10 m o ment hag etre 40 hag 50 kg o fouez.

Dibar eo an orangoutaned diouzh ar marmouzien meur all dre liv ruz o blevenn ha dre ment o divrec'h hag a zo hir-mat (betek 2.50 m eus un dorn d'egile).

Annez

██ Tiriad an orangoutaned

Gwechall e veze orangoutaned e takadoù bras en Azia. Karrekaennoù anezho zo bet kavet e Sina hag e Thailand.

Bremañ emaint o vevañ e koadegoù Borneo (isspesad Pongo pygmaeus abelii) ha Sumatra (isspesad Pongo pygmaeus pygmaeus).

Er gwez emañ an orangoutaned o chom ha ral eo dezho kerzhet war an douar. Barrek-kenañ int da vont a vrank da vrank.