kozh

Gwelet ivez : Kozh

Brezhoneg

Etimologiezh

(Anv-gwan) Kavet en henvrezhoneg (coth).

Meneget er C'hatolikon (coz).

Da geñveriañ gant ar gerioù coth en kerneveureg, cottos en galianeg.

Anavezet evel anv-tiegezh : (Le) Coz.

(Furm verb) Savet diwar « kozh- », pennrann ar verb « kozhañ », hep dibenn-ger.

Anv-gwan

Derez	Furm
Derez-plaen	kozh
Derez-uheloc'h	koshoc'h
Derez-uhelañ	koshañ
Derez-estlammiñ	koshat

kozh /ˈkoːs/; ken kozh, koshoc'h, koshañ, koshat.

1. Zo o vevañ, o padout abaoe pell.
   • Ur wezh e oa un intañvez kozh ha paour, hag he devoa tri mab. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 11.)
   • Eun den koz an nevoa daou vab : Herri, an hini henan, ha Charlez, ar yaouankan. — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 1.)
2. Lakaet dirak ur sifr evit merkañ an oad, oadet a...bloaz.
   • <skouer>.
3. Zo anezhañ abaoe pell.
   • <skouer>.
4. dirak un anv-kadarn, gwelout kozh tra
5. kozh ar c'hoshañ
   • Koz ar c'hosa e oa, ha ne oa nemet gwelloc'h a ze : kalon ar re goz a zo tenerik. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 11.)
6. kozh-douar, kozh-ebestel, kozh-kabac'h
7. mamm-gozh
8. mammig kozh
9. gwechall gozh
10. hini kozh, unan kozh
11. hini gozh, unan gozh
12. dirak un anv-kadarn , da ziskouez dispriz:
    • Ro peoh, koz klakenn ! — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 278.)
13. gant kemmadur war e lerc'h :
    • [...] hag ur c'hozh vouezhig a gomz outañ, lemm ha roc'hellus e-giz rodoù karrig an Ankoù o wigourat e-pad an nozvezhioù goañv. — (Ivon Krog, Eur Zac'had Marvailhou, Buhez Breiz, Kemper, 1924, p. 154.)
    • Hag e oa lakeet da gousked war ar zolier gant eur goz vallin en-dro dezañ. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 480.)
14. derez-kevatal: ken kozh, ker kozh
15. dirak un anv-kadarn, war-lerc'h ar ger-mell:
    • Iac'h eo adarre, ar goz hini-man ? — (Gwillerm, Ar Weladen, Ar Bobl niv. 341, 1911, p. 2c.)
    • Kement a dourni 'ra gante 'vel gant ur c'hozh taboulin. — (Fañch an Uhel, Soniou Breiz-Izel 2, Pariz, 1891, 1971, p. 118.)
    • Te zo aze c'hoaz, koz loen vil? — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 115.)
    • Ar hoz klakenn-ze a vez aze o troukkomz diwar-benn an dud. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Première Partie, 1966, p. 146.)
    • Hag eñ war-lerc'h ar jeant d' ar c'hastell, ha mont pa voe eno, ha lakaat e skouarn ouzh stolikez ur c'hozh prenestr a oa eno war ur sal vras, [...] — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 76.)
    • Daoust da se, ne zeuis ket a-benn an deiz-se da zibluañ va c'hlujar, ur c'hozh kabiten war al listri-kenwerzh, rak na zoken un diner n'am boa distaget dioutañ. — (Jarl Priel, Va Buhez e Rusia, Al Liamm, 1955, p. 11.)
    • N'ouzon ket hag-eñ e weler c'hoazh an dimezell-noz e Kervel. Lavarout a reer ez eus c'hoazh dioute er c'hozh kestell hag er c'hozh manerioù. — (Erwan Berthou, En bro Dreger a-dreuz parkoù, Mouladurioù Hor Yezh, 1985, p. 29.)

Gerioù heñvelster

• hen (nebeut implijet)

Deveradoù

• digozhañ
• kozhachoù
• kozhailhoù
• kozhañ

• kozhard
• kozhded
• kozhenn
• kozhentez

• kozhiad
• kozhik
• kozhigell
• kozhijenn
• kozhni

Gerioù kevrennek

• eontr-kozh
• kozhamzer
• kozh-douar
• kozh-fall
• kozhkailhez
• kozh-kozh

• kozh-louet
• kozh-Noe
• kozhper

• kozhpereg
• kozhperek
• kozhperenn
• kozh-podig
• kozh-viret
• kozhwrac'h
• kozhwrac'hiñ
• mamm-gozh
• tad-kozh

Troioù-lavar

• blaz ar c'hozh
• kozh ha sot
• kozh kaozioù
• kozh tra
• mont da gozh
• ober ur penn kozh

Divinadelloù

• Piw a zo ken koz hag e dad ha kosoc'h evid e vamm ? – Mab ar C'hoz, nemed ur Gozenn a vefe e vamm ive. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 328.)

Krennlavarioù

• N'a ket da goz an hini na laosk ket a avel euz e gof. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 310.)
• Dreist moue ar gazeg koz e vez kabestret an ebeulez. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 311.)

kozh ha sot

1. • An douar n'eo ket kozh ha sot . — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 58.)

Troidigezhioù

• galleg : vieux ^(fr) , ancien ^(fr)
• italianeg : vecchio ^(it)
• kembraeg : hen ^(cy)

• kerneveureg : coth ^(kw) , hen ^(kw)
• saozneg : old ^(en) , ancient ^(en)

Anv-kadarn

kozh /ˈkoːs/ gourel

1. Den n'eo ket yaouank.
   • <skouer>.
2. War-lerc'h ur raganv niveriñ:
   • Bez' e oa ur wech daou gozh hag o doa ur verc'h pennhêrez. — (Marsel Klerg, Faltazi an amzerioù kent, Mouladurioù Hor Yezh, 1999, p. 139.)
   • Bremañ emañ an daou gozh o-unan er c'hroaz-hent. — (Jakez Riou, Geotenn ar Werc'hez ha danevelloù all, Al Liamm, 1957, p. 44.)
3. Diskar (diwar-benn al loar).
   • <skouer>.
4. douar kozh
   • Gwella ed a vez bremañ a vez war goz. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 277.)
5. En troiennoù:
   • blaz ar c'hozh, c'hwezh ar c'hozh
6. war ar c'hozh: pa vezer erru kozh.

Furm verb

kozh /ˈkoːs/

1. Furm ar verb kozhañ e trede gour unan an amzer-vremañ, en doare-disklêriañ.
   • Pa gozh an den eo fallaat an hini a ra. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 158.)
2. Furm ar verb kozhañ en eil gour unan an doare-gourc'hemenn.
   • (Skouer ebet)