taol

Brezhoneg

Etimologiezh

(Anv-kadarn 1) : (XVIvet kantvet)^[1] Eus ar c'hrennvrezhoneg taoul^[2], taol, taul^[3], da geñveriañ gant ar c'herneveureg toula « teuler », ar c'hembraeg tafl « taol » ha taflu « teuler », an heniwerzhoneg tabal, an iwerzhoneg tabhall, ar skoseg tabhal « talm, batalm » a zeufe holl eus ur ger keltiek *tab-allo- n'anavezer kevatal ebet dezhañ.^[4]

(Anv-kadarn 2) : (1752)^[5] Eus ar c'hrennvrezhoneg taul^[6], da geñveriañ gant ar c'hembraeg tafol « balañs, pouezerez », amprestet digant al latin tabula.^[7]

Anv-kadarn 1

taol /ˈtawl/ /ˈtɔːl/ gourel (furm vihanaat : taolig, liester taolioù)

1. Ar pezh a vez graet pa daoler un dra bennak.
2. Ar pezh a vez graet pa skoer.
   • darc'heiñ un taol.
   • Reiñ un taol (taol dorn, taol gwink, taol skoaz, taol troad).
   • Skeiñ un taol.
3. Ober un taol : ober un dra bennak, kentoc'h un dra bennak fall.
   • Ar yaouankañ eus an tri bugel hoc'h eus lojet an noz tremen, anvet Bihanig, hennezh en deus graet an taol. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 14.)
4. Gwech.
   • bep taol : bep gwech, bewech, bep tro
5. en un taol : en ur wech.
6. war an taol : kenkent.
7. Taol skoaz : skoazell.

Deveradoù

• a-daol
• a-daol-da-daol
• a-daol-dak
• a-daol-dall
• a-daol-darzh
• a-daolioù
• a-daol-krenn
• a-daol-lagad
• a-daol-trumm
• adtaol
• astaol
• dastaol
• direstaol
• distaol
• distaoladenn
• distaoliadeg
• eztaol
• mestaol
• restaol
• restaolidigezh
• taolad
• taoler
• taolet

Gerioù kevrennek

• taol-amzer
• taol-arnod
• taol-chañs
• taol-distaol
• taol dorn
• taol-esae
• taol-feuk
• taol-fizik
• taol-gwad
• taol-heol
• taol-kaer
• taol-kont
• taol-lagad
• taol-micher
• taol-mouezh
• taol-sell
• taol-Stad

Troidigezhioù

• esperanteg : bato ^(eo) , frapo ^(eo) , piko ^(eo) , pafo ^(eo)
• galleg : coup ^(fr)

Anv-kadarn 2

Taol goad pevarzroadek

taol /ˈtɔːl/ benel (furm vihanaat : taolig, liester taolioù)

1. Pezh arrebeuri, pevar zroad outañ peurvuiañ, graet evit lakaat traoù a bep seurt warnañ.
   • ...teurel a rae indan an daol kement a vije laket dezhañ war e blad. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 12.)
   • Un daol gegin a vez er gegin.
   • Un daol sakr.
2. Ouzh an daol, ouzh un daol → Termenadur da glokaat (Ouzhpennañ) .
   • Pa hon devez debret hon tamm pred amañ ouzh an daol [...]. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 505.)

Deveradoù

• taolenn
• taoliad
• taoliañ

Gerioù kevrennek

• taol-bask
• taol-emwalc'hiñ
• taol-gont
• taol-noz
• taol-santel
• taol-vaen

Troioù-lavar

• bezañ ouzh taol
• distaliañ an daol
• ouzh taol

Troidigezhioù

• alamaneg : Tisch ^(de)
• esperanteg : tablo ^(eo)
• galleg : table ^(fr)
• italianeg : tavola ^(it)  benel
• kembraeg : bwrdd ^(cy)
• saozneg : table ^(en)

Verb

1. Furm an anv-verb teurel e brezhoneg Gwened, hag a-wechoù e hini Leon.
   • Evit taol evezh: evit teurel evezh
   • Ouzh petra taol muiañ evezh? SAAQ 88-89
2. Furm doare-gourc'hemenn ar verb teurel en eil gour-unan.
   • Taol evezh, paotr!
   • Taol da dog!
   • Taol da bouez!
3. Furm trede gour unan amzer-vremañ doare-disklêriañ ar verb teurel.

Anagramoù

• toal

Daveoù

Roll an daveoù :

• ^[1][5] : Geriadur istorel ar brezhoneg.
• ^[2][6] : Ar c'hCatholicon.
• ^[3] : Le Mirouer de la Mort, barzhoneg eus ar XVIvet kantvet.
• ^[4][7] : Lexique Étymologique des termes les plus usuels du Breton Moderne