Jakov IV, kralj Škota

Jakov IV (17. mart 1473 – 9. septembar 1513) bio je kralj Škotske od 1488. do smrti 1513. On se generalno smatra najuspješniji vladarem Škotske, ali je njegova vladavina završena katastrofalnim porazom u bici kod Floddena, u kojoj je postao posljednji monarh Škotske koji je ubijen u borbi.

Jakov IV
Kralj Škotske
Vladavina	11. juni 1488 – 9. septembar 1513.
Prethodnik	Jakov III
Nasljednik	Jakov V
Krunidba	24. juni 1488.
Supružnik	Margareta od Engleske
Djeca	Jakov V
Dinastija	Stuart
Otac	Jakov III, kralj Škota
Majka	Margareta od Danske
Rođenje	17. mart 1473.
Smrt	9. septembar 1513.

Vladavina

Jakov III nije bio popularan kralj i tokom vladavine suočio se sa dvije velike pobune. Pobunjenici su njegovog petnaestogodišnjeg sina smatrali svojim vođom, a nakon pogibije Jakova III tokom sukoba sa pobunjenicima on je postao kralj kao Jakov IV. Jakov IV je krunisan 24. juna 1488. i ubrzo se pokazao sposbnim vladarem.

Ugušio je još jednu pobunu 1489. i počeo se zanimati za provođenje pravde. Jakov je bio dosta dobro obrazovan i zanimao se za poeziju i nauku. Znao je kako iskoristiti geografski položaj Škotske, pa je uložio mnogo novca u razvijanje mornarice. Godine 1511. završena je izgradnja Velikog Michaela, koji je te godine bio najglomazniji brod u Evropi.

Brak

Neko vrijeme je podržavao pretendente za engleski tron koji su osporavali Henriku VII Engleskom pravo na krunu i čak izvršio slabu invaziju sa ciljem postavljanja Perkina Warbecka na tron susjednog kraljevstva. Na kraju je, međutim, shvatio da je za Škotsku bolje sklopiti primirje Engleskom, pa je mirovni sporazum potpisan 1502. Sporazum je uključivao i brak između Jakova i princeze Margarete, najstarije kćerke Henrika VII. Brak je sklopljen 8. augusta 1503. Iz njega je živo rođeno četvero sinova, pored dvije mrtvorođene djevojčice, ali samo je treći sin poživio. Pored zakonitih potomaka, Jakov IV je imao nekoliko vanbračne djece s četiri svoje ljubavnice.

Rat

Kada je izbio rat između Engleske i Francuske Jakov IV se našao u teškoj poziciji. Imao je obaveze prema tradicionalnoj škotskoj alijansi sa Francuskom, ali je morao i poštivati mirovni sporazum sa Engleskom, kojom je sada vladao Henrik VIII. Henrik VIII je 1513. izvršio invaziju na Francusku. Jakov IV je želio iskoristiti njegovu odsutnost, pa je objavio rat Engleskoj. Vodio je vojsku prema sjevernoj granici Engleske, samo da bi poginuo u bici kod Flodden Fielda. Njegovo tijelo je odneseno u London, gdje je ležalo nesahranjeno u jednom manastiru jer je Jakov IV bio ekskomuniciran, a izgubljeno je tokom Reformacije.

Nasljednik

Jakovljeva supruga Margareta, koja je u trenutku njegove pogibije bila trudna i kasnije rodila sina koji je umro prije svog drugog rođendana, postala je regent u ime Jakovljevog sina i nasljednika, Jakova V.

Vanjski linkovi

• Jakov IV, kralj Škota na Wikimedia Commonsu