Molekularna biologija
Molekularna biologija je biološka nauka o žvotnim pojavama i procesima na nivou molekula. Preklapa se s bliskim područjima biologije, posebno genetikom, biohemijom, biofizikom, genomikom i bioinformatikom.[1][2][3]
U suštini, molekulska biologija, a osobito njena oblast molekulska genetika, istražuje krucijalno područje prelaska neživih spojeva u živu materiju, sinteze reproducibilnih makromolekula i njihove kontrole struktura i funkcija žive supstance. To je oblast proučavanja sistema centralne dogme molekulske biologije, tj. prirode skladištenja, prepisivanja i prevođenja genetičke informacije, te regulacije i kontrole molekulskih osnova života.
Molekulska biologija teži istraživanju i razumijevanju interakcija između različitih staničnih sistema, uključujući međuodnose DNK, RNK i proteinske sinteze te spoznaji modela regulacije tih interakcija.
Pišući u glasovitom časopisu Nature, W.T. Astbury je molekulsku biologiju opisao kao:
"... ne toliko kao tehniku nego kao pristup, pristup sa gledišta takozvanih bazičnih nauka sa idejom vodiljom traženja odgovarajućeg molekularnog plana ispod razine oku vidljivih manifestacija klasične biologije. Posebno je zaokupljena oblikom bioloških molekula i ..... uglavnom je trodimenzionalna i strukturna - to, dakako, ne znači da je samo prerada morfologije - jer ona za razliku od morfologije uz to istovremeno mora uzeti u obzir i postanak i funkciju"
Odnos sa drugim biološkim naukama na molekulskom nivou
uredi
Molekulski biolozi koriste posebne metode prirodne za molekulsku biologiju (pogledaj sekciju Metode niže u članku), ali te metodi sve više kombinira s metodima i idejama iz područja genetike, biohemije i biofizike. Više ne postoji čvrsta linija koja je odjeljivala te naučne grane. Priložena slika je shematski prikaz jednog pogleda na odnos među tim područjima:
- Biohemija je nauka o hemijskim materijama i procesima koji se odvijaju u živim organizmima.
- Genetika je nauk o genima, učincima genetičkih razlika na organizmima. To se često može uočiti ukoliko nedostaje normalna komponenta (npr. jedan gen). Proučavanje "mutanata" – organizama kojima nedostaje jedan ili više funkcionalnih komponenti u odnosu na takozvani "divlji tip" ili normalni fenotip.
- Molekulska biologija je studij molekularnih osnova procesa replikacije, transkripcije i translacije genetičke informacije. Centralna dogma molekulske biologije kaže da se genetički materijal (DNK) transkribira u RNK, a ztim translatira u protein. To je nauka pruža dobru startnu poziciju za puno razumijevanje ovog područja.
Puno poslova u molekularnoj biologiji je kvantitativne prirode, i u zadnje vrijeme je puno učinjeno u međuvezi molekularne biologije i kompjuterskih znanosti bioinformatici. Uz bioinformatiku, studij strukture i funkcije gena, molekularna genetika, je jedna od najperspektivnijih grana molekularne biologije.
Sve više područja biologije se počinje baviti proučavanjem molekula, ili da direktno proučavaju njihove interakcije u ćeliji kao ćelijska biologija i razvojna biologija, ili indirektno, gdje se metode molekularne biologije koriste kako bi se donijeli zaključci o populacijama ili vrstama, kao u područjima evolucijske biologije kao što su populacijska genetika i filogenetika.
Pišući u Nature, W.T. Astbury je molekularnu biologiju opisao kao:
"... ne toliko kao tehniku nego kao pristup, pristup sa gledišta takozvanih bazičnih nauka sa idejom vodiljom traženja odgovarajućeg molekularnog plana ispod razine oku vidljivih manifestacija klasične biologije. Posebno je zaokupljena oblikom bioloških molekula i ..... uglavnom je trodimenzionalna i strukturna - to, dakako, ne znači da je samo prerada morfologije - jer ona za razliku od morfologije uz to istovremeno mora uzeti u obzir i postanak i funkciju"
Reference
uredi- ^ Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-1-8.
- ^ Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (1996): Biologija 1, Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-10-686-8.
- ^ Sofradžija A., Berberović Lj., Hadžiselimović R. (2003): Biologija za 2. razred opće gimnazije: 39-41. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-10-581-0.
Također pogledajte
urediVanjski linkovi
uredi