Arija "da capo"
Da Capo arija je muzički oblik koji je bio preovladavajući u vrijeme baroka. Pjevana je od strane solista uz pratnju muzičkih instrumenata, često uz mali orkestar. Da capo arija se vrlo često koristi u muzičkim žanrovima opere i oratorija. Prema Randelu, brojni barokni kompozitori komponovali su više od hiljadu da capo arija tokom svojih karijera.[1]
Oblik
urediDa capo arija se sastoji iz tri dijela. Prvi dio je kompletan muzički entitet, koji završava u glavnom (tonik) ključu, a mogao bi u načelu sam da se pjeva. Drugi dio je u suprotnosti sa prvim po svom muzičkom ključu, teksturi, raspoloženju, a ponekad i tempu. Treći dio obično nije zapisivao kompozitor, koji prilično jednostavno navodi smjer "Da Capo" (italijanski "iz glave") što znači od samog početka i da prvi dio treba ponoviti u cjelosti.
Tekst za da capo ariju je obično pjesma ili drugi stih napisan u dvije strofe, prva strofa za prvi dio arije (koja se ponavlja kasnije) i druga strofa za drugi dio arije. Svaka strofa sastojala se od tri do šest linija, a prestaje u liniji koja sadrži muški završetak.[1]
Improvizacija
urediOd pjevačice se često očekuje da improvizira varijacije i ukrase tokom treće dionice, kako ne bi bilo samo ponavljanje prvog dijela da capo arije. To je posebno tako kod da capo arija pisanih u sporijem tempu, gdje je prilika za improvizacije, kao i rizik da ne budu interesantne veća. Sposobnost da improvizuje varijacije i ukrase je bila naučena vještina, i očekivala se od svih solo pjevača. Pad ove sposobnosti nakon baroka je možda razlog zašto je da capo arija na kraju stekla ugled kao muzički dosadan oblik. Autentičan izvođački pokret, iz sredine 20. vijeka, obnovio je improvizaciju pri izvođenju da capo arija, iako praksa tek treba postati univerzalna, čak i među umjetnicima koji izvode izvorna djela.[1]
Poznati primjeri
urediHändelov oratorij Messiah (Mesija) iz 1742. uključuje dvije dobro poznate da capo arije "He Was Despised" (Prezren bješe) (za alto glas) i "Trumpet Shall Sound" (za bas). Johan Sebastian Bachova kantata "Jauchzet Gott" u Allen Landen, BWV 51 iz 1730. počinje sa blistavom da capo arijom za sopran, trubačkog solistu, i gudačke instrumente.