Буянта һара
Сага дабаа (түбэдөөр ས་ག་ཟླ་བ།), Дончод Хурал (түбэдөөр སྟོང་ཟླ་བ།), Бурхан Багшын Ехэ Дүйсэн Үдэр, Буянта һара, гү, али Весак (самгардяар वैशाख, vaiśākha) гээшэ Буддын шажанай ехэ дүйсэн хуралнуудай нэгэн юм. Түбэд-Монгол литээр зунай эхин һарын 15-ай үдэр Будда Шигэмүни (Бурхан багша) энэ юртэмсэдэ мүндэлһэн, энэ үдэр бурхан болоһон, мүн энэл үдэр тагаалал болоһон юм. Бурхан багшада зорюулһан гурбан дүйсэн үдэр: түрэһыень, гэгээрһыень, тагаалал болоһыень тэмдэглэжэ, жэлһээ жэлдэ ёһотойл һайндэр үнгэргэгдэдэг. Энэ һарада хэгдэһэн буян болон нүгэлтэй ябадалнууд хэдэн мянгаар олошордог.
Тиимэһээ Буянта һарада дасан дугангуудаар зон олоор сугларжа, бурхан багшадаа мүргэжэ, маани мэгзэмээ уншадаг, гороо хэдэг, һунажа мүргэдэг заншалтай, монгол һарын 8, 15, 30-ай үдэрнүүдтэ 24 сагай туршада таһалдуулангүй зулаяа бадараан, маанияа уншажа байбалнай, ехэ эрхим. Энэ үдэрнүүдтэ мал гаргажа болохогүй. Мяханай, архиин зүйлнүүдые хэрэглэнгүй, сэдьхэлээ арюудхан зальбаржа байха ёһотой. Нүгэлтэ үйлэ тэбшээд, ядаһан тулиһан зондо туһалаад, буянта үйлэ сэдьхэжэ ябабал, һайн байха.
Дэлхэй даяар Буддын шажантад энэ ехэ баярые тэмдэглэнэ:
- Ассам: Buddho Purnima (বুদ্ধ পূর্ণিমা),
- Бирма: Бүтэн Һарын Касон Үдэр
- Бенгали: Buddho Purnima (বুদ্ধ পূর্ণিমা), Buddho Joyonti (বুদ্ধ জয়ন্তী) гү, али Bhesak (ভেসাক)
- Вьетнам: Phật Đản
- Индонези: Hari Raya Waisak
- Кхмер: Visak Puja (мүн Visak Bochea) (វិសាខបូជា)
- Лаос: Vixakha Bouxa (ວິສາຂບູຊາ)
- Малайзи: Hari Wesak
- Невар: Swānyā Punhi (स्वांया पुन्हि)
- Непали: Buddha Purnima (बुद्ध पुर्णिमा), Budhha Jayanti (बुद्ध जयन्ति)
- Синхала: Vesak (වෙසක්), "Бүтэн Һарын Пойя Үдэр"
- Солонгос: Seokka Tanshin-il (석가 탄신일, 釋迦誕辰日)
- Тагалог: Araw Ni Buddha
- Тай: Wisakha Bucha (วิสาขบูชา)
- Түбэд: Saga Dawa (*ས་ག་ཟླ་བ། )
- Хитад: 佛陀誕辰紀念日 (Fótuó dànchén jìniàn rì), 佛誕 (Fó Dàn), 浴佛節 (YùFó jié), 衛塞節 (Wèisāi jié)
- Хинди: Buddha Purnima (बुद्ध पूर्णिमा), Budhha Jayanti (बुद्ध जयन्ती), Vaishakh Purnima (वैशाख पूर्णिमा)
- Япон: Hanamatsuri (花祭)