Siŏh tàu hṳ̀ng-mà diŏh lā̤ siăh dé̤ṳk.
Mà-hṳ̀ng ék-buăng hô̤ lā̤ hṳ̀ng-mà, iâ hô̤ lā̤ duâi-hṳ̀ng-mà hĕ̤k-ciā duâi-mà-hṳ̀ng, sê siŏh cṳ̄ng iā-sĕng gì siăh-nĕng dông-ŭk. Ĭ gâe̤ng hṳ̀ng, mà siŏh-iông dŭ sê sṳ̆k siăh-nṳ̆k-mŭk (Carnivora) gì. Chŭi-iòng-gōng iā sâ̤ kuŏ-hŏk-gă ciŏng ĭ buŏng gáu hṳ̀ng-kuŏ (Ursidae) â-dā̤ kó̤, gó ô nè̤ng giéng-gáe̤k ĭ ng-sê hṳ̀ng gì siŏh cṳ̄ng. Mà-hṳ̀ng sĭng-tā̤ â̤ có̤ buòi-buòi-sék, tàu có̤ ièng-ièng-sék, muōi-muōi có̤ dōi-dōi-sék, sĭng-tā̤ gà̤-dēng ŭ gâe̤ng băh lâng cṳ̄ng ngàng-sáik buŏng iā chĭng-chṳ̄, sĭng-tā̤ gâe̤ng muōi-muōi sê băh gì sáik, ngê, mĕk-ciŭ, kă chiū gâe̤ng giĕng-tàu dŭ sê ŭ gì; bók-lō̤ ô gì sê cĕ̤ng-sáik, ô gì sê ŭ gì sáik. Mà-hṳ̀ng gì sĭng-tā̤ ék-buăng ô 120 gáu 180 liè-mī hī māng gèng, muōi-muōi chă-bók-dŏ̤ 10 gáu 20 liè-mī hī māng dòng, sĭng-tā̤ dâi-gái ô 60 gáu 150 gŭng-gĭng hī māng dâe̤ng. Ék-buăng lì gōng hṳ̀ng-séng gì â̤ bī chĭ-séng gì duâi tàu nék-giāng. Mà-hṳ̀ng buōng-dā̤ sê sĕng-uăk diŏh ŭ-ŭ-áng-áng gì dé̤ṳk-lìng diē-sié, gó-chṳ̄ mĕk-ciŭ mâ̤ hō̤ sāi, bók-guó ĭ diŏh màng-buŏ iâ gâe̤ng diŏh nĭk-dŏng gì sèng-âu siŏh-iông lùng-uăk.Mà-hṳ̀ng â̤ dé̤ṳng dóng siŏh cṳ̄ng dông-ŭk-gái gì „uăk-huá-sĭk“, ĭng-ôi ciā dông-ŭk gì iông-sék gâe̤ng gūi sĕk uâng nièng ī-sèng gì mò̤ sié-nó̤h kṳ̆-biék. Gô-dā̤ diŏh Dṳ̆ng-guók dĕ̤ng-buô, nàng-buô gáu Miēng-diêng dŭ ô, gáu hiêng-câi nâ sĕng-uăk diŏh Sé̤ṳ-chiŏng buô-hông dê-kṳ̆ lāu. Ĭ ciō-iéu diŏh hāi-băk 2000 gáu 3000 mī gì dé̤ṳk-lìng hĕ̤k-ciā cĕng-niŏh-lìng diē-sié. >>Sié lŏ̤h tĕ̤k...
|
|
 Cê-mō̤ sáuk-īng
Săng-huŏng-chék-háe̤ng sê Hók-ciŭ Gū-làu-kṳ̆ Nàng-âu-gă̤ biĕng-dău 3 dèu huŏng gâe̤ng 7 dèu háe̤ng gì tūng-chĭng. Ciā 3 dèu huŏng dŭ diŏh Nàng-âu-gă̤ gì să̤ hióng, áng iù báe̤k gáu nàng sông-sê̤ṳ sê Ĭ-gīng-huŏng, Ùng-ṳ̀-huŏng gâe̤ng Guŏng-liŏh-huŏng; 7 dèu háe̤ng dŭ găk dĕ̤ng hióng, iù báe̤k gáu nàng sông-sê̤ṳ sê Iòng-giò-háe̤ng, Lòng-guăng-háe̤ng, Ták-háe̤ng, Uòng-háe̤ng , Ăng-mìng-háe̤ng, Gṳ̆ng-háe̤ng, Gék-puòi-háe̤ng. Săng-huŏng-chék-háe̤ng diē-sié ô iā sâ̤ lĭk-sṳ̄ ìng-ŭk gì chió, ciā chió dŭ iā ô dĕk-sáik. 2009 nièng 6 nguŏk 9 hô̤, Săng-huŏng-chék-háe̤ng dŏng-sōng „Dṳ̆ng-guók 10 duâi Lĭk-sṳ̄ Ùng-huá Mìng-gă̤“, dáik gáu có̤i sâ̤ piéu. 2010 nièng, ké̤ṳk diâng có̤ Guók-gă 4A-ngék lṳ̄-iù gīng-kṳ̆, 2015 nièng bô gāi có̤ 5A-ngék.
|
Dŏng-nièng gĭng-dáng
Cáuk-gă dù-piéng
