بای سک

بای سک یا سکەبا یاخود زگەبا (وشەی زاراکی: تس، پڕتی، فس، تڕ) بەو گازانە دەوترێ کە لە کۆئەندامی ھەرسدا دروست دەبن و لە کۆمەوە دەردەچن.

پێکھاتەکانی بای سک

گرنگترین پێکھاتەکانی بای سک بریتییە لە:

نایترۆجین لە نێوان٢٠٪ تا ٩٠٪
ھایدرۆجین لە نێوان ٠٪ تا ٥٠٪
دووئۆکسیدی کاربۆن لە نێوان ١٠٪ تا ٣٠٪
مێتان لە نێوان ٠٪ تا ١٠٪
ئۆکسجین لە نێوان ٠٪ تا ١٠٪

ھۆی بەدی ھاتنی بای سک

گازەکانی کۆئەندامی ھەرس، بە سێ شێوە بەرھەم دێن:

ھەوای قووت دراو
بەرھەمی چالاکی بەکتریاکان
بڵاو بوونەوەی گازەکانی ناو خوێن بۆ ناو کۆئەندامی ھەرس

ئەم گازانە بە توندی گڕ دەگرن.
زۆرترین بڕی ھایدرۆجین و ئۆکسجینی بای سک لە ھەوای قووت دراوەوە دێت. ئەم گازانە بە شێوەی ئاسایی بە قورقێنە لە گەدە دەردەچن.
بەشێکی زۆر لە گازەکانی دووئۆکسیدی کاربۆن، مێتان و ھایدرۆجین بەرھەمی چالاکی بەکتریاکانە. ئەگەر مێتان و ھایدرۆجین لە ڕێژەیەکی گونجاودا لەگەڵ ئۆکسجین تێکەڵ بێ، دەتەقێتەوە.

بڕێک لە خۆراکەکان دەبنە ھۆی دەرچوونی بایەکی زۆر لە کۆم، وەک: فاسۆلیا، کەلەرم، پیاز، گوڵ کەلەرم و گەنمە شامی
لە بڕێکیاندا کاربۆھیدراتی ھەرس نەکراوی ئامادەی ترشان، دەبێتە ژینگەیەکی خۆش بۆ گەشە کردنی بەکتریاکان و ھەڵپفانی سک. بەڵام لە زۆربەیاندا پێ نەکەوتنی خۆراک و تێکچونی کاری ڕیخۆڵە گەورە، ڕێگە بە ھەڵکێشانی گازەکان نادا و کرماسا لە کۆم دەردەچن.

ڕێژەی گازەکانی بەرھەم ھاتوو و ڕۆچوو لە ڕیخۆڵە گەورەدا، لە ڕۆژێکدا ٧ تا ١٠ لیترە. ڕێژەی گازی دەرچوو لە ڕێگەی کۆم، نزیک ٠/٦ لیترە و ئەویتری ڕیخۆڵەگەورە ھەڵی دەکێشێتەوەو لە سیییەکانەوە دەدرێتە دەر.

بای سک لە باری کۆمەڵایەتییەوە

لە زۆربەی کەلتوورەکانی جیھاندا، بەرەڵا کردنی بای سک بە ئاشکرا، کارێکی دزێو و ناشیرینە. دەرچوونی بای سک بە «لێقەومان» ناو دەبردرێ.
لە تەفسیرەکانی قورئاندا ھاتووە کە، لووتی پێغەمبەر، ھۆزەکەی خۆی لە سەر بێ ئەدەبی و بادانەوە، سەرکۆنە دەکرد.

سەرچاوەکان

ویکی فارسی