Özbek tili
| Özbek tili O‘zbek tili, Ўзбек тили | |
|---|---|
| Memleketler: | Özbekistan, Afğanistan, Rusiye, Qırğızistan, Qazahistan, Tacikistan, Afğanistan, Türkmenistan |
| Resmiy status: | Özbekistan Afğanistan |
| Laf etken sayısı: | 48.5 million |
| Sınıflaştırma | |
| Kategoriya: | Avrasiya tilleri |
| Altay tilleri | |
| Elifbe: | latin elifbesi, kirill elifbesi, arap elifbesi |
| Til kodları | |
| ISO 639-1: | uz |
| ISO 639-2: | uzb |
| ISO 639-3: | uzb, uzn, uzs |
 Vikipediyanıñ Özbekçe bölügi bar
| |
Özbek tili (öz adı O‘zbek tili) – Türkiy tillerden Qarluq gruppasına ait bir til. Özbekistannıñ bir resmiy til olıp, bütün Orta Asiyada laf etilgen, Türkiy til ailesiniñ 3-nci büyük vekilidir. Şimal ve cenüp şiveleri olmaq üzere eki şivesi bar. Şimal şivesi 40 000 000-ğa yaqın bir toplulıq tarafından Özbekistanda, cenüp şivesi ise tahminen 4 500 000 nufuslı bir azlıq tarafından Afğanistanda laf etile. Özbek tili Uyğur tiline yaqın tildir. Özbek tili Türkistan coğrafiyasında Özbekistan tışında yayılğan olğan özbekler arasında; Qırğızistan, Qazahistan, Tacikistan, Afğanistan, Türkmenistanda de qullanıla. Söz mevzusı bazı regionlarda regionnıñ resmiy tilinden de çoq qullanıla.
Elifbe
deñiştir
1924 senesinden evel, bütün Orta Asiya tilleri Arap yazısınen yazılır edi. 1924-1940 arasında resmiy Özbek tili, Stalin idaresi tarafından Kiril elifbesi israr dayatılıncağa qadar Latin elifbesinen yazılğan. 1992 yılına qadar Özbekler Kiril elifbesini qullanmağa devam ettiler, faqat şimdi Kiril elifbesi alâ daa yayğın olmasına baqmadan Latin elifbesi resmiy olaraq qabul etilgendir.
- Kiril:
| А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж |
| З з | И и | Й й | К к | Л л | М м | Н н | О о |
| П п | Р р | С с | Т т | У у | Ф ф | Х х | Ц ц |
| Ч ч | Ш ш | Ъ ъ | Ь ь | Э э | Ю ю | Я я | Ў ў |
| Қ қ | Ғ ғ | Ҳ ҳ |
- Latin:
| А а | B b | Ch ch | D d | Е е | F f | G g | G‘ g‘ |
| H h | I i | J j | K k | L l | М m | N n | О о |
| O‘ o‘ | P p | Q q | R r | S s | Sh sh | Т t | U u |
| V v | Y y | X x | Z z | ’ |
Yazı misali
deñiştir- Özbekçe (latin):
Barcha odamlar erkin, qadr-qimmat va huquqlarda teng bo'lib tug'iladilar. Ular aql va vijdon sohibidirlar va bir-birlari bilan birodarlarcha muomala qilishlari zarur.
- Özbekçe (kiril):
Барча одамлар эркин, қадр-қиммат ва ҳуқуқларда тенг бўлиб туғиладилар. Улар ақл ва виждон соҳибидирлар ва бир-бирлари ила биродарларча муомала қилишлари зарур.
- Qırımtatarca:
Bütün insanlar ür, sayğı ve uquqlar itibarı ile musaviy doğalar. Aqıl ve vicdanğa saipler ve bir-birlerine qarşı ağa-qardaşlıq fikirnen areket etmelidirler.