Pòdniéstrze
|
Pòdniéstrze (rum./mòłd. Transnistria; rus. Приднестровье, trb. Pridniestrowie; ùkr. Придністров’я, trb. Prydnistrowia), òficjanié Pòdniéstrzańskô Mołdawskô Repùblika (rum./mołd. Republica Moldovenească Nistreană (mołd. cër. Република Молдовеняскэ Нистрянэ, trb. Riepublika Mołdowieniaske Nistriane), ros. Приднестровская Молдавская Республика, trb. Pridniestrowskaja Mołdawskaja Riespublika; ukr. Придністровська Молдавська Республіка, trb. Prydnistrowśka Mołdawśka Respublika). De iure aùtonomiczny región w pòrénkòwej Mołdawji, de facto nieùznawône państwò ze stolecą w Tiraspòlu, na lewim sztrądze Dniésterù ë prawòsztrądòwi gard Bender (Tighina).
Krôj òderwôł sã òd Mołdawji 2 séwnika 1990 rokù, déklarując òstanié w ZSRR. Samòstójnotã zadéklarowało 5 gòdnika tégò rokù. Je ùznônë blós bez Abchazjã ë Półniową Òsetjã, le òne ni są ùznanë przez ÒNZ.
Fana Pòdniéstrza pòzbawionô bëła rôdzécczégò céchòwaniô w latach 1990-2000.
Òd 2017 rokù rusczié nôrôdné céchë są trôktòwané tak samò jak pòdniéstrowsczié.[1]
Demografiô
edicëjôLëdztwò
edicëjôDemògraficzné datë ticzące Pòdniéstrza są ze spisënków w latach 1989, 2004 ë 2015. W rokù 1989 ni ùwzglãdniono gardu Bender.
Nôródnota | 1989 |
---|---|
Mołdawianié | 39,9% |
Rusczë | 25,5% |
Ùkrajińcë | 28,3% |
Jinsze nôródnotë | 6,4% |
Lëdztwò w całoscë | 546 400 |
Nôródnota | 2004 |
---|---|
Mołdawianié | 31,9% |
Rusczë | 30,3% |
Ùkrajińcë | 28,8% |
Bułgarë | 2% |
Pòlochë | 2% |
Gagauzë | 1,5% |
Jinsze nôródnotë | 3,4% |
Lëdztwò w całoscë | 555 500 |
Nôródnota | 2015 |
---|---|
Mołdawiônë | 28,6% |
Rusczë | 29,1% |
Ùkrajińcë | 22,9% |
Bułgarë | 2,4% |
Gagauzë | 1,1% |
Pòdniéstrzanë | 0,2% |
Jinsze nôródnotë | 1,9% |
Felënk nôródnotë | 14% |
Lëdztwò w całoscë | 475,373 |
Do lat 60 XX w. Mołdawiônë szlachùwali nôwinkszi òdsétk lëdztwa. Reprejé jãzëkòwé ë nôródnotòwé, szparłatnioné przesëlniômë do ZSRR ë téż jindustrializacjô ë jimigracjô z ZSRR zmniészëłë jich lëczbã w òpòzëcjô do Rusjôn ë Ùkrajińców. Nen trend ni zmieniôł sã pò ùpadkłù ZSRR dzë w 1989 Mołdawiôn bëło 40%, le w 2004 ju 32%. Wedle spsënkù z 2015 r. lëdztwò Pòdniéstrza zmôlało ò 80 000 lëdzë ë Rusczë są nôwinkszą nôródnotą (29,1%).
Jãzëczi
edicëjôÙrzãdnymi jãzëkami są mołdawsczi (je to môlowi rumùńsczi pisôny cërëlicą), rusczi ë ùkrajińsczi. Rusczi je jãzëczém administracji ë lingua franca.
Religjô
edicëjôWedle statystik, 91% lëdzë Pòdniéstrza szlachùje do cérkwi prawòsławnéj, a 4% do katolicczégò kòscóła. Katolëcë to przednô norda, dzë mieszkôją Pòlochë.
Sprôwné pòdzélenié
edicëjôPòdniéstrze je pòdzélone na 7 rajonów (w tim dwa gardowe):
- Rajon Kamjankô (złoti)
- Rajon Rëbnicô (zeloni)
- Rajon Dubasari (czerwioni)
- Rajon Grigoriopol (żółti)
- Rajon Słobodja (liliewi)
- Gard Bender (apfelzynowi)
- Gard Tiraspol (jasnozeloni)