Aneurin Owen
Roedd Aneurin Owen (23 Gorffennaf 1792 - 17 Gorffennaf 1851) yn hanesydd ac ysgolhaig Cymreig, sy'n fwyaf adnabyddus fel awdur argraffiad o Gyfreithiau Hywel Dda.
| Aneurin Owen | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 23 Gorffennaf 1792  |
| Bu farw | 17 Gorffennaf 1851 |
| Alma mater | |
| Galwedigaeth | person dysgedig |
| Tad | William Owen Pughe |
Ganed ef yn Llundain, yn fab i William Owen Pughe. Fe fu yn fyfyriwr yn Ysgol Friars, Bangor, ond addysgwyd ef gan ei dad yn bennaf. Priododd Jane Lloyd o Nantglyn yn 1820. Bu'n gomisiynydd cynorthwyol y degwm yng Nghymru a Lloegr, yna yn gomisiynydd cynorthwyol Deddf y Tlodion ac wedyn yn un o gomisiynwyr cau'r tiroedd comin.
Roedd John Humffreys Parry wedi dechrau paratoi argraffiad o Gyfraith Hywel, ond pan hwnnw farw heb orffen y gwaith cwblhawyd ef gan Owen, a'i cyhoeddodd yn 1841 fel Ancient Laws and Institutes of Wales. Ef oedd y cyntaf i wahaniaethu rhwng y tair fersiwn o'r cyfreithiau. Bu hefyd yn gweithio ar argraffiad o Brut y Tywysogion ond bu farw cyn gorffen y gwaith; cyhoeddwyd y fersiwn derfynol yn 1860 gan John Williams "ab Ithel" heb gydnabyddiaeth o waith Owen. Bu farw yn Nhrosyparc ger Dinbych.
