Fès

Fès
Math	endid tiriogaethol gweinyddol, dinas
Poblogaeth	1,112,072
Sefydlwyd	789 ;
Pennaeth llywodraeth	Idriss Azami Al Idrissi
Cylchfa amser	UTC+01:00
Gefeilldref/i	Fflorens, Montpellier
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Imperial cities of Morocco
Sir	Fez Prefecture
Gwlad	Moroco
Arwynebedd	320 ±1 km²
Uwch y môr	408 metr
Cyfesurynnau	34.0433°N 5.0033°W
Cod post	30000–30206
	MA-FES
Pennaeth y Llywodraeth	Idriss Azami Al Idrissi
Sefydlwydwyd gan	Idrisid dynasty
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Dinas drydedd fwyaf Moroco yw Fès neu Fez (Arabeg: فاس‎ [Fās], Ffrangeg: Fès), ar ôl Casablanca a Rabat, gyda phoblogaeth o 946,815 (cyfrifiad 2004). Mae'n ddinas hanesyddol sydd â lle pwysig yn hanes a diwylliant Moroco ac mae'n brifddinas rhanbarth Fès-Boulemane.

Gorwedd y ddinas ar lannau afon Fès wrth droedfryniau gogleddol mynyddoedd Atlas Canol, tua 100 milltir o'r Môr Canoldir i'r gogledd a'r Cefnfor Iwerydd i'r gorllewin fel ei gilydd.

Mae Fès yn un o'r pedair "dinas ymerodrol" hanesyddol (gyda Marrakech, Meknes a Rabat). Mae'n ymrannu yn dair rhan, sef Fès el Bali (yr hen ddinas gaerog), Fès-Jdid (Fès newydd, cartref y Mellah), a'r Ville Nouvelle (y rhan fwyaf diweddar, a sefydlwyd yng nghyfnod rheolaeth Ffrainc). Honnir mai Medina Fès el Bali, y mwyaf o ddau medina Fes, yw'r ardal ddinesig ddi-fodur fwyaf yn y byd. Rhestrir Fès el Bali yn Safle Treftadaeth y Byd gan UNESCO. Yn Fès ceir Prifysgol Al-Karaouine, a sefydlwyd yn y flwyddyn 859 OC; dyma'r brifysgol hynaf yn y byd sy'n dal yn agored heddiw.

Gwasanaethir y ddinas gan Faes Awyr Saïss. Mae ganddi orsaf trenau ONCF sy'n ei chysylltu gyda Oujda i'r dwyrain a Tanger a Casablanca i'r gorllewin.

Adeiladau a chofadeiladau

Al-Attarine Madrasa
Bou Inania Madrasa
Dar al-Magana
Porth Glas
Zaouia Moulay Idriss II

Enwogion

Isaac Alfasi (1013-1103), ysgolhaig
Azzeddine Laraki (g. 1929), gwleidydd
Ahmed Sefrioui (g. 1929), awdur

Gweler hefyd

Rhestr dinasoedd Moroco

Dolenni allanol

(Ffrangeg) Gwybodaeth am Fès ar wefan Swyddfa Twristiaeth Genedlaethol Moroco Archifwyd 2009-04-14 yn y Peiriant Wayback
(Saesneg) Gwefan am Fès Archifwyd 2011-07-17 yn y Peiriant Wayback

Eginyn erthygl sydd uchod am Foroco. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato