Owen Gruffydd

Bardd, hynafiaethydd, ac achyddwr o Gymru oedd Owen Gruffydd (c. 1643 - Rhagfyr, 1730). Yn enedigol o blwyf Llanystumdwy, Eifionydd, Gwynedd, canai ar y mesurau caeth a'r mesurau rhydd fel ei gilydd a daeth yn fardd poblogaidd yn ei ddydd. Cyhoeddwyd rhai o'i gerddi yn Blodeu-gerdd Cymry (1759).

Owen Gruffydd
Owen Gruffydd ar ddechrau'r 18fed ganrif, darlun inc a geir mewn llawysgrif gyfoes.
Ganwyd	1643  Llanystumdwy
Bu farw	6 Rhagfyr 1730, 1730
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	bardd

Bywgraffiad

Ganed y bardd yn 1643 (fe ymddengys). Yn ôl un traddodiad roedd yn fab perth a llwyn i offeiriad lleol. Roedd yn wehydd o ran ei grefft. Aeth yn ddall yn ystod ei oes. Bu fyw trwy amseroedd tymhestlus iawn, gyda Rhyfel Cartref Lloegr a'r Adferiad yn tarfu ar fywyd y Cymry ym mob rhan o'r wlad. Fe'i claddwyd ym mynwent eglwys plwyf Llanystumdwy ar 6 Rhagfyr 1730, yn henwr o oedran barchus yn yr oes honno, tua 87 oed.

Gwaith llenyddol

Fel bardd ar y mesurau caeth a ganodd gywyddau ac awdlau i rai o brif deuluoedd Arfon, Llŷn, Eifionydd a Meirionnydd, yr oedd i ryw raddau yn parhau â thraddodiad Beirdd yr Uchelwyr, er nad oedd yn fardd proffesiynol fel y cyfryw. Ond roedd yn fwy adnabyddus yng ngogledd Cymru ar droad y 18g am ei gerddi ar y mesurau rhydd, yn enwedig ei garolau duwiol a moseol.

Llyfryddiaeth

Cyhoeddwyd rhai o gerddi'r bardd yn y blodeugerddi,

• Carolau a Dyriau Duwiol (1688)
• Blodeu-gerdd Cymry (1759)

Golygwyd detholiad o'i waith gan O. M. Edwards:

• Gwaith Owen Gruffydd (Cyfres y Fil, 1904)