Trefeglwys
Pentref bychan a chymuned ym Mhowys, Cymru, yw Trefeglwys.[1][2] Saif yn ardal Maldwyn ar lan ogleddol afon Trannon, un o ledneintiau afon Hafren, yn y bryniau tua 4 milltir i'r gogledd o Lanidloes, 9 milltir i'r gorllewin o'r Drenewydd, ar y ffordd rhwng Llanidloes a Chaersŵs.
 | |
| Math | pentref, cymuned  |
|---|---|
| Poblogaeth | 910, 928 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Powys |
| Gwlad |  Cymru |
| Arwynebedd | 8,177.33 ha |
| Cyfesurynnau | 52.5°N 3.5°W |
| Cod SYG | W04000348 |
| Cod OS | SN971902 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Russell George (Ceidwadwyr) |
| AS/au y DU | Craig Williams (Ceidwadwr) |
 | |
| Statws treftadaeth | Henebion Cenedlaethol Cymru |
| Manylion | |
Yn yr Oesoedd Canol Diweddar roedd Trefeglwys, yng nghwmwd Arwystli Is Coed, yn enwog am y Grog anghyffredin, sef delw o'r Iesu wedi ei rwymo, yn yr eglwys. Fe'i symudwyd yno rywbryd yn y cyfnod hwnnw o eglwys Y Drenewydd. Ceir o leiaf ddwy gerdd i'r Grog hon yng ngwaith Beirdd yr Uchelwyr, un ohonynt gan Siôn Ceri a'r llall yn gywydd gan fardd anhysbys a dadogir ar Siôn Cent.[3]
Mae plwyf Trefeglwys yn cynnwys "trefi" Bodaioch, Maestrefgomer, Esgeirieth a Dolgwden.
Heddiw mae sawl cyfleuster yn y pentref, yn cynnwys tafarn, garej, eglwys a chapel, ysgol gynradd, neuadd y pentref a maes chwarae. Fel sawl pentref gwledig arall o'r rhan yma o Bowys, mae Trefeglwys wedi'i Seisnigeiddio cryn dipyn dros y degawdau diwethaf.
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan James Evans (Ceidwadwyr)[4] ac yn Senedd y DU gan David Chadwick (Democratiaid Rhyddfrydol).[5]
Cyfrifiad 2011
golyguYng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[6][7][8]
Pobl enwog o'r cylch
golygu- David Brunt (1886–1965), meteorolegydd
- Phil Mills (g. 1963), gyrrwr rali
Cyfeiriadau
golygu- ↑ "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
- ↑ British Place Names; adalwyd 30 Rhagfyr 2021
- ↑ Apocryffa Siôn Cent, gol. M. Paul Bryant-Quinn (Aberystwyth, 2004), cerdd 1
- ↑ Gwefan Senedd Cymru
- ↑ Gwefan Senedd y DU
- ↑ "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
- ↑ Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
- ↑ Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
Dolen allanol
golygu- (Saesneg) Gwefan y pentref
Trefi
Aberhonddu · Crucywel · Y Drenewydd · Y Gelli Gandryll · Llanandras · Llandrindod · Llanfair-ym-Muallt · Llanfyllin · Llanidloes · Llanwrtyd · Machynlleth · Rhaeadr Gwy · Talgarth · Y Trallwng · Tref-y-clawdd · Trefaldwyn · Ystradgynlais
Pentrefi
Abaty Cwm-hir · Aberbrân · Abercegir · Abercraf · Aberedw · Abergwesyn · Abergwydol · Aberhafesb · Aberhosan · Aberllynfi · Aber-miwl · Aberriw · Abertridwr · Aberysgir · Adfa · Arddlin · Bachelldref · Y Batel · Betws Cedewain · Beulah · Bochrwyd · Bontdolgadfan · Y Bontnewydd-ar-Wy · Bronllys · Bugeildy · Bwlch · Caersŵs · Capel Isaf · Capel Uchaf · Capel-y-ffin · Carno · Casgob · Castell Caereinion · Castell-paen · Cathedin · Cegidfa · Cemaes · Ceri · Cilmeri · Y Clas-ar-Wy · Clatter · Cleirwy · Cnwclas · Coedybrenin · Coelbren · Comins-coch · Crai · Craig-y-nos · Crugion · Cwmdu · Cwm-twrch · Darowen · Defynnog · Derwen-las · Dolanog · Dolfor · Dylife · Einsiob · Erwd · Esgairgeiliog · Felindre, Maldwyn · Felin-fach · Y Foel · Ffordun · Gaer · Garth · Glan-miwl · Glantwymyn · Glasgwm · Y Groes · Gwenddwr · Heol Senni · Isatyn · Kinnerton · Libanus · Llan · Llanafan Fawr · Llananno · Llanarmon Mynydd Mawr · Llanbadarn Fynydd · Llanbadarn Garreg · Llanbister · Llanbryn-mair · Llandinam · Llandrinio · Llandyfaelog Tre'r-graig · Llandysilio · Llandysul · Llan-ddew · Llanddewi yn Hwytyn · Llanddewi Ystradenni · Llanelwedd · Llanerfyl · Llanfair Caereinion · Llanfair Llythynwg · Llanfechain · Llanfihangel Nant Brân · Llanfihangel Nant Melan · Llanfihangel Rhydieithon · Llanfihangel Tal-y-llyn · Llanfihangel-yng-Ngwynfa · Llanfrynach · Llangadfan · Llangadwaladr · Llangamarch · Llangasty Tal-y-llyn · Llangatwg · Llangedwyn · Llan-gors · Llangurig · Llangynidr · Llangynllo · Llangynog · Llangynyw · Llanhamlach · Llanigon · Llanllugan · Llanllwchaearn · Llanllŷr · Llanrhaeadr-ym-Mochnant · Llansanffraid Cwmdeuddwr · Llansanffraid-ym-Mechain · Llansantffraed (Aberhonddu) · Llansantffraed-yn-Elfael · Llansilin · Llanwddyn · Llanwnnog · Llanwrin · Llanwrthwl · Llanwyddelan · Llanymynech · Llan-y-wern · Llawr-y-glyn · Llechfaen · Llowes · Llys-wen · Llywel · Llwydiarth · Manafon · Meifod · Merthyr Cynog · Mochdre · Nant-glas · Nantmel · Pandy · Pencelli · Pencraig · Penegoes · Pengefnffordd · Pennant Melangell · Pentrefelin · Penybont · Pen-y-bont-fawr · Pilalau · Pipton · Pont-faen · Pontneddfechan · Pontrobert · Pontsenni · Pwllgloyw · Saint Harmon · Sarn · Sarnau, Brycheiniog · Sarnau, Maldwyn · Sgethrog · Snead · Sycharth · Talachddu · Talerddig · Tal-y-bont · Tal-y-bont ar Wysg · Tirabad · Trallong · Trecastell · Trefeca · Trefeglwys · Tregynon · Trelystan · Tre'r-llai · Tretŵr · Tre-wern · Walton · Yr Ystog