Canberra

Mae Canberra (Ngunnawaleg: Ngambri) yn brifddinas Awstralia, gyda phoblogaeth o dros 340,000 o bobl. Dyma'r wythfed ddinas fwyaf yn Awstralia. Lleolir y ddinas ar ran ogleddol Tiriogaeth Awstralia, 280 km (170 milltir) i'r de-orllewin o Sydney a 600 km (410 milltir) i'r gogledd-ddwyrain o Melbourne. Dewiswyd lleoliad Canberra fel prifddinas y wlad fel cyfaddawd rhwng Sydney a Melbourne, dwy ddinas fwyaf Awstralia. Mae'r ddinas yn anghyffredin ymhlith dinasoedd Awstralia, am ei bod yn ddinas a gynlluniwyd ac a adeiladwyd am bwrpas. Yn sgîl cystadleuaeth rhyngwladol am gynllun y ddinas, dewiswyd cynllun gan benseiri o Chicago, Walter Burley Griffin a Marion Mahony Griffin, a dechreuwyd ar y broses adeiladu ym 1913. Dylanwadwyd cynllun y ddinas yn fawr gan y mudiad gerddi'r ddinas a oedd yn cynnwys ardaloedd helaeth o dyfiant naturiol ac felly mae gan Canberra y teitl fel "prifddinas y gwylltdiroedd". Er i'r Rhyfeloedd Byd a'r Dirwasgiad Mawr rwystro datblygiad Canberra, datblygodd yn ddinas ffynniannus ar ôl yr Ail Ryfel Byd.

Canberra

Math	dinas, dinas fawr, political city, planned national capital, prifddinas ffederal
Poblogaeth	381,488
Sefydlwyd	12 Mawrth 1913
Cylchfa amser	UTC+10:00
Gefeilldref/i	Nara, Beijing, Dili, Dinas Wellington, Brasília, Yangzhou, Monterrey, Hangzhou
Iaith/Ieithoedd   swyddogol	Saesneg
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Canberra - Queanbeyan
Sir	Tiriogaeth Prifddinas Awstralia
Gwlad	Awstralia
Arwynebedd	471.78 km²
Uwch y môr	578 metr
Gerllaw	Lake Burley Griffin
Cyfesurynnau	35.2931°S 149.1269°E
Cod post	2600–2617
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Fel canolbwynt llywodraeth Awstralia, lleolir y Senedd-dy, Uchel Lys Awstralia a nifer o adrannau ac asiantaethau llywodraethol yno. Yno hefyd y lleolir nifer o sefydliadau cymdeithasol a diwylliannol o arwyddocad sylweddol, megis Cofeb Ryfel Awstralia, Oriel Genedlaethol Awstralia, Amgueddfa Genedlaethol Awstralia a Llyfrgell Genedlaethol Awstralia. Y llywodraeth ffederal sy'n cyfrannu'r canran fwyaf o Gynnyrch Cyfansymiol y Dalaith a nhw yw'r cyflogwyr unigol fwyaf yng Nghanberra.

Diwylliant

Y celfyddydau ac adloniant

Ceir nifer o gofebau a sefydliadau hanesyddol yng Nghanberra megis Cofeb Rhyfel Awstralia, Oriel Genedlaethol Awstralia, Oriel Darluniau Awstralia, Llyfrgell Genedlaethol Awstralia, Archifdy Cenedlaethol Awstralia, Academi Gwyddoniaeth Awstralia ac Amgueddfa Genedlaethol Awstralia. Mae nifer o adeiladau llywodraeth y Gymanwlad ar agor i'r cyhoedd, gan gynnwys y Senedd-dy, yr Uchel Lys a Mint Frenhinol Awstralia. Lleolir Cofen Captain Hook wrth Lyn Burley Griffin a'r Carillon Cenedlaethol. Ymysg y llefydd eraill o ddiddordeb mae Tŵr y Mynydd Du a Gerddi Botaneg Cenedlaethol Awstralia ar y Mynydd Du, y Sŵ a'r Acariwm Cenedlaethol ar Argae Scrivener, Amgueddfa Cenedlaethol y Deinasoriaid a Questacon - Canolfan Dechnoleg a Gwyddoniaeth Naturiol.

Mae Amgueddfa Genedlaethol Awstralia a sefydlwyd yn 2001 yn olrhain hanes cymdeithasol Awstralia ac mae'r adeilad yn un o adeilad mwyaf pensaernïol feiddgar yng Nghanberra

Y Shine Dome

Prifddinasoedd Awstralia

Adelaide (De Awstralia) · Brisbane (Queensland) · Canberra (Cenedlaethol, a Tiriogaeth Prifddinas Awstralia) · Darwin (Tiriogaeth y Gogledd) · Hobart (Tasmania) · Melbourne (Victoria) · Perth (Gorllewin Awstralia) · Sydney (De Cymru Newydd)

Eginyn erthygl sydd uchod am Awstralia. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.