Emilia Pardo Bazán

Awdures a ffeminist o Galisia (Sbaen heddiw) oedd Emilia Pardo Bazán (16 Medi 1851 - 12 Mai 1921) sy'n cael ei chofio fel awdur ysgrifau, beirniad llenyddol, nofelydd, newyddiadurwr, athro prifysgol mewn Sbaeneg a pherchennog salon.

Emilia Pardo Bazán
Ganwyd	Emilia Antonia Socorro Josefa Amalia Vicenta Eufemia Pardo Bazán y de la Rúa-Figueroa  16 Medi 1851  A Coruña
Bu farw	12 Mai 1921  Madrid
Dinasyddiaeth	Galisia  Sbaen
Galwedigaeth	awdur ysgrifau, beirniad llenyddol, nofelydd, newyddiadurwr, perchennog salon, llenor, bardd, golygydd, gastronomist, awdur storiau byrion
Adnabyddus am	Los pazos de Ulloa, La cuestión palpitante, La Quimera, Insolación, La dama joven, La madre naturaleza, Memorias de un solterón, Q19437333
Mudiad	realaeth
Tad	José Pardo Bazán
Priod	José Quiroga Pérez de Deza
Partner	José Quiroga Pérez de Deza
Plant	Jaime Quiroga y Pardo Bazán, María de las Nieves Quiroga y Pardo Bazán, María del Carmen Quiroga y Pardo Bazán
Perthnasau	José Cavalcanti, Saturnino Esteban Miquel de Collantes
llofnod

Mae'n adnabyddus am gyflwyno naturiaetholdeb (naturalism) i lenyddiaeth Sbaeneg, am ei disgrifiadau manwl o realiti, ac am gwaith arloesol o ran syniadau ffeministaidd a'i dylanwad ar lenyddiaeth ei hoes. Gwnaeth ei syniadau am hawliau menywod o fewn y byd addysg hi hefyd yn ffigwr ffeministaidd amlwg.

Ganed Emilia Pardo Bazán yn A Coruña, Galisia, Sbaen ar 16 Medi 1851 a bu farw yn Madrid. Roedd ei theulu'n uchelwrol, cyfoethog. Rhoddodd ei thad, a gredai mewn cydraddoldeb rhwng dynion a merched, yr addysg orau bosibl iddi, gan ysbrydoli ei chariad at lenyddiaeth. Ysgrifennodd ei cherddi cyntaf pan oedd yn naw oed. Daeth yn rhugl mewn Ffrangeg, Saesneg ac Almaeneg. Ni chaniatawyd iddi fynychu'r coleg gan fod menywod yn cael eu gwahardd rhag astudio gwyddoniaeth ac athroniaeth, ond daeth yn gyfarwydd â'r pynciau hynny trwy ddarllen a siarad â ffrindiau ei thad.

Yn 16 oed priododd José Antonio de Quiroga y Pérez de Deza, a oedd yn astudio'r gyfraith ar y pryd, ac roedd María de las Nieves Quiroga y Pardo Bazán a María del Carmen Quiroga y Pardo Bazán yn blant iddyn nhw.

Ymhlith y gwaith pwysig a nodedig yr ysgrifennodd y mae: Los pazos de Ulloa (1886) a La cuestión palpitante (1884).

Y llenor

Ysgrifennwyd ei nofel gyntaf, Pascual López: autobiografía de un estudiante de medicina (Pascual López: Bywgraffiad y Myfyriwr Meddygol), a ymddangosodd ym 1879, mewn arddull realistig, rhamantus. Cafodd ei hysbrydoli gan lwyddiant y llyfr, a dwy flynedd yn ddiweddarach, cyhoeddodd Un viaje de novios (Taith Bwrw Swildod), lle gellir arsylwi ar ei diddordeb blaengar mewn naturiaetholdeb Ffrengig, acachosodd y llyfr hwn gryn ddaeargryn llenyddol pan ddaeth o'r wasg! Datblygodd hyn ymhellach pan gyhoeddodd La tribuna (1883), a gafodd ei ddylanwadu'n fawr gan syniadau Émile Zola ac ystyrir yn eang mai hwn yw'r nofel naturiaethol Sbaeneg gyntaf.

Aelodaeth

Bu'n aelod o Academi Brenhinol Galiseg am rai blynyddoedd.