Ynys Arran

Ynys oddi ar arfordir gorllewinol yr Alban yw Ynys Arran (Saesneg: Isle of Arran; Gaeleg yr Alban: Eilean Arainn). Saif ym Moryd Clud (aber Afon Clud). Hi yw'r seithfed fwyaf o ynysoedd yr Alban, ac roedd y boblogaeth yn 2001 yn 5,058. Mae'r ynys yn rhan o awdurdod lleol Gogledd Swydd Ayr.

Ynys Arran

Math	ynys
Prifddinas	Brodick
Poblogaeth	4,626
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Islands of the Clyde
Sir	Gogledd Swydd Ayr
Gwlad	Yr Alban
Arwynebedd	432 km²
Uwch y môr	874 metr
Gerllaw	Moryd Clud
Cyfesurynnau	55.5775°N 5.2375°W
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Am yr ynysoedd yn Iwerddon, gweler Ynysoedd Arann

Tref bwysicaf yr ynys yw Brodick. Yma mae'r fferi'n cyrraedd o Ardrossan ar y tir mawr. Yn y bae rhwng Lamlash a Whiting Bay mae ynys fechan Eilean MoLaise (Holy Island), lle mae mynachdy Bwdhaidd. Gellir cael fferi yno o Lamlash.

Ar ddechrau'r 20g, roedd tua hanner poblogaeth yr ynys yn medru Gaeleg, ond diflannodd yn raddol dros y ganrif. Diflannodd tafodiaith unigryw Arran yn y 1970au, pan fu farw'r siaradwr olaf, Donald Craig. Mae 1.6% o drigolion yr ynys yn medru Gaeleg, ond mewnfudwyr o rannau eraill o'r Alban ydynt.

Daearyddiaeth

Mae gogledd Arran yn fynyddig. Y copa uchaf yw Gaoda Bheinn (Goatfell) (874 m,). Mae proffil y mynyddoedd gogleddol hyn o'r tir mawr yn adnabyddus fel "Rhyfelwr Mewn Cwsg" gan ei fod yn edrych fel milwr ar ei gefn a'i ddwylo ar ei fron.

Y fferi M.V. Caledonian Isles yn cyrraedd Brodick; llun o gopa Goat Fell

"Rhyfelwr Mewn Cwsg"

Dolen allanol

• (Saesneg) The Isle of Arran Tourism Directory Archifwyd 2020-12-31 yn y Peiriant Wayback