Morwa

Morwa
	; Morwa czarna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	morwowate
Rodzaj	morwa
	Nazwa systematyczna
	Morus L.; Sp. Pl. 986. 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Morus nigra L.
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Morwa (Morus L.) – rodzaj dużych krzewów lub niewielkich drzew liściastych z rodziny morwowatych (Moraceae). Obejmuje 13^[4]–19^[5] gatunków. Centrum zróżnicowania rodzaju jest w Azji Wschodniej – w Chinach rośnie 10 gatunków rodzimych, z czego 5 jest endemitami tego kraju^[6]. Poza tym morwy rosną w południowej Azji (od Iranu po Indonezję), w Afryce w strefie międzyzwrotnikowej (w tropikach ograniczając się do obszarów górskich^[6]), we wschodniej i południowej części Ameryki Północnej oraz w zachodniej Ameryce Południowej (od Wenezueli po północno-zachodnią Argentynę^[5]^[6]. Jako rośliny introdukowane i zdziczałe rosną na różnych obszarach, zwłaszcza szeroko rozprzestrzeniona jest morwa biała Morus alba^[4], uprawiana i dziczejąca także w Polsce (błędnie wymieniane były także morwa czarna M. nigra i morwa czerwona M. rubra – mylone często z odmianami morwy białej o ciemno zabarwionych owocach)^[7]^[8].

Morwy uprawiane są jako drzewa ozdobne, dostarczające jadalnych owoców, rośliny pokarmowe jedwabnika morwowego, lecznicze, dostarczające drewna i surowca do wyrobu papieru^[4].

Morfologia

Pokrój: Okazałe krzewy i drzewa osiągające do 20 metrów wysokości, zawierające sok mleczny^[9].
Liście: Opadające na zimę, skrętoległe, wsparte odpadającymi przylistkami. Blaszki od całobrzegich, poprzez ząbkowane do nieregularnie klapowanych^[10]^[8]. Od nasady blaszki wychodzi 3–5 głównych żyłek przewodzących, od których boczne odchodzą ułożone już pierzasto^[6].
Kwiaty: Rośliny jedno- lub dwupienne. Kwiaty drobne, niepozorne, kwiaty męskie zebrane w zwisające kłosy (z czterodziałkowym okwiatem i czterema pręcikami), kwiaty żeńskie zebrane w jajowate do główkowatych kwiatostany (kwiaty z czterokrotnym okwiatem i jednym słupkiem zwieńczonym dwudzielnym znamieniem)^[6].
Owoce: Drobne niełupki otoczone zmięśniałymi listkami okwiatu, które zrastając się tworzą owalne owocostany. Kolor owocu złożonego zależny od gatunku i może być biały, czerwony, purpurowy do prawie czarnego.

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (2001...)

Rodzaj należący do plemienia Moreae, rodziny morwowatych (Moraceae Link), która wraz z siostrzanym kladem pokrzywowatymi należy do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych^[2].

Wykaz gatunków^[5]

Morus alba L. – morwa biała
Morus boninensis Koidz.
Morus cathayana Hemsl.
Morus celtidifolia Kunth
Morus indica L.
Morus insignis Bureau
Morus koordersiana J.-F.Leroy
Morus liboensis S.S.Chang
Morus macroura Miq.
Morus mesozygia Stapf
Morus microphylla Buckley
Morus miyabeana Hotta
Morus mongolica (Bureau) C.K.Schneid.
Morus nigra L. – morwa czarna
Morus notabilis C.K.Schneid.
Morus rubra L. – morwa czerwona
Morus serrata Roxb.
Morus trilobata (S.S.Chang) Z.Y.Cao
Morus wittiorum Hand.-Mazz.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-19] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-06].
↑ ^a ^b ^c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 602, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c Morus L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-31].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Morus Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-07-31].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 118, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 538. ISBN 83-214-1305-6.
↑ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 163. ISBN 0-333-73003-8.
↑ Morus Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-07-31].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-19] (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-06].

[mabb-4] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 602, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[powo-5] Morus L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-31].

[china-6] Morus Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-07-31].

[checklist-7] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 118, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[slownik-8] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 538. ISBN 83-214-1305-6.

[philips-9] Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 163. ISBN 0-333-73003-8.

[america-10] Morus Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-07-31].

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[1]

[2]

[3]

[9]

[10]