Cumhuriyetê Şariê Çini

Cumhuriyetê Şariê Çini
Cumhuriyetê Şariê Çini;
Desmal û Arma
Melumat
Ware	Dewleta hegemonyal
Mıntıqa	China
Embıryani	Moğolıstan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikıstan, Pakıstan, Hindıstan, Nepal, Butan, Myanmar, Laos, Vietnam, Rusya, Korya Zımey, Efğanıstan, Korya Veroci û Japonya
İdare	State Council of the People's Republic of ChinaNational People's Congress
Erd	9 596 961 km2
Nıfus	1 442 965 000
Hıkumet	Single-party system
Serdar	Xi Jinping
Kodê telefoni	+86
Leteyê saete	China Standard Time
Kodê interneti	.cn
Zıwano resmi	Standard Chinese, Çinki û languages of China
Merş	March of the Volunteers
Cayo tewr berz	Koyê Everesti
Cayo tewr nızm	Ayding Lake
Pere	Renminbi
Ravêrşiyayışê heqa merdıman	0,77
Xerita

Çin, yew dewleta qıtay Asyao. Cayê xo mıntıqa ra rocvetışê Asya dero. Dewleta Çini zaf gırda; dınya de ê hirêyına. Zımeyê Çini de Rusya û Moğolıstan; veroc de Hindıstan, Nepal, Myanmar, Laos û Vietnam; rocawan de Efğanıstan, Qazaxıstan, Pakıstan, Qırğızıstan û Tacikıstan; rocvetış de Koryay Zımey, Koryay Veroci û Okyanuso Pasifik estê. Paytextê Çini Pekino. Çin 22 (vist û dı) eyaletan ra yeno pêra (mıteşekkılo). Çin ezayê Mıletê Yewbiyayey û G8io. Sistemê siyaseti sosyalizmo, ema sistemê ekonomi kapitalizmo. Ekonomiya Çini serra 2014 de vêrdo ekonomiya Amerika ra û dınya ser de biya ekonomiya en gırde.^[1]^[2]^[3]

Tarix

Tarixê Çini zaf dewlemendo. Merdumê Çinıcan barut û kağıde vıraşti. Felsefeyê Konfuçiusi Çin ra veciya. Esrê 19. û 20. de Çin işğalê dewletanê Ewropaıcan de mend û bi koloniya/mustemera dewletanê Ewropayıcan. Tepeya Mao Tse Tungi Çin kolonistan ra reyna ra. Oyo ke xeyalê Maoy komunizm bi, ey Çin komunist ilan kerd. Serra 1949ıne de Çin bi xoser.

İklım û sûki

Erdê Çinio ke zaf herayo, iklimê Çini zi ca be ca vuriyeno. Zımeyê Çini zaf serdıno, hema verocê Çini zaf germıno.

Bacarê gırdi:

1. Şengay. Nıfus: 12.200.000
2. Pekin. Nıfus: 9.200.000
3. Çonçin. Nıfus: 7.200.000
4. Hong Kong. Nıfus: 6.900.000

Sûkê Şengay û Hong Kongi zaf raver şiyê. Bina û banê xeylê berzi estê, bacarê dewiziê, paytextê borsayê, merkezê iqtısadê Çini û Asyayê. Hong Kong de xeylê şırketê teknolociye û iqtısadi estê.

Xerita Çini

Nıfus

Nıfusê şarê Çini 1,313 milyaro. Tede mıxtelıf mılleti estê: Uyğuri, Moğoli, Koreyıci, Tibetıci. Dinê Çini çıniyo, şarê Çini zafêr ateisto, ema tayê Mısılmani, Musewi û İsewiy/Xrıstiyani estê. Zıwano resmi Mandarinkiyo, oyo ke aidê Çinkiyo. Zıwanê Çinkiyê nuştey 3000 serrio esto. Xeylê diyalektê Çinki estê zey Kantonezki, Xiang, Yue, Min, Gan, Hakka, Wu; tainan çım de nê zıwaniê, yewbinan nêgênê/nêcênê, areze nêbenê ki, pêro yew işaretanê nuştey gurenenê.

Ekonomiya

Ekonomiya Çini zaf gırda û heraya. Ewro Çin hetê ekonomiye ra dınya de numreyo yewın dero.^[4] Her serre ekonomiya Çini %10 bena gırde. Çin zaf idxalat (eksport) keno. Semedê ercaniya karkeran ra şırketê Dewletanê Amerikayê Yewbiyayiyan fabrikan vırazenê. Merdumê ilmê iqtısadi anê zıwan ke Çin beno serquwete ke recimê Amerika (DAY) naye ra beno nêrehet.

Referansi

Gıreyê teberi

[1] ttp://www.bigpara.com/haber-detay/gundem/dunyanin-en-buyuk-ekonomisi-artik-cin/968828/?bprtme=0415339843&sTo=255

[2] ttp://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/27747530.asp

[3] ttp://www.ensonhaber.com/cin-dunyanin-en-buyuk-ekonomisi-2014-12-10.html

[4] ttp://www.ensonhaber.com/cin-dunyanin-en-buyuk-ekonomisi-2014-12-10.html

[1]

[2]

[3]

[4]