Αγκυροβολία

Αγκυροβολία (anchoring) καλείται η διαδικασία της πόντισης της άγκυρας ή των αγκυρών σε κατάλληλη θέση (αγκυροβόλιο), και η παραμονή του πλοίου σ΄ αυτή καλούμενο έτσι το πλοίο «αγκυροβολημένο», (παλαιότερα «πλοίο επ΄ αγκύρα»).
Γενικά επειδή η αγκυροβολία γίνεται συνηθέστερα εντός όρμων και λιμένων ονομάζεται επίσης και όρμιση, κοινώς ρεμιτζάρισμα. Η δε αλλαγή θέσης αγκυροβολίας ή ακόμα και πλαγιοδέτησης πλοίου εντός λιμένος, χωρίς αγκυροβολία, λέγεται μεθόρμιση.

Γενικά

Στην επιλογή του σημείου της αγκυροβολίας λαμβάνονται υπ΄ όψη, το βάθος του σημείου, το είδος του βυθού, η ύπαρξη ελεύθερου χώρου για ασφαλή τυχόν περιστροφή του πλοίου και η εκτίμηση των προβλεπομένων καιρικών συνθηκών. (Δείτε σχετικά εκλογή αγκυροβολίου).

Από τη στιγμή της αγκυροβολίας το πλοίο παύει να θεωρείται ότι ναυσιπλοεί και υποχρεούται αμέσως να φέρει τα προβλεπόμενα σήματα αγκυροβολίας, τα οποία κατά μεν την ημέρα είναι μία μαύρη σφαίρα, στο στιλίδιο της πλώρης (κατάπλωρα), τη δε νύκτα στο αυτό σημείο σταθερός λευκός περίβλεπτος φανός. Ο δε χρόνος και το σημείο - στίγμα αγκυροβολίας, σημειώνονται στο ναυτικό χάρτη με παράλληλη σχετική καταχώρηση στο ημερολόγιο Γεφύρας.

Για πληρέστερη ασφάλεια τα πλοία συνήθως αγκυροβολούν και με τις δύο άγκυρες (αμφιδέτηση), ειδικότερα στους λιμένες όπου αγκυροβολούν και στη συνέχεια πρυμνοδετούν ή σε ποτάμιους λιμένες που αγκυροβολούν με την εξωτερική (κατά πλευρά) άγκυρα οπότε και πλαγιοδετούν στο προβλήτα χωρίς πρυμνήσιους κάβους για να μην «αναπρωρίζουν».
Επειδή στο Βόρειο ημισφαίριο τα καιρικά φαινόμενα π.χ. άνεμος, αλλάζουν κατά διεύθυνση όπως η φορά των δεικτών του ρολογιού, σε αγκυροβολία μιας άγκυρας επιλέγεται η αριστερή άγκυρα, το αντίθετο στο Νότιο ημισφαίριο, και αυτό προς αποτροπή συστροφών της καδένας (αλυσίδας) της άγκυρας.

Σε περίπτωση αγκυροβολίας με δύο άγκυρες ποντίζεται πρώτα η μία και αφού προχωρήσει λίγο το πλοίο ποντίζεται και η δεύτερη έτσι ώστε τα σημεία πόντισης με τη γραμμή πλώρης να παρουσιάζουν ιδανική γωνία έκαστη 45°.
Το ναυτικό παράγγελμα της πόντισης της άγκυρας είναι: «Πόντισον» (για το πολεμικό ναυτικό) ή κοινώς «Φούντο» (στο εμπορικό ναυτικό) ακολουθώντας, όχι πάντα, το χαρακτηρισμό "τη δεξιά" ή "την αριστερή" (άγκυρα).

Σημείωση: Μετά την αγκυροβολία αν ακούγεται η καδένα, ολίγον κατ΄ ολίγον, να τραντάζει, κοινώς να «σκροτσάρει» αυτό σημαίνει ότι η άγκυρα δεν έχει πιάσει και σύρεται στο βυθό. Αυτό διορθώνεται με αργή πόντιση και άλλου μήκους καδένας, εφόσον παρέχεται περιθώριο ασφαλείας για στροφή του πλοίου «επ΄ αγκύρα», διαφορετικά απαιτείται ανέλκυση και επανάληψη νέας αγκυροβολίας.

• Το οριζόμενο σημείο αγκυροβολίας πλοίων εκτός και εγγύς λιμένων, διαύλων και καναλιών, "εν αναμονή" φορτοεκφόρτωσης ή λήψη οδηγιών για νέο πλου ονομάζεται αγκυροβόλιο.

Χειρισμοί αγκυροβολίας

Προσέγγιση στο αγκυροβόλιο

Όταν ένα πλοίο προσεγγίζει στο καθορισμένο σημείο αγκυροβολίας με ταχύτητα "πρόσω αργά" θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στη πηδαλιούχηση μέχρι της στιγμής του "πόντισον". Επίσης αν πρόκειται για αγκυροβόλιο εκτός λιμένος θα πρέπει να εξετάζεται η κυκλοφορία πλοίων καθώς και ποια άλλα πλοία είναι αγκυροβολημένα ή ποια ναυσιπλοούν. Αυτό γίνεται με συνεχείς διοπτεύσεις. Όσον αφορά τη ταχύτητα του πλοίου κατά την προσέγγιση σε αγκυροβόλιο αυτό εξαρτάται από το μέγεθός του και την ισχύ των μηχανών του. Ενδεικτικά αναφέρονται οι παρακάτω αποστάσεις που η μηχανή/νές του πλοίου θα πρέπει να κάνουν από "πρόσω αργά" σε "κράτει" (stop engine):

Βαρέα σκάφη (μεγάλου εκτοπίσματος) σε απόσταση 14 στάδια*, με ταχύτητα 7 κόμβους , "κράτει μηχανών" στα 7 στάδια.

Μεσαία σκάφη (μεσαίου εκτοπίσματος) σε απόσταση 7 στάδια, με ταχύτητα 10 κόμβους, "κράτει μηχανών" στα 3 στάδια και

Ελαφρά σκάφη (μικρού εκτοπίσματος) σε απόσταση 10 στάδια, με ταχύτητα 10 κόμβους, "κράτει μηχανών" στο 1 στάδιο.

(*)Υπενθυμίζεται 1 στάδιο = 1/10 μιλίου = 185 μ.

Όταν πρόκειται να εκτελεσθεί αγκυροβολία σε μεγάλα βάθη τότε η ταχύτητα θα πρέπει να ελαττώνεται νωρίτερα προκειμένου να υπάρχει χρόνος για την παρέαση του αναγκαίου εκτάματος της αλυσίδας της άγκυρας. Επίσης κατά την προσέγγιση θα πρέπει να γίνει δοκιμή καλής λειτουργίας του βαρούλκου αγκύρας, αυτό γίνεται με μικρή ανακρέμαση της άγκυρας.

Εφιστάται η προσοχή των παραπάνω έστω ενδεικτικών στοιχείων που αν δεν ληφθούν υπόψη και δεν τηρηθούν ή τηρηθούν πολύ αργά το περισσότερο πιθανόν θα είναι το πλοίο με την πόντιση της άγκυρας, και χωρίς αναπόδηση μηχανών, να δημιουργηθεί επικίνδυνη τάση στροφής του, να βρεθεί εκτός ελέγχου σε κρίσιμη στιγμή χειρισμών του, με κίνδυνο ακόμη να κοπεί και η αλυσίδα, ν΄ απωλεστεί η άγκυρα με απρόβλεπτες τελικά συνέπειες.

Πόντιση άγκυρας

Α. Αγκυροβολία με μία άγκυρα
Τηρουμένων των παραπάνω ενδεικτικών στοιχείων όταν το πλοίο φθάσει στο προβλεπόμενο σημείο αγκυροβολίας (στίγμα αγκυροβολίας) τούτο θα έχει την ελάχιστη δυνατή ταχύτητα, περίπου 3-4 κόμβους. Μόλις ελεγχθεί και επαληθευθεί, με συνεχείς διοπτεύσεις, η ακριβής θέση του πλοίου στο σημείο αυτό, διατάζεται από τον Πλοίαρχο η αναπόδηση των μηχανών και αμέσως μόλις το πλοίο "υπακούσει" (αρχίσει η αναπόδησή του), δίδεται η εντολή «Πόντισον». Αυτό γίνεται προκειμένου ν΄ αποφευχθεί η συσσώρευση της αλυσίδας πάνω στην άγκυρα. Έτσι με την αναπόδηση των μηχανών το πλοίο θ΄ αρχίσει να εκπίπτει πρύμνηθεν του σημείου αγκυροβολίας.
Ταυτόχρονα με την εντολή πόντισον ο χειριστής του βαρούλκου αγκυροβολίας προς τον οποίο και απευθύνεται η εντολή, που συνήθως είναι ο ναύκληρος, απελευθερώνει το φρένο του βαρούλκου της αριστερής άγκυρας αν είναι στο βόρειο ημισφαίριο ή της δεξιάς αν είναι στο νότιο ημισφαίριο, οπότε και αρχίζει (λόγω της βαρύτητας της άγκυρας) η πόντιση με ταυτόχρονη ελεύθερη παρέαση της αλυσίδας δια του αλυσέλικτρου του βαρούλκου, αφήνοντας τόσα κλειδιά (άμματα) της αλυσίδας όσα και τα προβλεπόμενα εκ του βάθους του αγκυροβολίου. Στη συνέχεια διατάζεται «κράτει» μηχανών με συνέχιση την αργή πλέον παρέαση κι άλλων κλειδιών μέχρι να κρατηθεί τελικά το πλοίο ασφαλώς από την άγκυρά του.

Εικόνα 1 Το Πορθμείο ΝΑΞΟΣ προσεγγίζει αργά το σημείο αγκυροβολίας εντός λιμένα Πειραιά	Εικόνα 2 Προετοιμασία, έναρξη στροφής κοντά στο σημείο αγκυροβολίας.	Εικόνα 3 Ολοκλήρωση στροφής με τη βοήθεια της πρωραίας έλικας, έναρξη αναπόδησης μηχανών.	Εικόνα 4 "Πόντισον".

Δείτε επίσης

• Στίγμα αγκυροβολίας
• Κύκλος αναπρώρησης ή "κύκλος ασφάλειας αγκυροβολίας"

Πηγές

• "Σύγχρονο Ναυτιλιακό Λεξικό" Interbooks Αθήναι 1977 σ.10