Διόμεια
Συντεταγμένες: 37°58′2.6″N 23°44′3.5″E / 37.967389°N 23.734306°E
Η Διόμεια ή Διομεία (αρχαία ελληνικά: Διόμεια, ο δήμος: Διομείας) ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Αιγηίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).
| Γενικά στοιχεία | |
|---|---|
| Ονομασία | Διόμεια |
| Άλλες ονομασίες | Διομεία |
| Κύριος οικισμός | Διόμεια |
| Δευτερεύοντες οικισμοί | Κυνόσαργες |
| Διοικητικά στοιχεία | |
| Ταυτότητα | δήμος της αρχαίας Αττικής |
| Ονομασία δήμου | Δήμος Διομείας |
| Ονομασία δημότη | Διομεεύς |
| Φυλή | Αιγηίδα Δημητριάδα |
| Τριττύς | Άστεως |
| Σύστημα εξουσίας | Πόλη–κράτος |
| Πολιτικό σύστημα | Αθηναϊκή Δημοκρατία |
| Τίτλος ηγέτη | δήμαρχος |
| Λήψη αποφάσεων | Αρχαία Βουλή & Δήμος |
| Αριθμός βουλευτών | |
| 1η περίοδος 508 – 307/306 π.Χ. | 1 |
| 2η περίοδος 307/306–224/223 π.Χ. | 1 |
| 3η περίοδος 224/223–201/200 π.Χ. | 1 |
| 4η περίοδος 201/200 π.Χ.– 126/127 | άγνωστος |
| 5η περίοδος 126/127–3ος αιώνας | άγνωστος |
| Ιστορική εξέλιξη | |
| Ίδρυση | 508 ΠΚΕ |
| Λήξη | 3ος αιώνας |
| Αντικαταστάθηκε από | Δήμος Αθηναίων |
| Λατρευτικές παραδόσεις | |
| Ιερά | Ιερό του Ηρακλή |
| Εορτές | Βουφόνια ή Διιπόλεια, Διόμεια, Ηράκλεια εν Κυνοσάργει |
| Μυθολογία | Δίομος |
| Αρχαιολογία | |
| Άλλα έργα | Γυμνάσιο του Κυνοσάργους Κυνική Σχολή του Αντισθένη |
| Περιοχή | |
| Αρχαία Αττική Σήμερα: Κυνόσαργες, Αθήνα Αττικής | |
 | |
| Οι δήμοι της αρχαίας Αθήνας | |
Τοπωνύμιο
ΕπεξεργασίαΟ δήμος πήρε το όνομά του, από τον μυθικό ήρωα Δίομο, γιο του Κολλυτού (ή Κολυττού) και φίλο του Ηρακλή.[1] Σύμφωνα με το μύθο, ο δήμος ιδρύθηκε από κάποιους πολίτες της Κολλυτού και της Μελίτης,[2] των οποίων επικεφαλής ήταν ο Δίομος, ο οποίος ως ιερέας του Πολιέως Διός, κάνοντας θυσία, πιστώνεται με την δολοφονία ενός ταύρου ο οποίος άρπαξε τα θυσιαζόμενα. Σε ανάμνηση του γεγονότος αυτού θεσπίσθηκε εορτή, τα Βουφόνια τα οποία εορταζόταν μαζί με τα Διπολίεια. Σε μια άλλη παραλλαγή του μύθου ο Δίομος προσφέροντας θυσία στη θεά Εστία και καθώς ένα άσπρο σκυλί, άρπαξε το «ιέρειον» (το κρέας της θυσίας) ο Δίομος, ρώτησε το μαντείο, το οποίο του συνέστησε να χτίσει ιερό του Ηρακλή στο σημείο όπου ο σκύλος έφαγε το κρέας. Η τοποθεσία αυτή ονομάσθηκε για τον λόγο αυτό «Κυνόσαργες»[3] (ο «κύων», του «κυνός» = σκύλος, «αργός» = λευκός)[4] και κάθε πέντε χρόνια διοργανώνονταν εκεί οι εορτές των Διομείων[5][6] και τα Ηράκλεια εν Κυνοσάργει.
Τοποθεσία
ΕπεξεργασίαΟ δήμος της Διομείας, ήταν δήμος του Άστεως.[7] Ο δήμος είχε δύο τμήματα, εκ των οποίων το ένα, το εσωτερικό, βρισκόταν εντός των τειχών, ενώ το άλλο, το εξωτερικό, στο οποίο βρίσκονταν και το Κυνόσαργες, βρισκόταν εκτός των τειχών στα νότια του ποταμού Ιλισού, συνορεύοντας με τους δήμους της Αλωπεκής στα νότια και της Αγκύλης στα ανατολικά. Σύμφωνα με τον John S. Traill βρισκόταν κοντά στις πύλες του περιβόλου των τειχών της Αθήνας, οι οποίες ονομάζονταν «Διόμειαι Πύλαι», με κατεύθυνση προς τα νοτιοανατολικά των τειχών της πόλης.[8] Πιθανόν να βρισκόταν στον σημερινό Νέο Κόσμο.
Ο ερευνητής του 19ου αιώνα Διονύσιος Σουρμελής, πίστευε, ότι ο δήμος της Διομείας βρισκόταν στην περιοχή όπου ήταν η Ριζάρειος Σχολή και το Κυνόσαργες εκεί που ήταν η Μονή Πετράκη.[1]
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή
ΕπεξεργασίαΟ δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[9] ως μέλος αρχικά της Αιγηίδας φυλής, συμμετείχε με 1 βουλευτή στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.). ο δήμος μεταφέρθηκε στην «μακεδονική» Δημητριάδα φυλή, αντιπροσωπευόμενος από 1 βουλευτή στη Βουλή των 600 και κατά την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.). Μετά την κατάργηση και διάλυση των «μακεδονικών φυλών» (Αντιγονίς και Δημητριάς) επανήλθε στην Αιγηίδα φυλή για την επόμενη τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127), καθώς και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) με άγνωστο αριθμό βουλευτών–αντιπροσώπων.
Οι κάτοικοι της Διομείας
ΕπεξεργασίαΟ δημότης της αρχαίας Διομείας ονομαζόταν Διομεεύς ή Διομειεύς.[10] Εκτός από το ιερό του Ηρακλή στον δήμο αυτόν υπαγόταν και το Γυμνάσιο του Κυνοσάργους, καθώς και η Κυνική Σχολή του Αντισθένη, η οποία ιδρύθηκε στις αρχές του τετάρτου αιώνα π.Χ. Ο δήμος, στο τμήμα του εκτός των τειχών δεν διευρύνθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα, σε αντιδιαστολή με τον δήμο της Αλωπεκής ο οποίος εκτεινόταν περίπου 11 ή 12 στάδια από την πόλη της αρχαίας Αθήνας. Οι κάτοικοι της Διομείας ήταν γνωστοί ως αλαζόνες και αγενείς, τόσο πολύ μάλιστα ώστε ο Αριστοφάνης, επινόησε γι 'αυτούς, μια νέα λέξη, τη λέξη «Διομειαλαζόνας».[1][11]
Λατρευτικές παραδόσεις
ΕπεξεργασίαΣτον δήμο, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο και τον Παυσανία, απέδιδαν τιμές στον Ηρακλή στο Ιερό του, το οποίο βρισκόταν στο Κυνόσαργες.[12][13] Οι δημότες, επίσης, συμμετείχαν σε διάφορες εορτές, όπως τα Βουφόνια ή Διιπόλεια, τα Διόμεια[1] και τα Ηράκλεια εν Κυνοσάργει.
Πρόσωπα
ΕπεξεργασίαΥπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από το δήμο της Διομείας, όπως ο βουλευτής Βάκχιος Αίλιος ο Διομεεύς, ο βουλευτής Βάχχιος ο Διομεεύς γιος του Νεικηφόρου, ο βουλευτής Δωρόθεος ο Διομεεύς γιος του Θεοδώρου κ.α.[14] Επίσης γνωστοί ήταν και οι:
- Φιλήμων, γεννήθηκε στις Συρακούσες, (εγγεγραμμένος δημότης το 307 π.Χ.)
- Στρατοκλής, γεννήθηκε τον τέταρτο αιώνα π.Χ. (είχε πολιτογραφηθεί)
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 123-124: [...] "Διόμεια, Διομεύς ο δημότης• ωνομάσθη δε από του Διόμου υιού του Κολυττού, φίλου του Ήρακλέως, ξένισθέντος ύπ' αυτού, ότε ήλθεν ο ημίθεος ούτος εις Αθήνας, και εμυήθη εν Μελίτη τα μικρά μυστήρια (Σουΐδας, Φαβωρίνος, και άλλοι). Οι Αθηναίοι δια το πολύ προς τον Ηρακλέα σέβας, ετίμησαν τον Δίομον ήρωα, και συνέστησαν εορτήν αυτού τα Διόμεια, α και Διομειάς εκαλούντο. Ούτος θύων τω Ηρακλεί μετά την αποθέωσίν του, ου το Ιερείον αρπάσας κύων λευκός έφερεν, όπου ωνομάσθη το Κυνόσαργες από του αργού κυνός. Ιστέον ότι οι αρχαιότεροι των Ελληνων εκάλουν αργόν το λευκόν και η χρήσις της λέξεως μετά τοιαύτης σημασίας είνε συχνή παρά ποιηταίς. Εις τον δήμον τούτον συνήρχοντο οί γελωτοποιοί, οπου ο καθείς επεδείκνυε την περί τα γελοία ικανότητά του, και την ιδιότητα ταύτην του δήμου διεφύλαξεν ο Άθηναιος ούτω «πλήθος δ' ην Αθήνησι της σοφίας ταύτης (γελωτοποιΐας)• εν γουν τω Διομέων Ηρακλείω συνελέγοντο εξηκοντα όντες τον αριθμόν, και εν τη πόλει δε ωνομάζοντο ως «οι εξήκοντα τουτ' είπον»• και «από των εξήκοντα έρχομαι» (β ιδ'. §. 3. ο αυτός και β. στ'.) ο δε Αριστοφάνης καλεί τούτους Διομειαλαζόνας. Έκειτο δε ο δήμος ούτος όπου νυν η ριζάρειος Σχολή και τα πέριξ αυτής. Και η πύλη της πόλεως η έχουσα απ' ευθείας καταντικρύ τον δήμον, εκαλείτο Διόμεια• της πύλης ταύτης ερείπια εσώζοντο μέχρι της κτίσεως του χασεκείου τειχίου της πόλεως (τω 1778), ότε η ύλη έλήφθη προς χρήσιν του τειχείου. Έκειτο δε η πύλη αύτη επί της νυν οδού της φερούσης εις την ρηθείσαν Σχολήν, ένθα νυν εστί το μέσον των κυπαρισίων του ανακτορικοϋ κήπου, το προς την οδόν. Το δε Κυνόσαργες μέρος ον της Διομείας, έκειτο, όπου νυν εστίν η Μονή Πετράκη, όπου ην και το γυμνάσιον και του Αντισθένους η σχολή. Λανθάνονται όσοι λέγουσι δήμον το Κυνόσαργες, όπερ ην γυμνάσιον". [...]
- ↑ Πλούταρχος, «Περί φυγής», 556: [...] "οὐδὲ γὰρ Ἀθηναῖοι πάντες κατοικοῦσι Κολλυτὸν οὐδὲ Κορίνθιοι Κράνειον οὐδὲ Πιτάνην Λάκωνες. ἆρ᾽ οὖν ξένοι καὶ ἀπόλιδὲς εἰσιν Ἀθηναίων οἱ μεταστάντες ἐκ Μελίτης εἰς Διωμίδα, ὅπου καὶ μῆνα Μεταγειτνιῶνα καὶ θυσίαν ἐπώνυμον ἄγουσι τοῦ μετοικισμοῦ τὰ Μεταγείτνια, τὴν πρὸς ἑτέρους γειτνίασιν εὐκόλως καὶ ἱλαρῶς ἐκδεχόμενοι καὶ στέργοντες". [...]
- ↑ Σχολιαστής στον Αριστοφάνη, Βάτραχοι, 664.
- ↑ Μέγα Ετυμολογικόν, Etymologikon to mega; ēgoun, Hē megalē grammatikē, apud Io. Aug. Gottl. Weigel, 1816, Αργός, στήλη 123.
- ↑ Αριστοφάνης, «Βάτραχοι», 651: [...] "Ξανθίας: οὐ μὰ Δί᾽ ἀλλ᾽ ἐφρόντισα / ὁπόθ᾽ Ἡράκλεια τἀν Διομείοις γίγνεται". [...]
- ↑ Αριστοτέλης, «Αθηναίων Πολιτεία», LIV. = 54 § 7: [...] "κληροῖ δὲ καὶ ἑτέρους δέκα, τοὺς κατ´ ἐνιαυτὸν καλουμένους, οἳ θυσίας τέ τινας θύουσι, καὶ τὰς πεντετηρίδας ἁπάσας διοικοῦσιν πλὴν Παναθηναίων. εἰσὶ δὲ πεντετηρίδες μία μὲν ἡ εἰς Δῆλον (ἔστι δὲ καὶ ἑπτετηρὶς ἐνταῦθα), δευτέρα δὲ Βραυρώνια, τρίτη δ´ Ἡράκλεια, τετάρτη δ´ Ἐλευςίνια• εʹ δὲ Παναθήναια, καὶ τούτων οὐδεμία ἐν τῷ αὐτῷ ἐγγίγνεται. νῦν δὲ πρόσκειται καὶ Ἡφαίςτια, ἐπὶ Κηφισοφῶντος ἄρχοντος". [...]
- ↑ [...] "Diomea: (Διόμεια; Diómeia). Attic paralia(?) deme of the Aegeis phyle, from 307/6 until 201/0 BC of the Demetrias phyle. One bouleutes. D. was located outside the walls of Athens and south of the Ilissus between Alopece to the South and Ancyle to the East [1], where, not far from the Diomeic Gate (Alci. 3,51,4; Hsch. s.v. Δημίαισι πύλαις; [2. 83, 112, 160 fig. 219 ‘X’), the Hercules sanctuary and gymnasium were situated in Cynosarges (Diog. Laert. 6,13; [2. 340f.])". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Diomea
- ↑ John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 128.
- ↑ Διομε Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
- ↑ «Διόμεια, ουδετέρως, δήμος της Αιγηίδος φυλής. ο δημότης Διομειεύς. Ηρακλής γαρ επιξενωθείς παρά Κολύττω ηράσθη Διόμου του αυτού ου αποθέω.» Στέφανος Βυζάντιος, «Εθνικών», Έκδοση 1839: Stephanus (Byzantius), Anton Westermann: “Stephani Byzantii Ethnikōn quae supersunt”, Sumptibus et typis B.G. Teubneri, Λειψία 1839. Σελ 103.
- ↑ «Διομεία: Αρχαίος δήμος της Αθήνας, που ανήκε στην Αιγηίδα φυλή. Βρισκόταν ΒΑ της Αθήνας και πήρε την ονομασία του από τον Δίομο, γιο του Κολυττού. Στον δήμο αυτόν υπαγόταν το ιερό του Ηρακλή και το Γυμνάσιο Κυνοσάργους. Προς τιμήν του Ηρακλή τελούσαν τα Διόμεια, στη διάρκεια των οποίων 60 εκλεκτοί γελωτοποιοί, με πειράγματα και αστεία, προσέδιδαν στη γιορτή εύθυμο χαρακτήρα. Οι γελωτοποιοί της Δ. ήταν γνωστοί σε όλη την Ελλάδα και λέγεται πως o Φίλιππος Β’ της Μακεδονίας χορηγούσε τακτικά μεγάλα ποσά για τη γιορτή, με διαταγή να του στέλνουν γραπτά όσα έλεγαν οι γελωτοποιοί. Ο Αριστοφάνης ονόμαζε τους δημότες της Διομεία, «Διομιαλαζόνας», γιατί είχαν φήμη πολύ αλαζονικών και ακατάδεκτων ανθρώπων.» Διομεία[νεκρός σύνδεσμος].
- ↑ Ηρόδοτος, «Ιστορίαι», Βιβλίο ΣΤ' - «Ερατώ», 116: [...] "Ἀθηναῖοι δὲ ὡς ποδῶν εἶχον τάχιστα ἐβοήθεον ἐς τὸ ἄστυ, καὶ ἔφθησάν τε ἀπικόμενοι πρὶν ἢ τοὺς βαρβάρους ἥκειν, καὶ ἐστρατοπεδεύσαντο ἀπιγμένοι ἐξ Ἡρακλείου τοῦ ἐν Μαραθῶνι ἐν ἄλλῳ Ἡρακλείῳ τῷ ἐν Κυνοσάργεϊ". [...]
- ↑ Παυσανίας, «Ελλάδος περιήγησις», «Αττικά», 19.3: [...] "ἔστι δὲ Ἡρακλέους ἱερὸν καλούμενον Κυνόσαργες· καὶ τὰ μὲν ἐς τὴν κύνα εἰδέναι τὴν λευκὴν ἐπιλεξαμένοις ἔστι τὸν χρησμόν, βωμοὶ δέ εἰσιν Ἡρακλέους τε καὶ Ἥβης, ἣν Διὸς παῖδα οὖσαν συνοικεῖν Ἡρακλεῖ νομίζουσιν·" [...]
- ↑ Δημότες της Διομείας Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): DIOMEEUS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project
Πηγές
ΕπεξεργασίαΠρωτογενείς πηγές
Επεξεργασία- Αριστοτέλης, «Αθηναίων Πολιτεία», LIV. = 54 § 7.
- Αριστοφάνης, «Βάτραχοι», 651.
- Σχολιαστής στον Αριστοφάνη, Βάτραχοι, 664.
- Ηρόδοτος, «Ιστορίαι», Βιβλίο ΣΤ' - «Ερατώ», 116.
- Παυσανίας, «Ελλάδος περιήγησις», «Αττικά», 19.3.
- Πλούταρχος, «Περί φυγής», 556.
- Ελληνικές επιγραφές - IG Διομε Attica (IG I-III).
Δευτερογενείς πηγές
Επεξεργασία- Diomea, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
- Ουίλλιαμ Σμιθ,
Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Athenae». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Athenae - John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”. Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
- John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 128.
- Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία
Λεξιλογικός ορισμός του Διόμεια στο Βικιλεξικό- «Diomeia». www.ancientworlds.net (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2014.
- Traill, J. «Places: 579912 (Diomeia)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2017.
- Diomeia, near Diomeian gate, SE of wall, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Åhlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.