Δυναστεία

Η δυναστεία είναι ακολουθία κυβερνητών από την ίδια οικογένεια,^[1] συνήθως στο πλαίσιο ενός φεουδαρχικού ή μοναρχικού συστήματος, αλλά μερικές φορές εμφανίζεται και σε εκλεγμένες δημοκρατίες. Η δυναστική οικογένεια ή γενεαλογία μπορεί να είναι γνωστή ως "ευγενής οίκος",^[2] η οποία μπορεί να ονομάζεται "βασιλική", "πριγκιπική", "δουκική" κλπ., ανάλογα με τον επικεφαλής ή τον παρόντα τίτλο που φέρουν τα μέλη του. Οι ιστορικοί χωρίζουν σε μέρη τις ιστορίες πολλών κυρίαρχων κρατών, όπως η Αρχαία Αίγυπτος, η Καρολίγγεια Αυτοκρατορία και η αυτοκρατορική Κίνα, χρησιμοποιώντας ένα πλαίσιο διαδοχικών δυναστειών. Ως εκ τούτου, ο όρος "δυναστεία" μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να οριοθετήσει την εποχή κατά την οποία κυβέρνησε η οικογένεια και να περιγράψει γεγονότα, τάσεις και αντικείμενα τέχνης εκείνης της περιόδου ("ένα βάζο της δυναστείας Μινγκ"). Η ίδια η λέξη "δυναστεία" συχνά απορρίπτεται από αυτές τις επιρρεπείς αναφορές ("ένα βάζο των Μινγκ").

Μέχρι τον 19ο αιώνα, θεωρήθηκε δεδομένο ότι μια νόμιμη λειτουργία ενός μονάρχη ήταν να μεγιστοποιήσει τη δυναστεία του: δηλαδή να αυξήσει την επικράτεια, τον πλούτο και τη δύναμη των μελών της οικογένειάς του.^[3] Η μακροβιότερη δυναστεία στον κόσμο είναι η αυτοκρατορική οικογένεια της Ιαπωνίας, γνωστή και ως δυναστεία Γιαμάτο, η οποία, σύμφωνα με την παράδοση, κυβερνά συνεχώς την Ιαπωνία από το 660 π.Χ..

Πριν από τον 20ό αιώνα, οι δυναστείες σε όλο τον κόσμο παραδοσιακά θεωρούνταν πατριαρχικές. Στα έθνη όπου επιτρεπόταν, η διαδοχή μέσω μιας κόρης συνήθως καθιέρωνε μια νέα δυναστεία στον κυβερνών οίκο του συζύγου. Αυτό έχει αλλάξει σε ορισμένα μέρη της Ευρώπης, όπου ο νόμος περί διαδοχής και η σύμβαση έχουν διατηρήσει δυναστείες ντε γιούρε μέσω μιας γυναίκας. Για παράδειγμα, ο Οίκος των Ουίνδσορ διατηρείται μέσω των παιδιών της Βασίλισσας Ελισάβετ Β΄, όπως και με τη μοναρχία των Κάτω Χωρών, όπου η δυναστεία παρέμεινε γνωστή ως Οίκος της Οράγγης-Νασσάου μέσω τριών διαδοχικών βασιλισσών. Το παλαιότερο παράδειγμα μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών μοναρχιών ήταν στη Ρωσία τον 18ο αιώνα, όπου το όνομα του Οίκου των Ρομάνοφ διατηρήθηκε μέσω μιας μη κυβερνώσας γυναίκας.

Στην επαρχία Λιμπόμπο της Νότιας Αφρικής, οι Μπαλομπέντου όριζαν την καταγωγή μητριαρχικώς, ενώ οι ηγέτες έχουν υιοθετήσει άλλοτε το όνομα της δυναστείας της μητέρας τους όταν έρχονται στην κληρονομιά της. Λιγότερο συχνά, μια μοναρχία εναλλάσσεται ή περιστρέφεται, σε ένα πολυδυναμικό (ή πολυδασμικό) σύστημα - δηλαδή, τα μεγαλύτερα εν ζωή μέλη των παράλληλων δυναστειών, σε κάθε χρονική στιγμή, αποτελούν τη σειρά διαδοχής.

Μερικά φεουδαρχικά κράτη ή μοναρχίες δεν κυβερνούνταν από τις δυναστείες. Τα σύγχρονα παραδείγματα είναι το κράτος της Πόλης του Βατικανού και το Πριγκιπάτο της Ανδόρας. Σε όλη την ιστορία υπήρχαν μονάρχες που δεν ανήκαν σε καμία δυναστεία. Οι μη δυναστικοί ηγεμόνες περιλαμβάνουν τον βασιλιά Πτολεμαίο Κεραυνό της Μακεδονίας, τον βασιλιά Αριοάλδο των Λομβαρδών και τον αυτοκράτορα Φωκά της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Η λέξη "δυναστεία" χρησιμοποιείται μερικές φορές ανεπίσημα για τους ανθρώπους που δεν είναι κυβερνήτες, αλλά είναι, για παράδειγμα, μέλη μιας οικογένειας με επιρροή και εξουσία σε άλλους τομείς, όπως μια σειρά διάδοχων ιδιοκτητών μιας μεγάλης εταιρείας. Επίσης, επεκτείνεται σε άσχετους ανθρώπους, όπως μεγάλους ποιητές της ίδιας σχολής ή σε ποικίλα ρόστερ μιας αθλητικής ομάδας.^[1]

Η λέξη είναι αρχαιοελληνική.

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 Oxford English Dictionary, 1st ed. "dynasty, n." Oxford University Press (Oxford), 1897.
↑ Oxford English Dictionary, 3rd ed. "house, n.¹ and int, 10. b." Oxford University Press (Oxford), 2011.
↑ Thomson, David (1961). «The Institutions of Monarchy». Europe Since Napoleon. New York: Knopf. σελίδες 79–80. The basic idea of monarchy was the idea that hereditary right gave the best title to political power...The dangers of disputed succession were best avoided by hereditary succession: ruling families had a natural interest in passing on to their descendants enhanced power and prestige...Frederick the Great of Prussia, Catherine the Great of Russia, Maria Theresa of Austria, were alike infatuated with the idea of strengthening their power, centralizing government in their own hands as against local and feudal privileges, and so acquiring more absolute authority in the state. Moreover, the very dynastic rivalries and conflicts between these eighteenth-century monarchs drove them to look for ever more efficient methods of government

[OED-1] 1,0 ^1,1 Oxford English Dictionary, 1st ed. "dynasty, n." Oxford University Press (Oxford), 1897.

[OED2-2] Oxford English Dictionary, 3rd ed. "house, n.¹ and int, 10. b." Oxford University Press (Oxford), 2011.

[3] Thomson, David (1961). «The Institutions of Monarchy». Europe Since Napoleon. New York: Knopf. σελίδες 79–80. The basic idea of monarchy was the idea that hereditary right gave the best title to political power...The dangers of disputed succession were best avoided by hereditary succession: ruling families had a natural interest in passing on to their descendants enhanced power and prestige...Frederick the Great of Prussia, Catherine the Great of Russia, Maria Theresa of Austria, were alike infatuated with the idea of strengthening their power, centralizing government in their own hands as against local and feudal privileges, and so acquiring more absolute authority in the state. Moreover, the very dynastic rivalries and conflicts between these eighteenth-century monarchs drove them to look for ever more efficient methods of government

[1]

[2]

[3]