Κατμαντού

Κατμαντού
	; Σημαία
	; Σημαία
	Κατμαντού 27°42′36″N 85°19′12″E
Χώρα	Νεπάλ
Διοικητική υπαγωγή	Kathmandu District
Διοίκηση
• δήμαρχος	Balendra Shah (από 2022)
• Μέλος του/της	Σύνδεσμος Ιστορικών Πόλεων; Παγκόσμια Ομοσπονδία Τουριστικών Πόλεων; Οργανισμός Πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς
Έκταση	49.450.000 m²
Υψόμετρο	1.300 μέτρα
Πληθυσμός	845.767 (2021)
Τηλ. κωδ.	01
Ζώνη ώρας	UTC+05:45; Χειμερινή ώρα Νεπάλ
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Η Κατμαντού (νεπαλέζικα: काठमांडौ, νεβάρι: येँ) είναι η πρωτεύουσα και η μεγαλύτερη πόλη του Νεπάλ. Η πόλη βρίσκεται κτισμένη στην κοιλάδα της Κατμαντού και περιλαμβάνει άλλες δύο πόλεις, την Πατάν και την Μπακταπούρ. Τα νεπαλέζικα είναι η κοινή διάλεκτος των κατοίκων της κοιλάδας ενώ τα νεβάρι είναι η δεύτερη πιο διαδεδομένη γλώσσα. Η πόλη είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1.400 μέτρων και κατοικείται από 700.000 ανθρώπους. Η Κατμαντού είναι η πιο ανεπτυγμένη πόλη του Νεπάλ.

Ιστορία

Η αρχαιότερη επιγραφή που έχει βρεθεί στην κοιλάδα της Κατμαντού χρονολογείται στο 185 μ.Χ., ενώ το αρχαιότερο κτίσμα της σεισμοπαθούς κοιλάδας έχει ηλικία περίπου 2.000 ετών. Οι τέσσερις βουδιστικοί ναοί στην πόλη της Πατάν, που λέγεται ότι κτίστηκαν από την πριγκίπισσα Χαμουράτι, μαρτυρούν την αρχαία παρουσία στην κοιλάδα. Η φυλή των Κιράτ είναι οι πρώτοι καταγεγραμμένοι κάτοικοι της περιοχής και τα ερείπια του παλατιού τους βρίσκονται στην Πατάν. Η δυναστεία των Λίκαβι, η πρώτη καταγεγραμμένη παρουσία των οποίων χρονολογείται στο 464 μ.Χ. ήταν οι επόμενοι κυρίαρχοι της κοιλάδας. Από τον 12^ο έως τον 17^ο αιώνα στην κοιλάδα της Κατμαντού και στη γύρω περιοχή κυριάρχησε η δυναστεία των Μάλλα, ενώ ο ιδρυτής της δυναστείας των Σαχ, Πρίθιβι Ναραγιάν Σαχ ήταν και ο δημιουργός του σημερινού Νεπάλ. Το μεγαλύτερο μέρος της αρχαίας νεπαλεζικής αρχιτεκτονικής που σώζεται σήμερα, είναι από την εποχή των Μάλλα.

Η πόλη της Κατμαντού πήρε το όνομά της από ένα ναό στην πλατεία Ντουρμπάρ, που ονομάστηκε Καασθαμαντάπ. Στα σανσκριτικά Κάασθ (काष्ठ) σημαίνει «ξύλο» και Μαντάπ (मंडप/मण्डप) «καταφύγιο». Αυτός ο μοναδικός ναός, που είναι επίσης γνωστός ως Μάρου Σαττάλ, κτίστηκε το 1569 από τον βασιλιά Λάξμι Νάρσινγκ Μάλλα. Όλες οι επιφάνειες της παγόδας αυτής είναι κατασκευασμένες από ξύλο ενώ σύμφωνα με τον μύθο η ξυλεία προέρχεται από ένα μόνο δέντρο.

Η Κατμαντού πολλές φορές καλείται και «Καντιπούρ», ενώ στη γλώσσα νεβάρι η ονομάζεται «Ύνε».

Σήμερα

Ο ινδουιστικός ναός Πασουπατινάθ.

Ο Μπουντανάθ, ένας από τους ιερότερους βουδιστικούς ναούς του Νεπάλ.

Η Κατμαντού σήμερα αποτελεί την έδρα της κυβέρνησης του Νεπάλ, των πρεσβειών, πολλών εταιριών και του παλατιού. Το παλαιό παλάτι της πλατείας Ντουρμπάρ, το οποίο περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, βρίσκεται στο Μπασανταπούρ, κοντά στη «Φρικ Στριτ», πόλος έλξης των χίπις κατά τη δεκαετία του 70. Το παλάτι του βασιλιά Σαχ βρίσκεται δίπλα στο Θαμέλ, την κύρια τουριστική ζώνη της Κατμαντού. Το Θάμελ αποτελείται από δύο παράλληλους δρόμους στα δυτικά του παλατιού. Εκεί βρίσκονται πολλά ξενοδοχεία διαφόρων κατηγοριών. Το παλάτι είναι χτισμένο εκεί που οδηγεί η οδός Ντουρμπάρ Μαργκ, ένας δρόμος με πολλά καταστήματα. Η ονομασία των δρόμων στην Κατμαντού είναι στη γλώσσα Νεβάρι.

Η παλαιά πόλη είναι γνωστή για τους πολλούς Βουδιστικούς και Ινδουιστικούς ναούς της, οι περισσότεροι από τους οποίους χτίστηκαν τον 17^o αιώνα. Πολλά από τα κτήρια στην περιοχή αυτή έχουν υποστεί ζημιές από τους σεισμούς και τη μόλυνση. Η κοιλάδα της Κατμαντού, με τις πόλεις της, τα ιερά και τους ναούς έχει χαρακτηριστεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς ώστε να προστατευτεί η αυθεντικότητα της περιοχής.

Η Κατμαντού άρχισε να γίνεται δημοφιλής τουριστικός προορισμός για τους δυτικούς τουρίστες από τη δεκαετία του 60, όταν το κίνημα των Χίπις άρχισε να αποκτά οπαδούς. Η περιοχή του Τζο Τσιν έγινε πόλος έλξης επισκεπτών σε αναζήτηση ηρεμίας και Νιρβάνα.

Το Διεθνές Αεροδρόμιο του Τριμπουβάν βρίσκεται σε απόσταση 25 χμ. από το κέντρο της πόλης και εξυπηρετεί τοπικές και διεθνείς πτήσεις.

Γεωγραφία

Η πόλη είναι χτισμένη στα βορειοδυτικά της κοιλάδας της Κατμαντού. Η κοιλάδα της Κατμαντού καλύπτει έκταση 350 τ.χλμ. και βρίσκεται σε υψόμετρο 218 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Την πόλη διασχίζουν τα ποτάμια Μπαγκμάτι, Μπισνουμάτι, Ντομπιχόλα, και Τουκούτσα.

Διοικητικές περιοχές

Ένας δρόμος της Κατμαντού.

Η μητροπολιτική περιοχή της Κατμαντού χωρίζεται σε 5 διοικητικούς τομείς ως εξής:^[6]

Κεντρικός τομέας

Ο κεντρικός τομέας περιλαμβάνει τις περιφέρειες 1, 5, 11, 31, 32 και 33.

Ανατολικός τομέας

Ο ανατολικός τομέας περιλαμβάνει τις περιφέρειες 6, 7, 8, 9, 10, 34 και 35.

Βόρειος τομέας

Ο βόρειος τομέας περιλαμβάνει τις περιφέρειες 2, 3, 4, 16, 29.

Κέντρο της πόλης

Το κέντρο της πόλης περιλαμβάνει τις περιφέρειες 17, 18, 19, 24, 25, 26, 27, 28, 30, 12, 20, 21, 22 και 23. Πρόκειται για το πιο πυκνοκατοικημένο μέρος της πόλης στο οποίο βρίσκονται τα περισσότερα ιστορικά και πολιτιστικά μνημεία.

Δυτικός τομέας

Ο δυτικός τομέας περιλαμβάνει τις περιφέρειες 13, 14 και 15.

Δημογραφικά

Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 η μητροπολιτική περιοχή της Κατμαντού περιλαμβάνει 235.387 νοικοκυριά.^[7] Οι αρχές εκτιμούν πως στην πόλη ζουν περίπου 1.081.845 κάτοικοι.^[8] Οι κυριότερες εθνικές ομάδες είναι οι Νεβάροι, οι Βραχμάνοι και οι Κσέτρι. Οι κύριες γλώσσες είναι η Νεπαλεζική και η Νεβάρι. Οι κύριες θρησκείες ο Ινδουισμός και ο Βουδισμός.

Διοίκηση

Η πόλη διοικείται από το μητροπολιτικό γραφείο στο Μπαγκνταρμπάρ. Στην πόλη βρίσκονται τα κυβερνητικά κτήρια του Νεπάλ (το γραφείο του Πρωθυπουργού, το Ανώτατο Δικαστήριο και η Γερουσία). Τα περισσότερα υπουργεία βρίσκονται στα κτήρια του Σίνγκα Νταρμπάρ, ενώ το Βασιλικό Παλάτι στο κεντρικό σημείο της πόλης, στην περιφέρεια 1.

Οικονομία

Στην Κατμαντού βρίσκεται η έδρα των περισσότερων τραπεζών, εταιριών, γραφείων και οργανισμών καθώς και το χρηματιστήριο του Νεπάλ. Η οικονομική δραστηριότητα επικεντρώνεται γύρω από την περιοχή της Νέας Οδού του Κατμαντού, του Άσον, του Πουταλισαντάκ και του Νταρμπάρ Μαργκ. Η Νέα Οδός θεωρείται ο χρηματοοικονομικός πυρήνας αφού εκεί στεγάζονται οι περισσότερες τράπεζες.

Οι κύριες τουριστικές περιοχές είναι η Φρικ Στριτ και το Θαμέλ.

Φωτογραφίες

Το παλάτι στην πλατεία Ντουρμπάρ της Κατμαντού.
Γλυπτό του θεού Μπαϊράβα από την πλατεία Ντουρμπάρ, 1972.
Άποψη της πλατείας Ντουρμπάρ της Κατμαντού από το 1920. Στο βάθος το γλυπτό του Μπαϊράβα.
Μικρός βουδιστικός ναός (στούπα) στην Κατμαντού.
Γλυπτός λίθος σε δρόμο της Κατμαντού.
Ένας πωλητής ζεσταίνεται στην πλατεία Ντουρμπάρ της Κατμαντού.
Ο βουδιστικός ναός (στούπα) Μπουντχανάθ στην Κατμαντού.
Ο ινδουιστικός ναός Πασουπατινάθ στην Κατμαντού.
Ο ινδουιστικός ναός Πασουπατινάθ στην Κατμαντού.
Οδηγός ρίκσο (τρίκυκλου ποδηλάτου) κοντά στην πλατεία Ντουρμπάρ της Κατμαντού.