Μονοκοτυλήδονο

Μονοκοτυλήδονο είναι το φυτό του οποίου ο σπόρος ή το έμβρυο έχει μόνο ένα εμβρυακό φύλλο ή κοτυληδόνα. Τα μονοκοτυλήδονα ή μονοκότυλα φυτά είναι η δεύτερη μεγαλύτερη κλάση των αγγειόσπερμων φυτών· η άλλη είναι τα δικοτυλήδονα.

Μονοκοτυλήδονο (αριστερά) και δικοτυλήδονο (δεξιά) φυτό

Η κοτυληδόνα στα μονοκοτυλήδονα φυτά χρησιμεύει για την πρόσληψη χρήσιμων ουσιών από το ενδοσπέρμιο.

Τα περισσότερα μονοκοτυλήδονα φυτά είναι μικρά και ποώδη, ενώ λίγα είναι θάμνοι ή δέντρα. Τα φύλλα τους είναι γραμμοειδή ή ελλειπτικά και συνήθως φέρουν κολεό, έχουν παράλληλη νεύρωση και οι βλαστοί τους έχουν διάσπαρτες αγγειώδεις δεσμίδες. Το περιάνθιο είναι ομοιόχρωμο με τον ανθό, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις δεν υπάρχει. Η ρίζα τους έχει μικρή διάρκεια ζωής και αντικαθίσταται από άλλα ριζώματα. Οι βλαστοί τους δεν αυξάνονται δευτερογενώς κατά πάχος και η διάκριση του φλοιού είναι δύσκολη ακόμα και στις περιπτώσεις που αυτός είναι κούφιος, όπως στο καλάμι.

Τα μονοκοτυλήδονα είναι φυτά εξαιρετικά χρήσιμα στον άνθρωπο γιατί δίνουν τροφή (σιτηρά, κρεμμύδι, σκόρδο, φοίνικες), έλαια, κλωστικές ίνες ενώ είναι και όμορφα καλλωπιστικά φυτά (ορχιδέα, ζουμπούλι, τουλίπα κ.λ.π.). Ανάμεσα στις διάφορες ταξινομίες και υποοικογένειες των μονοκοτυλήδονων, υπάρχουν και φυτά εξαιρετικά μεγάλων διαστάσεων όπως το Amorphophallus titanum της Σουμάτρας στην Ινδονησία.

Ταξινόμηση

Συστηματική κατά Wettstein

Στο σύστημα του Wettstein (1935), η ομοταξία των μονοκοτυλήδονων φυτών (classis Monocotyledones) διαιρείτο σε 9 τάξεις :

1. Ελόβια (ordo Helobiae),
2. Κυπειρώδη (ordo Cyperales),
3. Γύνανδρα (ordo Gynandrae),
4. Σκιταμινώδη (ordo Scitamineae),
5. Πανδανώδη (ordo Pandanales),
6. Λειριανθή (ordo Liliiflorae),
7. Λεπυρανθή (ordo Glumiflorae),
8. Σπαδικανθή (ordo Spadiciflorae), και
9. Φαρινώδη (ordo Farinales ή Enantioblastae).