Ντελφτ

Το Ντελφτ (ολλανδικά: Delft) (uitspraak ) είναι πόλη και έδρα δήμου της ολλανδικής επαρχίας Νότιος Ολλανδία (Zuid-Holland). Βρίσκεται πάνω στον μικρό ποταμό Σχίι (Schie) και συγκεκριμένα στο τμήμα του που περνάει μέσα από την πόλη (De Delftse Schie), μεταξύ Χάγης και Ρότερνταμ. Ο δήμος έχει έκταση 24,06 χμ² και 98.727 κατοίκους (2013).

Ντελφτ
Σημαία Έμβλημα
Ντελφτ 52°0′42″N 4°21′33″E
Χώρα	Ολλανδία
Διοικητική υπαγωγή	Νότια Ολλανδία
Ίδρυση	1246
Διοίκηση
• mayor of Delft	Marja van Bijsterveldt (από 2016)
Έκταση	26,31 km²
Υψόμετρο	0 μέτρο
Πληθυσμός	109.435 (1  Νοεμβρίου 2023)
Ταχ. κωδ.	2600–2629
Τηλ. κωδ.	15
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα

Το Ντελφτ αποτελεί μία από τις σημαντικότερες και ομορφότερες ολλανδικές πόλεις, με ιστορία άρρηκτα συνδεδεμένη με τον Γουλιέλμο της Οράγγης (Willem van Oranje), ο οποίος έζησε και δολοφονήθηκε εκεί. Γι αυτό το λόγο έχει το προσωνύμιο «Πόλη των Πριγκήπων» (De Prinsenstad). Αποτελεί για τους Ολλανδούς μία, κατά κάποιο τρόπο, «ιερή πόλη» αφού είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη δυναστεία των ηγεμόνων της Οράγγης (Oranje) και, κατ’επέκτασιν με τη σημερινή βασιλική οικογένεια. Άλλωστε, οι τάφοι των βασιλικών μελών, βρίσκονται στο Ντελφτ.

Είναι παγκοσμίως γνωστή για τα κεραμικά της, αλλά και ως γενέτειρα του μεγάλου ολλανδού ζωγράφου Φερμίιρ.

Ονοματολογία

Η πόλη οφείλει την ονομασία της στη λέξη Delf, έναν όρο της παλαιάς ολλανδικής που σήμαινε στην κυριολεξία «σκαμμένη υδάτινη οδό», δηλαδή τεχνητό -όχι φυσικό- πλεύσιμο κανάλι. Η λέξη αυτή, σημειωτέον, απαντάται μόνο στην περιοχή του Ντελφτ. Στο σημείο που αυτό το Delf διασταυρωνόταν με τον διπλανό ποταμό Χάντελ (Gantel), δημιουργήθηκε ο πρώτος οικισμός.

Ιστορία

Όψη του Ντελφτ, Φερμίιρ, 1660-1661

Ήδη από τον 11ο αιώνα, ο οικισμός απέκτησε αγορά (markt) που εξελίχθηκε σε οικονομικό κέντρο της περιοχής. Το 1246 εκχωρήθηκε στο Ντελφτ Δικαίωμα πόλης (Stadsrecht), από τον Κόμη Γουλιέλμο τον Β’ (Graaf Willem II). Το εμπόριο και η βιοτεχνία γνώρισαν άνθηση, ιδιαίτερα το 1389, όταν ένα τμήμα του ποταμού Σχίι (De Delfshavensche Schie) οδηγήθηκε προς τον μεγάλο ποταμό Μάας (Maas) και δημιουργήθηκε το λιμάνι Ντέλφτσχάφεν, σημερινό προάστιο του Ρότερνταμ.

Το 1400 είχε 6.500 κατοίκους και ήταν η τρίτη σε μέγεθος πόλη της τότε επαρχίας Holland. Το 1536 μεγάλη πυρκαγιά κατέκαψε την πόλη και προκάλεσε το θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων. Το 1560, με 14.000 κατοίκους υπολειπόταν μόνο του Άμστερνταμ.

Ο Γουλιέλμος Α’ έζησε μικρό μέρος της ζωής του στο Ντελφτ, στην πρώην μοναστική κοινότητα της Αγ. Αγάθης (Sint-Agathaklooster), που έκτοτε ονομάστηκε «Αυλή των Πριγκήπων» (Prinsenhof). Δολοφονήθηκε εκεί τον Ιούλιο του 1584 απο τον Μπαλτάσαρ Χέραρντς (Balthasar Gerards), γεγονός που πήρε μεγάλη έκταση στον τύπο της εποχής.

Το Ντελφτ είναι πασίγνωστο για την κεραμική του. Οι πρώτοι μάστορες του είδους φαίνεται ότι ήλθαν από την Ιταλία και εξειδικεύθηκαν στην κεραμική μεγάλων πιάτων (platelen). Παράλληλα αναπτύχθηκε και η ταπητουργία, μέσω του Φρανσουά Σπίρινξ (François Spierincx) από την Αμβέρσα. Η μεγάλη άνθηση της οικονομίας όμως ήρθε από την ανάπτυξη της τεχνικής φαγιάνς, ειδικά στο μπλε χρώμα (Delfts blauw), που απογείωσε τη φήμη του Ντελφτ. Ακόμη και σήμερα έρχονται πολλοί τουρίστες και έμποροι στην πόλη, μόνο για να αγοράσουν τα μπλε επισμαλτωμένα κομψοτεχνήματα των τεχνιτών του φαγιάνς.

Χαρακτηριστικό πιάτο της τεχνικής μπλε φαγιάνς του Ντελφτ

Στις 12 Οκτωβρίου 1654 ισχυρότατη έκρηξη σε χώρο αποθήκευσης πυρίτιδας στη συνοικία Doelenkwartier, κατέστρεψε μεγάλο μέρος της πόλης και προκάλεσε το θάνατο δεκάδων ανθρώπων. Υπολογίζεται ότι εξερράγησαν 30 τόνοι πυρίτιδας, αποθηκευμένης σε βαρέλια. Πολλοί κάτοικοι της πόλης γλίτωσαν τον θάνατο, καθώς έλειπαν επισκεπτόμενοι την αγορά του Σχιντάμ και μια έκθεση στη Χάγη. Δυστυχώς, ανάμεσα στα θύματα συγκαταλεγόταν ο πιο πολλά υποσχόμενος μαθητής του Ρέμπραντ, Κάρελ Φαμπρίτιους.

Το 1672 ξεκίνησε ο οκταετής πόλεμος μεταξύ Ολλανδίας και Αγγλίας / Γαλλίας (Ολλανδικός Πόλεμος) (de Hollandse Oorlog), που ανέκοψε την ανοδική πορεία της οικονομίας του Ντελφτ, που επισκιάστηκε από τις τότε αναπτυσσόμενες πόλεις Χάγη -ως διοικητικό κέντρο - και Ρότερνταμ - ως λιμένας. Έτσι, ενώ το 1670 υπήρχαν στην πόλη γύρω στις 30 βιοτεχνίες παρασκευής κεραμικών μπλε φαγιάνς, το 1794 παρέμειναν λιγότερες από 10. Όμως τον επόμενο αιώνα ιδρύθηκε μια νέα βιοτεχνία, με τη χαρακτηριστική ονομασία το Πορσελάνινο Μπουκάλι, που έμελλε να δώσει νέα ώθηση στην κεραμική παράδοση της πόλης.

Κομβικό σημείο για την εκπαιδευτική σημασία της πόλης, απετέλεσε η ίδρυση της Βασιλικής Ακαδημίας (1842), που αργότερα μετονομάστηκε σε 'Τεχνικό Πανεπιστήμιο (de Technische Universiteit Delft) και εξελίχθηκε σε ένα από τα αξιολογότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα του αντικειμένου, όχι μόνο στην Ολλανδία αλλά και παγκοσμίως. Με τη Βιομηχανική Επανάσταση και τον ερχομό του σιδηροδρόμου (1847), νέες βιομηχανίες, με διαφορετικό της κεραμικής αντικείμενο, εγκαταστάθηκαν στην πόλη. Το 1850 το Ντελφτ είχε 18.642 κατοίκους.

Στη δεκαετία του 1960 το Ντελφτ επεκτάθηκε σημαντικά, ιδιαίτερα προς τα νότια και αυτή η επέκταση συνεχίστηκε στη δεκαετία του 1980. Το αποτέλεσμα ήταν να διακοπεί η οικοδόμηση σε ολόκληρη την παλαιά πόλη του Ντελφτ, η οποία αποτελεί κατ’ ουσίαν ένα πανέμορφο ιστορικό κέντρο, απαλλαγμένο από αυτοκίνητα και φιλικό στον τουρισμό, που στηρίζει την οικονομία της πόλης.

Εραλδική

Το οικόσημο του Ντελφτ αποτελείται από δύο λευκές ζώνες που έχουν ανάμεσά τους μία σκουρόχρωμη. Βρίσκεται τόσο στη σημαία (σε οριζόντια θέση), όσο και στο θυρεό (σε κάθετη). Η σκούρα ζώνη, συμβολίζει το πρώτο κανάλι Delf (βλ. ονοματολογία) και, μάλιστα, στο θυρεό διακρίνονται και μικρές κυματοειδείς γραμμές που ενισχύουν την εικόνα. Ο θυρεός καθιερώθηκε το έτος 1816 και η σημαία μόλις το 1996.

Γενική εικόνα της πόλης

Τοπογραφικός χάρτης του Ντελφτ

Το Ντελφτ διαθέτει ένα ιστορικό κέντρο με καλή ρυμοτομία. Περιβάλλεται από τα δύο κύρια χράχτεν της πόλης, το Παλαιό και το Νέο που έχουν διεύθυνση Βορρά-Νότου και είναι παράλληλα μεταξύ τους. Ανατολικά του κέντρου βρίσκεται η κυρίως πόλη, η οποία επεκτάθηκε στο πέρασμα των αιώνων (βλ. ιστορία).

Το Ντελφτ διαιρείται σε 13 διαμερίσματα καθένα από τα οποία διαιρείται σε επί μέρους συνοικίες. Το διαμέρισμα του ιστορικού κέντρου αποτελεί προστατευόμενο χώρο παραδοσιακής κληρονομιάς και η μετακίνηση με αυτοκίνητα είναι αυστηρά περιορισμένη.

Αξιοθέατα

Μουσεία

• Το Κέντρο Φερμίιρ (Het Vermeer Centrum Delft): Αποτελεί το μοναδικό χώρο στην Ολλανδία, όπου μπορεί ο επισκέπτης να αντλήσει λεπτομερή στοιχεία της ζωής και του έργου του μεγάλου ολλανδού ζωγράφου Φερμίιρ. Στεγάζεται σε ιστορικό κτήριο του 17ου αιώνα που άνοιξε για το κοινό το έτος 2007. Όλα τα εκτιθέμενα έργα αποτελούν αντίγραφα, τα οποία έχουν δημιουργηθεί με εξαιρετική φροντίδα και είναι σε φυσικό μέγεθος. Οι αυθεντικοί πίνακες, λόγω της σπουδαιότητάς τους, εκτίθενται κυρίως σε μουσεία της Χάγης και του Άμστερνταμ.

Το Πρίνσενχοφ

• Το Πρίνσενχοφ (=Αυλή των Πριγκήπων) (Het Prinsenhof): στεγάζεται σε εντυπωσιακό κτήριο του 1403, όπου έδρευε η μοναστική κοινότητα της Αγ. Αγάθης και το οποίο γνώρισε πολλές ανακαινίσεις και επεκτάσεις. Θεωρείται χώρος απότισης τιμής για τους Ολλανδούς, αφού εκεί έζησε και δολοφονήθηκε ο ηγέτης τους, Γουλιέλμος Α’ της Οράγγης. Δέχεται περίπου 60.000 επισκέπτες ετησίως και ανήκει στα 100 σπουδαιότερα μνημεία της UNESCO για την Ολλανδία.
• Το «Πορσελάνινο Μπουκάλι» (De Porceleyne Fles): ιστορικό κτήριο του 1653, στο οποίο κατά τον 19ο αιώνα στεγάστηκε βιομηχανία κεραμικών, που έδωσε μεγάλη ώθηση στην -υπό κάμψη τότε- οικονομία της πόλης. Τα εκθέματα είναι επικεντρωμένα στη μπλε φαγιάνς κεραμική του Ντελφτ και δέχεται περίπου 150.000 επισκέπτες ετησίως.
• Το Παγώνι (De Delftse Pauw): ανάλογης θεματικότητας με το προηγούμενο, μικρό μουσείο, στεγασμένο σε κτήριο του 17ου αιώνα, με 135.000 επισκέπτες κάθε χρόνο.
• Το Στρατιωτικό Μουσείο (Het Legermuseum): τα εκθέματα αποτελούν την ιδιωτική συλλογή του στρατιωτικού Φ. Χούφερ και, προγενέστερα, βρίσκονταν στο Άρνεμ και μετά στο Λέιντεν. Μεταφέρθηκαν στο συγκεκριμένο κτήριο το 1959. Τα παλαιότερα εκθέματα είναι των ετών 1601 και 1602. Δέχεται γύρω στους 60.000 επισκέπτες ετησίως.
• Το Ορυκτολογικό-Γεωλογικό Μουσείο (Het Mineralogisch-Geologisch Museum)
• Το Νουσάνταρα (Museum Nusantara): τα εκθέματά του αφορούν αποκλειστικά στην παραδοσιακή τέχνη της Ινδονησίας.
• Το Κέντρο Επιστήμης (Het Science Centre Delft): αποτελεί ιδιοκτησία του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου και ειδικεύεται σε θέματα τεχνολογίας αλλά και περιβάλλοντος (έρευνητικά αντικείμενα αλλαγής κλίματος κ.ο.κ).

Εκκλησίες

Η Παλαιά Εκκλησία, όπου διακρίνεται ο έντονα κεκλιμένος πύργος της

• Η Παλαιά Εκκλησία (De Oude Kerk): δεσπόζει στο ιστορικό κέντρο και, με αιχμές τον όγκο της και τον εντυπωσιακό κεκλιμένο πύργο της αποτελεί την ομορφότερη και παλαιότερη εκκλησία του Ντελφτ. Είναι κτίσμα του 1204, με βασικό δομικό υλικό την ηφαιστειακή πέτρα (tuff), αλλά γνώρισε πολλές διαδοχικές επεκτάσεις μέχρι να πάρει την τελική της μορφή. Ήταν αφιερωμένη στον Αγ. Βαρθολομαίο, και κατόπιν στον Αγ. Ιππόλυτο, αλλά οι Ολλανδοί την ονομάζουν χαϊδευτικά «Γερο-Γιάννη» («Oude Jan»). Υπέστη σοβαρές ζημιές στη μεγάλη πυρκαγιά του 1536. Τελευταίες εργασίες συντήρησης έγιναν κατά την περίοδο 1997-2000.

Παραμένει ενεργή μέχρι σήμερα, διότι τελούνται λειτουργίες κάθε Κυριακή και στις μεγάλες χριστιανικές εορτές.

Η εκκλησία διαθέτει δρύινο κωδωνοστάσιο και δύο εντυπωσιακές επώνυμες καμπάνες: της Αγ. Τριάδας'(de Trinitasklok) και του Δοξαστικού Ύμνου (de Laudateklok). Η πρώτη κατασκευάστηκε το 1570 και αποτελεί την ιστορικότερη και σημαντικότερη της Ολλανδίας. Ηχεί μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις, όπως λ.χ. στην ενθρόνιση κάποιου μέλους της βασιλικής οικογένειας, διότι λόγω του εντυπωσιακού όγκου της (2,3 μέτρα διάμετρος και 9 τόνοι βάρος), οι δονήσεις της θέτουν σε κίνδυνο τον κεκλιμένο πύργο!

Το κύριο χαρακτηριστικό της εκκλησίας είναι ο πύργος της εισόδου, σε Φλαμανδικό ρυθμό, ο οποίος κατασκευάστηκε μεταξύ των ετών 1325 και 1350 και έχει ύψος 75 μέτρα. Περιβάλλεται από 4 πυργίσκους και εκείνη την εποχή ήταν η υψηλότερη κατασκευή της πόλης. Επειδή αρχικά δεν υπήρχε χώρος για την κατασκευή του, οι τεχνικοί αναγκάστηκαν να επιχωματώσουν τμήμα του χραχτ Oude Delf(t), οπότε ο πύργος βρέθηκε να «πατάει» σε δύο διαφορετικά υποστρώματα. Ήδη από τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του άρχισε να γέρνει και μάλιστα εμφάνισε ρωγμή, οπότε ξεκίνησαν εργασίες υποστήριξής του, που διαρκούν μέχρι και σήμερα. Μάλιστα οι γνώμες για το μέλλον του παραμένουν διχασμένες στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου του Ντελφτ. Η σημερινή κλίση του πύργου είναι 1,5 μέτρο περίπου από την κατακόρυφο.

Στην εκκλησία βρίσκονται οι τάφοι πολλών προσωπικοτήτων, μεταξύ των οποίων εκείνοι των Λέβενχουκ και Φερμίρ.

• Η Νέα Εκκλησία (De Nieuwe Kerk): είναι μετά την Παλαιά Εκκλησία, η σημαντικότερη εκκλησία της πόλης. Άρχισε να κατασκευάζεται το 1396 σε γοτθικό ρυθμό, ανήκε στο Προτεσταντικό δόγμα και ήταν αφιερωμένη στην Αγ. Ούρσουλα. Η πρώτη κατασκευή ήταν ξύλινη και αργότερα αντικαταστάθηκε το υλικό με πέτρα. Έπαθε, επίσης, σοβαρές ζημιές στη μεγάλη πυρκαγιά του 1536.

Στην είσοδο δεσπόζει επιβλητικός πύργος, που με ύψος 108,75 μέτρων είναι ο δεύτερος υψηλότερος εκκλησιαστικός πύργος όλης της Ολλανδίας.

Η σπουδαιότητα της εκκλησίας έγκειται στο γεγονός ότι, στις κρύπτες της, βρίσκονται οι τάφοι των ηγεμόνων της «πορτοκαλί» δυναστείας των Οράνιε (της Οράγγης), συμπεριλαμβανομένου του Γουλιέλμου Α’, του οποίου εξαιρετικό μαυσωλείο κοσμεί την κεντρική αίθουσα, αλλά και των μελών της σημερινής βασιλικής οικογενείας.

• Η Εκκλησία της Μαρίας του Ιεσσαί (De Maria van Jessekerk): ρωμαιοκαθολική εκκλησία κατασκευασμένη μεταξύ 1875 και 1882 σε νεογοτθικό στυλ. Οι δύο πύργοι της εισόδου παραπέμπουν άμεσα στους πύργους της Παλαιάς και Νέας Εκκλησίας.
• Η Εκκλησία της Ειρήνης ή της Θυσίας (De Vredeskerk of Sacramentskerk): ρωμαιοκαθολικό κτίσμα του 20ού αιώνα (1940), αφιερωμένη στην παγκόσμια ειρήνη, όπως αναγράφεται στην επιγραφή της εισόδου.
• Το Παρεκκλήσιο του Αγ. Ιππολύτου (De Sint-Hippolytuskapel): κατασκευάστηκε το 1400, ανήκει στο ρωμαιοκαθολικό δόγμα και είναι γοτθικού ρυθμού.

Διάφορα

Το Ιστορικό Δημαρχείο

• Το Ιστορικό Δημαρχείο (Het stadhuis van Delft): εντυπωσιακό κτήριο που χρονολογείται από το 1620 περίπου. Το αρχικό κτίσμα ήταν του 1200 και επέζησε της μεγάλης πυρκαγιάς του 1536, αλλά όχι εκείνης του 1618. Ο κεντρικός πύργος, γύρω από τον οποίο ξανακτίστηκε, ονομάζεται «Γέρικη Πέτρα» (het Oude Steen), είναι ο παλαιότερος του Ντελφτ και είχε χρησιμοποιηθεί ως αίθουσα βασανιστηρίων. Ο ρυθμός αρχιτεκτονικής του ανήκει στη λεγόμενη Ολλανδική Αναγεννησιακή Σχολή.
• Η Ανατολική Πύλη (De Oostpoort): όμορφη πύλη εισόδου στην παλαιά πόλη, η μοναδική που εξακολουθεί να υπάρχει στην αρχική της μορφή. Χρονολογείται από το 1400, ενώ οι δίδυμοι πυργίσκοι της ανεγέρθηκαν κατά τον 16ο αιώνα. Χρησίμευε ως πύλη εισόδου σε μικρό λιμάνι, ενώ περιβαλλόταν από τείχη. Σήμερα χρησιμοποιείται ώς κατοικία και γκαλερί τέχνης.

Η Ανατολική Πύλη

• Ο «Θυρεός των Σαβογιέν» (Het Wapen van Savoyen): οίκημα που χρονολογείται από το 1565. Μεταξύ 1787 και 1807 χρησίμευσε ως μικρός στρατώνας, ενώ σήμερα στεγάζει το Δημοτικό Αρχείο του Ντελφτ.
• Το Πυριτιδοποιείο (Het Kruithuis): κτίστηκε το 1660 σε αντικατάσταση του παλαιότερου πυριτιδοποιείου, από την έκρηξη του οποίου προκλήθηκε η μεγάλη πυρκαγιά του 1654 (βλ. ιστορία), αλλά αυτή τη φορά μακριά από την πόλη. Το αρχιτεκτονικό του στυλ ανήκει στην Ολλανδική Κλασσική Σχολή.
• Το « Τριαντάφυλλο» (De Roos): ο τελευταίος εναπομείνας μύλος από τους 15 που κοσμούσαν κάποτε τα τείχη της πόλης. Ήταν ανεμόμυλος και λειτουργούσε ως αλεστικός μύλος μέχρι το 2009 (!). Κατασκευάστηκε το 1352 και είχε αρχικά ξύλινη οροφή (κατόπιν πέτρινη), όμως τη σημερινή του μορφή την πήρε το 1679.
• Ο Πύργος Νερού (Watertoren ή Delft Wateringsevest): βρίσκεται στο βόρειο μέρος της πόλης και κατασκευάστηκε το 1895. Έχει ύψος 29 μέτρα και χωρητικότητα 600 κυβικών.

Εκπαίδευση

Η πόλη είναι έδρα του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου του Ντελφτ (TU Delft).

Φεστιβάλς

Το Ντελφτ είναι γνωστό στην Ολλανδία για τα πολλά και ποικίλα φεστιβάλ του, από τα οποία τα σημαντικότερα είναι:

• Το Φεστιβάλ Τζαζ, από το 1985 κάθε Αύγουστο.
• Το Φεστιβάλ Καλλιτεχνικού Αυτοκινήτου, κάθε Σεπτέμβριο.
• Το Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου, από το 1997.
• Το Φεστιβάλ Μουσικής Κουλτούρας ‘’Νυάμα’’ (Nyama), πολυπολιτισμικό, από το 2004.
• Το Φεσιβάλ Μπλουζ, από το 1998 κάθε Φεβρουάριο.
• Το "Μόι βίερ σπέλεν" (De Mooi Weer Spelen) φεστιβάλ θεάτρου δρόμου, από το 1988.
• Το Βέστερποπ (Westerpop), από το 1989 με μουσική ποπ.
• Η «Βραδιά με τα Φώτα» (Lichtjesavond), γιορτή φωταγώγησης κάθε Χριστούγεννα, από το 1988.
• «Ο Ποιητής στο Μπάρ» (Dichter bij de bar), φεστιβάλ ποίησης από το 2005, κάθε Σεπτέμβριο/Οκτώβριο.
• «Σωρός Από Βιβλία» (Boekenbende), φεστιβάλ παιδικού βιβλίου, από το 2005 και κάθε φθινόπωρο.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Δημοτικό Website του Ντελφτ (στα ολλανδικά)
• Τουριστικό Website του Ντελφτ Αρχειοθετήθηκε 2007-02-13 στο Wayback Machine. (στα αγγλικά)
• Website της Νιούβε Κερκ Αρχειοθετήθηκε 2007-02-28 στο Wayback Machine. (στα αγγλικά)
• Χάρτης του Ντελφτ
• Ψηφιακή Πόλη του Ντελφτ (Delft Portal)
• Το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Ντελφτ (TU Delft)
• Ντελφτ στο Curlie