Τηλεσκόπιον

Τηλεσκόπιον (λατινικά: Telescopium‎‎, συντομογραφία Tel) είναι αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά το 1763 από τον Lacaille και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι νότιος αστερισμός, μερικώς ορατός από την Ελλάδα τα βράδια του Αυγούστου και του Σεπτεμβρίου, και συνορεύει με τους εξής 5 αστερισμούς: Νότιος Στέφανος και Τοξότης βόρεια, Ινδός ανατολικά, Ταώς νότια και Βωμός δυτικά. Ο LaCaille έδωσε και την εναλλακτική ονομασία Tubus Astronomicus (= Αστρονομικός Σωλήνας). Ο Γερμανός αστρονόμος Bode στο έργο του Gestirne (1805) το αποκαλεί Astronomische Fernrohr (Αστρονομικό Τηλεσκόπιο) και το σημειώνει σε διαφορετική, βορειότερη, θέση από τη σημερινή, στριμωγμένο ανάμεσα στον Τοξότη και τον Σκορπιό. Την οριστική του θέση, νοτιότερη μεν αλλά πιο εκτεταμένη, την οφείλουμε στον Βρετανό αστρονόμο Baily και στον Αμερικανό Γκουλντ.

Τηλεσκόπιον
πατήστε για μεγαλύτερη εικόνα
Συντομογραφία	Tel
Λατινικό όνομα	Telescopium
Γενική	Telescopii
Έκταση	251,5 τετ. μοίρες (0,610 %) Κατάταξη 57ος
Αριθμός άστρων (μέγεθος ≤ 6,5)	57
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 33°N - 90°S

Ο αστερισμός Τηλεσκόπιον δεν πρέπει να συγχέεται με ένα μικρό βόρειο αστερισμό που δεν αναγνωρίζεται πλέον, τον Telescopium Herschelii, που δημιούργησε ο Αυστριακός αστρονόμος αββάς Μαξιμιλιανός Χελ το 1781 για να τιμήσει τον Ουίλιαμ Χέρσελ, ανάμεσα στον Λύγκα και τους Διδύμους. Εμφανίζεται για πρώτη φορά από τον Bode το 1800 και μετά στον Άτλαντα του Αμερικανού Elijah Burritt του 1833. Αλλά ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα έπαψε να εμφανίζεται σε ουράνιους χάρτες και καταλόγους.

Οι φωτεινότεροι αστέρες

Μόνο ο α Τηλεσκοπίου είναι φωτεινότερος του τέταρτου μεγέθους, παρ' όλα αυτά ο Γκουλντ απέδιδε στον αστερισμό 87 αστέρες μέχρι έβδομου μεγέθους.

• Ο α Τηλεσκοπίου έχει φαινόμενο μέγεθος 3,51 και φασματικό τύπο B3 IV. Απέχει από τη Γη περί τα 278 έτη φωτός.
• Ο δ¹ Τηλεσκοπίου έχει φαιν.μέγεθος 4,96 και φασμ.τύπο B6 IV.
• Ο ε έχει φαιν.μέγεθος 4,53 και φασμ.τύπο Κ0 ΙΙΙ.
• Ο ζ έχει φαιν.μέγεθος 4,13 και φασμ.τύπο G8-K0III. Απέχει από τη Γη 127 έτη φωτός.
• Ο ι έχει φαιν.μέγεθος 4,90 και φασμ.τύπο K0 III.
• Ο λ έχει μέσο φαιν.μέγεθος 4,87 και φασμ.τύπο A0 V.
• Ο ξ έχει φαιν.μέγεθος 4,94 και φασμ.τύπο Μ1 II (λαμπρός ερυθρός γίγαντας).

Αξιοσημείωτα στον αστερισμό

• Ο αστέρας RR Τηλεσκοπίου, (φαιν.μεγέθους 16,5) χαρακτηρίζεται ως «αργός καινοφανής» ("slow nova"). Μία έκρηξή του σημειώθηκε το έτος 1944, οπότε έφθασε σε φαιν.μέγεθος 6,5 (μόλις ορατό με γυμνό μάτι).
• Το σφαιρωτό σμήνος NGC 6584 έχει φαιν.μέγεθος 9,2 και φαινόμενη διάμετρο 8΄.
• Ο φωτεινότερος γαλαξίας στο Τηλεσκόπιον είναι ο NGC 6868, με φαιν. μέγεθος 10,6.
• Τον Απρίλιο 1998 στον αμυδρό ραβδωτό σπειροειδή γαλαξία ESO 184-G82, σε απόσταση περί τα 140 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, έγινε αντιληπτός υπερκαινοφανής αστέρας που εμφάνισε την ισχυρότερη ραδιοεκπομπή που καταγράφηκε ποτέ από υπερκαινοφανή, με ταχύτητες εκτοξεύσεως υλικού που έφθαναν το 99% της ταχύτητας του φωτός. Με αυτόν πιθανώς συνδέεται η έκρηξη ακτίνων γ GRB 980425.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος αστέρων του Τηλεσκοπίου

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Telescopium (constellation) στο Wikimedia Commons
• Λεξιλογικός ορισμός του Τηλεσκόπιον στο Βικιλεξικό