Τροία

Η Τροία ή Ίλιον είναι η πόλη θέατρο του Τρωικού πολέμου, μέρος του οποίου περιγράφεται στην Ομήρου Ιλιάδα, ένα αρχαιοελληνικό έπος, του 9ου ή 8ου π.Χ. αιώνα, που περιέχει παλαιότερο υλικό (Ιλιάς σημαίνει «έπος του Ιλίου»).

Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO

Αρχαιολογικός τόπος: Αρχαιολογικός τόπος της Τροίας
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Χώρα μέλος	Τουρκία
Τύπος	Πολιτισμικό
Κριτήρια	i, iii, vi
Ταυτότητα	849
Περιοχή	Μικρά Ασία
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή	1998 (22η συνεδρίαση)

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Ίλιον.

Η Τροία (Τουρκ.: Truva) είναι επίσης το όνομα του αρχαιολογικού χώρου, της παραδοσιακής τοποθεσίας της Ομηρικής Τροίας, στη Μικρά Ασία, κοντά στην ακτή της σημερινής βορειοδυτικής Τουρκίας, νοτιοδυτικά των Δαρδανελίων κάτω από το Όρος Ίδα της Φρυγίας.

Κατά τη βασιλεία του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αυγούστου, ιδρύθηκε στην τοποθεσία που πιστευόταν ότι ήταν η θέση του μυθικού Ιλίου, μία νέα πόλη που ονομάστηκε Ilium-Ίλιον. Άκμασε έως την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης, και παρήκμασε σταδιακά κατά τα βυζαντινά χρόνια. Η ρωμαϊκή πόλη Κέλεια - Celeia (νυν Τσέλιε στη Σλοβενία) αναφέρεται από ορισμένους συγγραφείς ως Troia secunda ("δεύτερη Τροία").

Στα 1870 ο Γερμανός αρχαιολόγος Ερρίκος Σλήμαν ανέσκαψε την περιοχή. Μεταγενέστερες ανασκαφές απεκάλυψαν αρκετές πόλεις κτισμένες διαδοχικά η μία πάνω στην άλλη. Μία από τις πλέον πρόσφατες (Τροία VIIa) συχνά ταυτίζεται με την ομηρική Τροία.

Μυθική Τροία

Η απαρχή της ιστορίας των Τρώων εμπλέκεται με μύθους και θρύλους. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, οι Τρώες ήταν αρχαίοι πολίτες της πόλεως της Τροίας στην περιοχή της Τρωάδος, στη χώρα της Φρυγίας, στη γη της Μικράς Ασίας. Η Τροία ήταν γνωστή για τα πλούτη της, που κέρδιζε από το λιμενικό εμπόριο με ανατολή και δύση, τα ωραία ρούχα, την παραγωγή σιδήρου, και τα τεράστια αμυντικά της τείχη. Η βασιλική οικογένεια της Τροίας ανάγεται στην Ηλέκτρα και το Δία, τους γονείς του Δαρδάνου. Η Ηλέκτρα ανέθρεψε τον Δάρδανο στο παλάτι της στη νήσο Σαμοθράκη. Ο βασιλεύς Τρως ονόμασε το λαό Τρώες και τη χώρα Τρωάδα, από το όνομά του. Ο Ίλος ίδρυσε την πόλη του Ιλίου, δίδοντάς της το όνομά του. Ο Ζευς έδωσε στον Ίλο το Παλλάδιον. Ο Ποσειδών και ο Απόλλων έκτισαν τα τείχη και τις οχυρώσεις γύρω από την Τροία για τον Λαομέδοντα, γιο του Ίλου του νεώτερου. Όταν ο Λαομέδων αρνήθηκε να πληρώσει, ο Ποσειδών πλημμύρισε τη χώρα και απαίτησε τη θυσία της Ησιόνης σε ένα θαλάσσιο τέρας. Ενέσκηψε πανώλη και το θαλάσσιο τέρας άρπαζε τους ανθρώπους της πεδιάδας.

Μία γενιά πριν τον Τρωικό Πόλεμο, ο Ηρακλής κατέλαβε την Τροία και σκότωσε τον Λαομέδοντα και τους γιους του, εκτός από το νεαρό Πρίαμο. Ο Πρίαμος αργότερα έγινε βασιλιάς. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, οι Μυκηναίοι Έλληνες εισέβαλαν και κατέλαβαν την Τροία στα χρόνια του Τρωικού Πολέμου. Τόσο ο Τρωικός όσο τελικά και ο Μυκηναϊκός πολιτισμός κατεστράφησαν. Οι Τρώες Αινείας, Βρούτος και Έλυμος διέφυγαν της καταστροφής και έγιναν ιδρυτές της Άλβα Λόνγκα (γειτονική πόλη της Ρώμης), της Βρετανίας, και της Ελύμης, μιας χώρας της Σικελίας. Οι Μαξυανοί ήταν μια φυλή στη δυτική Λιβύη που ισχυρίζονταν ότι ήταν απόγονοι των Τρώων, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο. Τα Τρωικά πλοία μεταμορφώθηκαν σε Ναϊάδες, που ευφραίνονταν να δουν το ναυάγιο του πλοίου του Οδυσσέως...

Ομηρική Τροία

Ομηρική Τρωάδα

Στην Ιλιάδα οι Αχαιοί έστησαν το στρατόπεδό τους κοντά στις εκβολές του ποταμού Σκαμάνδρου (σήμερα Karamenderes), όπου προσάραξαν τα πλοία τους. Η ίδια η πόλη της Τροίας βρισκόταν σε ένα λόφο της πεδιάδας του Σκαμάνδρου, όπου έλαβαν χώρα οι μάχες του Τρωικού πολέμου. Η θέση της αρχαίας πόλης σήμερα απέχει περίπου 15 χιλιόμετρα από την ακτή, αλλά η αρχαία εκβολή του Σκαμάνδρου 3.000 χρόνια πριν ήταν περίπου 5 χιλιόμετρα πιο εσωτερικά, εκβάλλοντας σε ένα κόλπο που έκτοτε έχει προσχωθεί.

Εκτός από την Ιλιάδα, υπάρχουν αναφορές στη Τροία στο άλλο μείζον έργο του Ομήρου, την Οδύσσεια, καθώς και σε άλλα αρχαιοελληνικά κείμενα. Ο Ομηρικός μύθος της Τροίας χρησιμοποιήθηκε από τον Ρωμαίο ποιητή Βιργίλιο στο έργο του Αινειάδα. Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι θεωρούσαν γεγονός την ιστορικότητα του Τρωικού πολέμου, και την ταύτιση της Ομηρικής Τροίας με τη θέση στη Μικρά Ασία. Ο Μέγας Αλέξανδρος, για παράδειγμα, επισκέφθηκε την περιοχή το 334 π.Χ. και προσέφερε θυσία στους θρυλούμενους τύμβους των Ομηρικών ηρώων Αχιλλέως και Πατρόκλου.

Οι αρχαίοι Έλληνες ιστορικοί τοποθετούσαν τον Τρωικό πόλεμο στον 12ο, 13ο ή 14ο αιώνα π.Χ.: ο Ερατοσθένης στα 1184 π.Χ., ο Ηρόδοτος το 1250 π.Χ., ο Δουρις το 1334 π.Χ..

Το Νοέμβριο του 2001, οι γεωλόγοι Τζον Κραφτ από το Πανεπιστήμιο του Ντελαγουέαρ και Τζον Λιους από το Κολλέγιο Τρίνιτυ του Δουβλίνου παρουσίασαν τα αποτελέσματα (όρα [1], [2], & [3]) των διερευνήσεων της γεωλογίας της περιοχής που είχαν αρχίσει το 1977. Οι γεωλόγοι συνέκριναν την τωρινή γεωλογία με τη μορφολογία του εδάφους και των ακτών που περιγράφεται στην Ιλιάδα και άλλες κλασικές πηγές, κυριότερα στη Γεωγραφία του Στράβωνος. Το συμπέρασμά τους ήταν ότι υπάρχει συνάφεια μεταξύ της τοποθεσίας της Τροίας που απεκάλυψε ο Σλήμαν (και άλλων τοποθεσιών όπως το Ελληνικό στρατόπεδο), των γεωλογικών αποδείξεων, και των περιγραφών της τοπολογίας και των μαχών στην Ιλιάδα.

Υπάρχει, ωστόσο, μια πρόσφατη θεωρία που έχει προταθεί από τον ιστορικό Ίμαν Βιλκενς που προτείνει μια νέα θέση για την Τροία στην Αγγλία,υποστηρίζοντας ότι ο πόλεμος διεξάγει ανάμεσα σε ομάδες Κελτών [4]. Η θεωρία αυτή γενικά δεν είναι αποδεκτή από τους κλασικιστές.

Ο καθηγητής Φίλιππος Βίνσι έχει προβάλει μια ακόμη θεωρία,[5], τοποθετώντας την Τροία στη νότια Φινλανδία και ταυτοποιώντας τους πολιορκούντες και πολιορκούμενους γύρω από τη Βαλτική θάλασσα. Η θεωρία του υποθέτει ότι ο Τρωικός πόλεμος συνέβη πολλούς αιώνες νωρίτερα από ότι γενικά πιστεύεται, πριν οι Έλληνες εξαναγκαστούν από μία αλλαγή κλίματος να μεταναστεύσουν νότια στη Μεσόγειο.

Ο δρ. Ιμμάνουελ Βελικόφσκι, αν και δέχεται την παραδοσιακή γεωγραφία του Τρωικού πολέμου, θεωρεί [6] ότι ο Ελληνικός Μεσαίωνας δε συνέβη ποτέ, και ότι ο Τρωικός πόλεμος συνέβη πολλούς αιώνες νωρίτερα από ότι γενικά πιστεύεται.

Αρχαιολογική Τροία

Αρχαιολογικά επίπεδα και κτιριακά ευρήματα στην Τροία

Τα επίπεδα των ερειπίων στην περιοχή αριθμούνται ως Τροία I – Τροία IX, με πολλές υποκατηγορίες:

• Τροία I – Τροία IV: πρώιμη Εποχή Χαλκού (3η χιλιετία π.Χ.)
• Τροία V: 20ός αιώνας π.Χ. – 18ος αιώνας π.Χ.
• Τροία VI: 17ος αιώνας π.Χ. – 15ος αιώνας π.Χ.
• Τροία VIh: ύστερη Εποχή Χαλκού, 14ος αιώνας π.Χ.
• Τροία VIIa: περ. 1300 π.Χ. – 1190 π.Χ., πιο πιθανή υποψήφια για την Ομηρική Τροία.
• Τροία VIIb₁: 12ος αιώνας π.Χ.
• Τροία VIIb₂: 11ος αιώνας π.Χ.
• Τροία VIIb₃: μέχρι περ. 950 π.Χ.
• Τροία VIII: ~ 700 π.Χ.
• Τροία IX: Ρωμαϊκό Ίλιον, 1ος αιώνας π.Χ.

Τροία I–V

Η πρώτη πόλη ιδρύθηκε την 3η χιλιετία π.Χ.. Κατά τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού, στη θέση φαίνεται να έχει υπάρξει μια ευημερούσα εμπορική πόλη, καθώς η θέση της επέτρεπε τον πλήρη έλεγχο των Δαρδανελλίων, από τα οποία έπρεπε να περάσει κάθε εμπορικό πλοίο κατευθυνόμενο από το Αιγαίο Πέλαγος προς τον Εύξεινο Πόντο.

Τροία VI

Η Τροία VI καταστράφηκε το 1300 π.Χ., πιθανώς από σεισμό. Μόνο ένα κεφάλι βέλους βρέθηκε σε αυτό το επίπεδο, χωρίς σωματικά υπολείμματα.

Τροία VII

Το αρχαιολογικό στρώμα που είναι γνωστό ως Τροία VIIa, το οποίο έχει χρονολογηθεί με βάση τη μορφή των αγγείων στα μέσα και τέλος του 13ου αιώνα π.Χ., είναι το συχνότερα αναφερόμενο ως υποψήφιο για την Ομηρική Τροία. Φαίνεται να έχει καταστραφεί από πόλεμο, και υπάρχουν ίχνη πυρκαγιάς. Έως τις εκσκαφές του 1988, το πρόβλημα ήταν ότι η Τροία VII φαινόταν να είναι ένα φρούριο πάνω σε λόφο, και όχι μια πόλη του μεγέθους που περιγράφεται από τον Όμηρο, αλλά μετέπειτα πιστοποιήσεις τμημάτων των ερειπίων της πόλης δίδουν την εικόνα πόλεως σημαντικού μεγέθους.

Μερικά ανθρώπινα υπολείμματα βρέθηκαν σε οικίες και δρόμους, και κοντά στα βορειοδυτικά ερείπια ένας ανθρώπινος σκελετός με κρανιακές κακώσεις και σπασμένη γνάθο. Τρεις χάλκινες κεφαλές βελών βρέθηκαν, δύο στο φρούριο και μία στην πόλη. Ωστόσο, μόνο μικρά τμήματα της πόλης έχουν ανασκαφεί, και τα ευρήματα είναι λίγα για να συνηγορήσουν καθαρά υπέρ της καταστροφής από πόλεμο έναντι της φυσικής καταστροφής.

Η Τροία VIIb₁ (~1120 π.Χ.) και η Τροία VIIb₂ (~1020 π.Χ.) φαίνεται να έχουν καταστραφεί από πυρκαγιά.

Τροία IX

Τετράδραχμο από την Τροία της Ελληνιστικής περιόδου, 188–160 Π.Χ. κεφαλή της Αθηνάς. Πίσω πλευρά: γυναικεία φιγούρα και κουκουβάγια με επιγραφή ΑΘΗΝΑΣ ΙΛΙΑΔΟΣ, ΚΛΕΩΝΟΣ ΙΛΙΟΥ".

Η τελευταία πόλη στη θέση, το Ελληνιστικό Ίλιον, ιδρύθηκε από τους Ρωμαίους κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Αυγούστου και ήταν σπουδαία εμπορική πόλη έως την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης τον 4ος αιώνας ως της ανατολικής πρωτεύουσας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους η πόλη παρήκμασε σταδιακά, και τελικά εξαφανίστηκε.

Ανασκαφικές εκστρατείες

Σλήμαν

Η σύγχρονη κριτική ιστορία αρχικά έθετε την Τροία και τον Τρωικό πόλεμο στη σφαίρα του μύθου. Στα 1870 (σε δύο εκστρατείες, 1871 - 1873 και 1878 / 1879), ωστόσο, ο Γερμανός αρχαιολόγος Ερρίκος Σλήμαν ανέσκαψε ένα λόφο, που ονομαζόταν Hisarlik από τους Τούρκους, κοντά στην πόλη Τσανάκ (Τσανάκκαλε) στη βόρειο-δυτική Μικρά Ασία. Εκεί ανακάλυψε τα ερείπια μιας σειράς αρχαίων πόλεων, χρονολογούμενων από την Εποχή του Χαλκού ως τη Ρωμαϊκή περίοδο. Ο Σλήμαν ονόμασε μία από αυτές τις πόλεις— Τροία I, και αργότερα Τροία II— ως την πόλη της Ομηρικής Τροίας, και αυτή η ταυτοποίηση έγινε ευρέως αποδεκτή κατά την εποχή του.

Ντέρπφελντ, Μπλέγκεν

Μετά τον Σλήμαν, η τοποθεσία ανεσκάφη περαιτέρω υπό τη διεύθυνση Γουλιέλμου Ντέρπφελντ (1893 / 1894) και αργότερα του Καρόλου Μπλέγκεν (1932 - 1938). Αυτές οι ανασκαφές έχουν δείξει ότι υπήρξαν τουλάχιστον εννέα πόλεις κτισμένες η μία πάνω στην άλλη σε αυτή την τοποθεσία.

ΚΟΡΦΜΑΝ

Το 1988 ξανάρχισε η ανασκαφή από μία ομάδα του Πανεπιστημίου Τύμπινγκεν και του Πανεπιστημίου του Σινσινάτι υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Μάνφρεντ Κόρφμαν. Το ερώτημα της κατάστασης της Τροίας κατά την Εποχή του Χαλκού έχει αποτελέσει το αντικείμενο μιας μερικές φορές πικρής αντιπαράθεσης μεταξύ του Κόρφμαν και του ιστορικού από το Τύμπινγκεν Φρανκ Κόλμπ στα 2001 / 2002.

Τον Αύγουστο του 2003, ύστερα από μια μαγνητική επισκόπηση της πεδιάδας μπροστά από το οχυρό, εντοπίστηκε και ανεσκάφη μία βαθειά τάφρος ανάμεσα στα ερείπια της πόλης. Υπολείμματα που βρέθηκαν στην τάφρο, χρονολογήθηκαν στην ύστερη Εποχή του Χαλκού, στα χρόνια της Ομηρικής Τροίας. Υπάρχει ο ισχυρισμός από τον Κόρφμαν ότι η τάφρος μπορεί κάποτε να σημείωνε τα εξωτερικά αμυντικά σημεία μιας πολύ μεγαλύτερης πόλεως για την ύπαρξη της οποίας παλαιότερα μόνο υποψίες υπήρχαν.

Πιθανή απόδειξη μάχης βρέθηκε επίσης με τη μορφή κεφαλών βελών που βρέθηκαν στα στρώματα που χρονολογούνται στον πρώιμο 12ο αιώνα π.Χ..

Ο Κόρφμαν πέθανε στις 11 Αυγούστου 2005, και καθώς η άδεια εκσκαφής είχε εκδοθεί στο πρόσωπό του, είναι αβέβαιο το πως και το πότε οι ανασκαφές θα συνεχιστούν.

Δείτε επίσης

• Ο αστεροειδής 3912 Τροία (3912 Troja), που ανακαλύφθηκε το 1988, πήρε το όνομά του από την ομηρική Τροία.
• Τροία (2004), η πλέον γνωστή μεταφορά της Ιλιάδος στον χώρο του κινηματογράφου.

Βιβλιογραφία

Ελένη Μ.Κωνσταντινίδη: «Τροία: Ξενάγηση ανάμεσα στο μύθο και την Ιστορία», Περισκόπιο της Επιστήμης, τεύχος 212 (Δεκέμβριος 1997), σσ. 22-31

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Φιλμογραφία για την Τροία
  • Τροία (ταινία)

• Αρχαιολογία
  • Εγχείρημα Τροία - οι νέες ανασκαφές στην Τροία
    • ψηφιακές απεικονίσεις της πόλης
  • Τροία VII και η ιστορικότητα του Τρωικού πολέμου Αρχειοθετήθηκε 2006-04-11 στο Wayback Machine.
  • Πού βρίσκεται τώρα η Τροία;
  • Antalya seo
  • Ίλιον. Η πόλη και η χώρα των Τρώων Αρχειοθετήθηκε 2005-05-07 στο Wayback Machine.: τα αποτελέσματα ερευνών και ανακαλύψεων στην πόλη της Τροίας στα έτη 1871-72-73-78-79; (αναζητήσιμη τηλεομοιοτυπία στις βιβλιοθήκες του πανεπιστήμιου της Τζόρτζια. Απαιτεί dejavu-plugin)

• Γεωγραφία
  • η Τρωάδα (με φωτογραφία του μοντέλου της Τροίας ΙΙ)
  • Γεωμορφολογικές αλλαγές στην κοιλάδα του Σκάμανδρου (σύνδεσμος ανενεργός από τις 23 Αυγ 2005)

• Εναλλακτικές θεωρίες
  • Οι Τρώες βασιλείς της Αγγλίας