Φάων (μυθολογία)

Ο Φάων σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ήταν ένας θαλάσσιος δαίμων που συνδέθηκε με την Αφροδίτη.

Ο μύθος

Στον μύθο εμφανίζεται ως άσχημος και γέρος λεμβούχος στη Μυτιλήνη, που διαπορθμούσε κατοίκους στην έναντι ακτή της Μικράς Ασίας, ώσπου κάποια μέρα ήρθε στη βάρκα του, η Αφροδίτη μεταμφιεσμένη σε γριά. Ο Φάων τη μετέφερε στη Μικρά Ασία και δεν δέχθηκε αμοιβή. Σε αντάλλαγμα, η Αφροδίτη του έδωσε μια αλοιφή, που όταν την χρησιμοποίησε μεταμορφώθηκε σε όμορφο νέο και γοήτευσε πολλές γυναίκες με την ομορφιά του.

Η Σαπφώ τον ερωτεύθηκε. Έγιναν εραστές, αλλά ο Φάων δυσαρεστήθηκε μαζί της και την υποτίμησε. Η Σαπφώ, απογοητευμένη με την απόρριψή του, αυτοκτόνησε πέφτοντας από ένα βράχο στη θάλασσα. Σύμφωνα με τον Αιλιανό, ο Φάων δολοφονήθηκε από έναν απατημένο σύζυγο.

Άλλες πηγές για αυτή τη μυθοπλασία είναι ο Οβίδιος και ο Λουκιανός.

Παρατηρήσεις

Ο μύθος αυτός αποτελεί μία από τις χαρακτηριστικές λαϊκές μυθοπλασίες, που απαντώνται από τους πανάρχαιους χρόνους στην αναζήτηση της αιώνιας νεότητας και του κάλλους, που αργότερα οι αλχημιστές το αποκάλεσαν «ελιξίριο της ζωής». Στον μύθο αυτό φέρεται να ικανοποιεί η Αφροδίτη τον καημό του Φάωνα, αλλά και το τέλος της Σαπφώ (Σαπφούς) για να μη δει το γήρας της. Η Σαπφώ ύμνησε στις ωδές της τον Φάωνα που ως θαλάσσιος δαίμων φαίνεται ουσιαστικά να τον ακολούθησε.

Τον μύθο χρησιμοποίησε επίσης και η αττική κωμωδία, η οποία και έπλασε τη φανταστική ερωτική σχέση του νέου με την Αφροδίτη. Αλλά και η αγγειογραφία πολλές φορές έλαβε ως θέμα της τον μύθο αυτό, κάτι που σημαίνει ότι ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένος και αγαπητός. Χαρακτηριστική είναι η απεικόνιση του νέου Φάωνα ανάμεσα σε κλάδους, να περιβάλλεται από τις Νύμφες Χρύση και Φιλόμελη, τον Ἔρωτα, την Πειθὼ και τον Ἵμερο, σε αρχαία αττική ερυθρόμορφη κύλικα, περίπου του 410 π.Χ., που εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο του Παλέρμο.

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica, τόμος 59ος, σελ. 203.