Tangerine Dream

Οι Τάντζεριν Ντριμ (αγγλ. Tangerine Dream) είναι γερμανικό συγκρότημα ηλεκτρονικής μουσικής που ιδρύθηκε το 1967 από τον Έντγκαρ Φρέζε. Το γκρουπ έχει αλλάξει πολλές φορές σύνθεση κατά τη διάρκεια της ύπαρξης του, με τον Φρέζε να παραμένει το μοναδικό σταθερό μέλος του. Ο ντράμερ και συνθέτης Klaus Schulze ήταν ένα από τα μέλη της αρχικής σύνθεσης. Η σύνθεση τους ήταν ιδιαίτερα σταθερή κατά τη διάρκεια της πιο σημαντικής περιόδου του συγκροτήματος, στα μέσα της δεκαετίας του 1970, ήταν ένα τρίο από μουσικούς keyboard, με τους Froese, Christopher Franke, και Peter Baumann. Εξίσου σταθερή και παραγωγική υπήρξε και η επόμενη σύνθεση τους, όταν στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο Johannes Schmoelling αντικατέστησε τον Baumann.

Tangerine Dream
Πληροφορίες
Καταγωγή	Δυτικό Βερολίνο, Γερμανία
Eίδος	Ηλεκτρονική μουσική Krautrock Kosmische Musik Ambient μουσική Σχολή Ηλεκτρονικής Μουσικής Βερολίνου New Age μουσική
Παρουσία	1967 -
Δισκογραφική εταιρεία	Ohr Virgin Jive Electro Private Music Miramar TDI Eastgate
Μέλη	Edgar Froese Thorsten Quaeschning
Πρώην μέλη	Peter Baumann Jerome Froese Michael Hoenig Steve Jolliffe Klaus Schulze Johannes Schmoelling Conrad Schnitzler Christopher Franke Paul Haslinger Kurt Herkenberg Linda Spa Charles Adams Prince Ralf Wadephul Steve Schroeder Lanse Hapshash Volker Hombach
wikidata (π)

Τα άλμπουμ τους κατά τη διάρκεια της "Ροζ Περιόδου" τους (στην αρχή της καριέρας τους), έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του μουσικού ρεύματος Κράουτροκ. Η "Περίοδος στη Virgin" και τα επόμενα άλμπουμ τους είχαν μεγάλη επιρροή στην εξέλιξη της New Age μουσικής, αν και τα μέλη του συγκροτήματος αντιπαθούν το συγκεκριμένο όρο.

Έχουν κυκλοφορήσει πολλά άλμπουμ ηχογραφημένα στο στούντιο ή από ζωντανές παραστάσεις, αλλά η γνωριμία των περισσότερων από τους θαυμαστές τους με το συγκρότημα έγινε με ένα από τα περισσότερα από σαράντα soundtrack που έχουν δημιουργήσει, από ταινίες όπως: Sorcerer, Thief, The Keep, Risky Business, Firestarter, Legend, Near Dark, και Miracle Mile.

Σύνθεση

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970, το συγκρότημα είχε πολλές συνθέσεις, με μόνιμο μέλος τον Froese και εκάστοτε μέλη διάφορους μουσικούς από την ανεξάρτητη σκηνή του Δυτικού Βερολίνου. Ανάμεσα τους οι Steve Jolliffe, Klaus Schulze και Conrad Schnitzler.

Η πιο σημαντική από αυτές τις συνεργασίες ήταν αυτή του Froese με τον Christopher Franke. Ο Franke έγινε μέλος των Tangerine Dream το 1970, αποχωρώντας από το γκρουπ Agitation Free, για να πάρει τη θέση του Schulze ως ντράμερ. Τελικά, (μαζί με τον Peter Baumann, του οποίου η δουλειά με τη συσκευή sequencer χρεώνεται συχνά ως αποκλειστική δουλειά του Franke) έγινε ένας από τα πιο σημαντικά μέλη του γκρουπ, με ειδίκευση στο sequencer. Θεωρείται βασικός υπεύθυνος για το ρυθμικό παλμό από συνθεσάιζερ που χαρακτηρίζει τη μουσική των Tangerine Dream. Ο Franke αποχώρησε από τους Tangerine Dream το 1987, λόγω δημιουργικών διαφορών που είχε με τον Froese.

Άλλος μακροχρόνιος συνεργάτης του γκρουπ ήταν ο Peter Baumann (1972-1977). Αργότερα ίδρυσε τη δισκογραφική εταιρεία Private Music (ειδικευόταν στη New Age μουσική), στην οποία είχαν υπογράψει συμβόλαιο και οι Tangerine Dream, από το 1988 έως το 1991. Επίσης σημαντικοί συνεργάτες ήταν και οι Johannes Schmoelling (1980-1985), Paul Haslinger (1986-1990) και, πιο πρόσφατα, (από το 1990 και μετά), ο γιος του Froese, Jerome.

Διάφοροι άλλοι μουσικοί έγιναν μέλη των Tangerine Dream, για μικρότερα χρονικά διαστήματα. Σε αντίθεση με τους συνηθισμένους session μουσικούς, αυτοί συμμετείχαν και στη σύνθεση πολλών τραγουδιών, κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο συγκρότημα. Οι πέντε πιο αξιοσημείωτοι από αυτούς είναι οι: Steve Schroyder (όργανο, 1971-72), Michael Hoenig (αντικατέστησε τον Baumann για μια περιοδεία στην Αυστραλία το 1975, και μια συναυλία στο Λονδίνο, η οποία περιέχεται στο Bootleg Box Set Vol. 1), Steve Jolliffe (όργανα αέρα και φωνητικά στο Cyclone και συμμετοχή στην σχετική περιοδεία, επίσης υπήρξε μέλος για ένα μικρότερο χρονικό διάστημα το 1967), Ralf Wadephul (συμμετέχει σε ένα τραγούδι στο δίσκο Optical Race (1988) και συμμετείχε στην περιοδεία για αυτό το άλμπουμ), και Linda Spa (σαξόφωνο, συμμετείχε σε πολλά άλμπουμ και συναυλίες από το 1990 έως το 1996, και από το 2005 και μετά).

Το 2007, οι Tangerine Dream αποτελούνται από τους Edgar Froese και Thorsten Quaeschning. Ο τελευταίος βοήθησε στη σύνθεση του άλμπουμ Jeanne D'Arc (album) (2005). Επίσης συμμετέχουν κυρίως οι Iris Camaa και Linda Spa, για συναυλίες και ηχογραφήσεις σε στούντιο.

Ιστορική αναδρομή

Ξεκίνημα: Ψυχεδέλια και Krautrock

Ο Edgar Froese έφτασε στο Δυτικό Βερολίνο στα μέσα της δεκαετίας του 1960, για να σπουδάσει Καλές Τέχνες. Εργάστηκε ως γλύπτης και μαθήτευσε με τον Σαλβαδόρ Νταλί, και άλλους. Το πρώτο του συγκρότημα, οι The Ones (έπαιζαν rhythm and blues), κυκλοφόρησε ένα single και στη συνέχεια διαλύθηκε. Ο Froese στράφηκε στον πειραματισμό και έκανε μερικές ζωντανές παραστάσεις, μαζί με άλλους μουσικούς. Οι περισσότερες από αυτές έλαβαν χώρα στο διάσημο κέντρο διασκέδασης Zodiac. Επίσης, έπαιξαν και για τον πρώην δάσκαλο του Froese, τον Νταλί. Στα ενδιαφέροντα τους, εκτός από τη μουσική, συμπεριλαμβάνονταν και η λογοτεχνία, η ζωγραφική, πρώιμες εκφράσεις πολυμέσων και άλλα. Μόνο οι πιο ακραίες ιδέες τραβούσαν τη προσοχή τους. Σύμφωνα με τον Froese, η φιλοσοφία τους εκείνη την περίοδο περιγράφεται με τη φράση: "Το απίθανο συχνά γίνεται πιθανό μέσα από την Τέχνη". Τα μέλη του συγκροτήματος άλλαζαν συνεχώς, αλλά η μουσικής τους συνέχισε να επηρεάζεται από τους Υπερρεαλιστές, και κατέληξαν στο περίεργο όνομα Tangerine Dream (Όνειρο από μανταρίνια – πριν από αυτό είχαν για λίγο το όνομα The Tangerines).

Ο Froese συναρπαζόταν από την τεχνολογία και επιδίωκε να τη χρησιμοποιεί ώστε να δημιουργεί μουσική. Συνήθιζε να φτιάχνει νέα μουσικά όργανα και έκανε συλλογή από ήχους με κασετόφωνα, για να φτιάξει μουσικά έργα, αργότερα. Η πρώιμες δουλειές του με tape loops και άλλους επαναλαμβανόμενους ήχους ήταν από τα πρώτα δείγματα της επερχόμενης τεχνολογίας του sequencer, το οποίο και υιοθέτησαν οι Tangerine Dream αμέσως μετά την έλευση του.

Το πρώτο τους άλμπουμ, Electronic Meditation, ήταν ένα κολάζ σε κασέτα από μουσική Krautrock, με τη βοήθεια της τεχνολογίας της εποχής και όχι του ήχου από συνθεσάιζερ που θα τους χαρακτήριζε στο μέλλον. Ήταν μια συνεργασία μεταξύ των Froese, Klaus Schulze, και Conrad Schnitzler και κυκλοφόρησε από την εταιρεία Ohr το 1970. Ήταν ο πρώτος δίσκος στην Ροζ Περίοδο τους (το σήμα της Ohr ήταν ένα ροζ αυτί). Με το δεύτερο τους άλμπουμ, Alpha Centauri, το γκρουπ χρησιμοποίησε τρία ή, τις περισσότερες φορές, δύο ηλεκτρονικά όργανα, συνήθως με συνοδεία κιθάρας από τον Froese (στο μέλλον και από άλλους μουσικούς), και άλλων οργάνων. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, δίνεται περισσότερο βάση στα ντραμς (Chris Franke) και το όργανο (Steve Schroyder στο Alpha Centauri και Peter Baumann στις επόμενες κυκλοφορίες). Επίσης, αυτή τη περίοδο ξεκινούν να χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο το Mellotron.

Άνοδος προς τη φήμη: η περίοδος στην εταιρεία Virgin

Το 1973, ο βρετανός DJ John Peel χαρακτήρισε το άλμπουμ τους Atem ως Άλμπουμ της Χρονιάς. Αυτό το γεγονός τους βοήθησε να υπογράψουν συμβόλαιο με την τότε καινούργια δισκογραφική εταιρεία Virgin Records, την ίδια χρονιά. Λιγο μετά κυκλοφόρησαν το Phaedra, ένα περίεργο μουσικό εγχείρημα, το οποίο έφτασε το #15 στα βρετανικά charts και έγινε μια από τις πρώτες μεγάλες επιτυχίες της εταιρείας τους. Το Phaedra ήταν το πρώτο τους εμπορικό άλμπουμ που περιείχε χρήση sequencer και κατέληξε να χαρακτηρίσει πολλά περισσότερα από τον ήχο του γκρουπ. Η τύχη έπαιξε σημαντικό ρόλο στη δημιουργία του ομότιτλου τραγουδιού: το γκρουπ πειραματιζόταν στο στούντιο με ένα Moog συνθεσάιζερ που μόλις είχαν αποκτήσει και έτυχε να γράψουν τα αποτελέσματα σε κασέτα. Τα κράτησαν και πρόσθεσαν φλάουτο και Mellotron. Το Moog, όπως και πολλά άλλα συνθεσάιζερ εκείνης της εποχής, ήταν τόσο ευαίσθητο στις αλλαγές της θερμοκρασίας που τα κυκλώματα τους επηρεάζονταν πολύ από τη ζέστη, όσο έπαιζαν οι μουσικοί. Αυτές οι αλλαγές στον ήχο είναι εμφανείς στην τελική ηχογράφηση. Αυτό το άλμπουμ ήταν η έναρξη της Περιόδου στη Virgin.

Στη δεκαετία του 1980 οι Tangerine Dream, μαζί με άλλους πρωτοποριακούς καλλιτέχνες της ηλεκτρονικής μουσικής, όπως ο Ζαν-Μισέλ Ζαρ και ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, ήταν από τους πρώτους που υιοθέτησαν την ψηφιακή τεχνολογία, η οποία έφερε επανάσταση στον ήχο του συνθεσάιζερ. Η ικανότητα τους στη χρήση της τεχνολογίας ηχογράφησης και η μεγάλη εμπειρία που είχαν αποκομίσει από τα πειράματα που έκαναν στην αρχή της καριέρας τους, δημιουργώντας μοναδικά μουσικά όργανα και ήχους, τους έδωσε την ευκαιρία να δημιουργήσουν πολύ ξεχωριστή μουσική η οποία δεν έμοιαζε με τίποτε άλλο μέχρι τότε. Αν ακούσει κανείς τώρα τους δίσκους που έκαναν εκείνη την περίοδο, δε θα τους θεωρήσει ξεχωριστούς, αλλά αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η τεχνολογία που χρησιμοποίησαν αυτοί οι καλλιτέχνες, για πρώτη φορά τότε, τώρα χρησιμοποιείται παντού.

Ζωντανές παραστάσεις

Οι πρώτες συναυλίες των Tangerine Dream ήταν οπτικά πολύ βαρετές, με τα σύγχρονα πρότυπα: τρεις μουσικοί καθόντουσαν ακίνητοι δίπλα σε τεράστια ηλεκτρονικά κουτιά με καλώδια και λαμπάκια που αναβόσβηναν. Μάλιστα μερικές συναυλίες γινόντουσαν σε απόλυτο σκοτάδι. Με την πρόοδο της τεχνολογίας, οι παραστάσεις έγιναν πιο σύνθετες, και συμπεριλάμβαναν οπτικά εφέ, φωτισμό, λέιζερ, πυροτεχνικά εφέ και προβολές εικόνων. Από το 1977, στην περιοδεία τους στη Βόρειο Αμερική, άρχισαν να χρησιμοποιούν και μεγάλης κλίμακας εφέ τύπου Laserium.

Το συγκρότημα έκανε πολλές περιοδείες στις δεκαετίες του 1970 και 1980. Στις συναυλίες έπαιζαν και υλικό που δεν είχε κυκλοφορήσει σε δίσκο, το οποίο κατέληγε σε bootleg. Είχαν τη φήμη ότι έπαιζαν πολύ δυνατά (έφτασαν τα 134db το 1976) και για πολύ χρόνο. Κυκλοφόρησαν αρκετούς δίσκους με ζωντανές ηχογραφήσεις, και σε κάποιους από αυτούς, το συγκρότημα πειραματίζεται με υλικό που αργότερα θα συμπεριλάμβανε σε κανονικά άλμπουμ (για παράδειγμα, το Pergamon, το οποίο περιέχει μια ζωντανή ηχογράφηση από το Ανατολικό Βερολίνο, λίγο μετά την προσθήκη του Johannes Schmoelling στο συγκρότημα, περιέχει διάφορα μουσικά θέματα που αργότερα θα εμφανίζονταν στο δίσκο Tangram).

Προσπάθειες για συγγραφή στίχων

Τα περισσότερα άλμπουμ των Tangerine Dream περιείχαν μόνο μουσική. Δύο άλμπουμ που περιείχαν στίχους, τα Cyclone (1978) και Tyger (1987) (το τελευταίο περιείχε απαγγελίες ποιημάτων του William Blake, με συνοδεία μουσικής) είχαν κακή υποδοχή από κάποιους θαυμαστές τους. Αν και υπήρχαν κάποιοι στίχοι σε μερικά τραγούδια άλλων άλμπουμ, όπως στο "Kiew Mission" από το δίσκο Exit (1981), το γκρουπ αποφάσισε να χρησιμοποιήσει φωνητικά σε μια μουσική τριλογία βασισμένη στη Θεία Κωμωδία του Δάντη και στο άλμπουμ Madcap's Flaming Duty (2007). Το τελευταίο άλμπουμ είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Syd Barrett, παλιού μέλους των Pink Floyd, ο οποίος πέθανε το 2006.

Το 1980, μετά τη συναυλία τους στο Ανατολικό Βερολίνο, οπότε και έγιναν ένα από τα πρώτα μεγάλα δυτικά συγκροτήματα που έπαιξαν ζωντανά σε μια κομμουνιστική χώρα, η φήμη τους μεγάλωσε στις χώρες πίσω από το Σιδηρούν παραπέτασμα. Ήταν πολύ δημοφιλείς στην Πολωνία στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και κυκλοφόρησαν ένα διπλό άλμπουμ με ζωντανή ηχογράφηση που λεγόταν Poland. Εξ’ αιτίας της αφηρημένης φύσης της μουσικής τους (και του γεγονότος ότι σπάνια είχαν στίχους στα τραγούδια τους), κατάφεραν να αποφύγουν την λογοκρισία από τις Αρχές, σε αντίθεση με άλλα δυτικούς καλλιτέχνες. Στην Πολωνία, υπέγραψαν συμβόλαιο με την εταιρεία Jive Electro, οπότε και άρχισε η Μπλε Περίοδος τους.

Μουσική για ταινίες

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, οι Tangerine Dream δημιούργησαν μουσική για περισσότερες από είκοσι ταινίες. Αυτό ήταν ένα από τα ενδιαφέροντα του Froese από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν δημιουργούσε μουσική για άγνωστα έργα του Πολωνικού κινηματογράφου. Αρκετά soundtrack περιείχαν μουσική από άλμπουμ που είχαν ήδη κυκλοφορήσει, ή από υλικό που ήταν στη διαδικασία να ηχογραφηθεί για μελλοντικά άλμπουμ. Για παράδειγμα, το τραγούδι "Igneous" από το soundtrack Thief μοιάζει πολύ με το "Thru Metamorphic Rocks" από το άλμπουμ Force Majeure. Η πρώτη τους γνωριμία με την Αμερικάνικη τηλεόραση έγινε όταν ένα τραγούδι από το άλμπουμ Le Parc χρησιμοποιήθηκε ως κεντρικό θέμα της τηλεοπτικής σειράς Street Hawk. Μερικά από τα πιο γνωστά άλμπουμ με μουσική από ταινίες ήταν τα Sorcerer, The Keep, Risky Business, και Legend. Τα καλύτερα από αυτά ήταν εξίσου επιτυχημένα, καλλιτεχνικά, με πολλά από τα κανονικά άλμπουμ, και πολλοί ακροατές τους ανακάλυψαν μέσα από τη δουλειά τους για ταινίες ή την τηλεόραση.

Τελευταία χρόνια: στροφή προς ανεξάρτητες κυκλοφορίες

Στο παρελθόν, το συγκρότημα είχε υπογράψει συμβόλαια με τις εταιρείες Ohr, Virgin, Jive Electro, Private Music, και Miramar, ενώ κάποια λιγότερο σημαντικά soundtracks κυκλοφόρησαν μέσω της Varese Saraband. Το 1996, δημιούργησαν τη δικιά τους δισκογραφική εταιρεία, την TDI (και πιο μετά την Eastgate). Από τότε, τα άλμπουμ τους δεν διατίθενται μέσω λιανικών πωλήσεων από δισκοπωλεία, αλλά μόνο μέσω παραγγελιών μέσω αλληλογραφίας. Το ίδιο ισχύει και για τις κυκλοφορίες της εταιρείας Miramar, καθώς τα μέλη αγόρασαν τα δικαιώματα των δίσκων τους. Ταυτόχρονα, οι δίσκοι των εταιρειών Ohr και Jive Electro (γνωστά ως "Ροζ" και "Μπλε" Περίοδοι) είναι στην ιδιοκτησία της εταιρείας Sanctuary Records.

Ο Edgar Froese κυκλοφόρησε κάποια προσωπικά άλμπουμ με μουσική που μοιάζει με αυτή των Tangerine Dream. Ο Jerome Froese κυκλοφόρησε μερικά singles ως TDJ Rome, που μοιάζουν με τη δουλειά που έκανε για τη σειρά "Dream Mixes". Το 2006 κυκλοφόρησε το πρώτο προσωπικό του άλμπουμ, το "Neptunes". Ο Jerome είναι, προς το παρόν, εκτός συγκροτήματος, για να συγκεντρωθεί στην προσωπική του καριέρα. Πρόσφατα, ολοκλήρωσε το δεύτερο του άλμπουμ, το οποίο ονομάζεται "Shiver Me Timbers" και θα κυκλοφορήσει το Σεπτέμβριο του 2007.

Για να γιορτάσουν τα επέτειο των 40 χρόνων ύπαρξης τους (1967-2007), οι Tangerine Dream έδωσαν μια μοναδική συναυλία στην Βρετανία, στο Astoria του Λονδίνου, την Παρασκευή 20 Απριλίου 2007, παίζοντας ολόκληρο το άλμπουμ Madcap's Flaming Duty (κυκλοφόρησε στη Βρετανία από την εταιρεία Voiceprint στις 2 Απριλίου 2007). Επίσης, θα δώσουν μια δωρεάν παράσταση στη Γερμανική πόλη Eberswalde στις 1 Ιουλίου 2007 και στο Alte Oper της Φρανκφούρτης στις 7 Οκτωβρίου 2007.

Επιρροές

Παρ’ όλο που οι Tangerine Dream ξεκίνησαν ως υπερρεαλιστικό ροκ συγκρότημα, κάθε ένα από τα μέλη τους πρόσθετε διάφορα στοιχεία στη μουσική τους. Το κιθαριστικό στυλ του Edgar Froese επηρεάστηκε από τον Jimi Hendrix , ενώ ο Chris Franke συμμετείχε με πιο αβανγκάρντ στοιχεία, από τη δουλειά των Stockhausen και Terry Riley. Επίσης, ο Peter Baumann συμμετείχε με ιδέες και τεχνικές σύνθεσης, καθώς δεν είχε μεγάλη ικανότητα στα keyboards. Υπήρχαν πολλές άλλες επιρροές, με την πάροδο των χρόνων, από τον ήχο των Yes του Steve Joliffe στο Cyclone μέχρι τα ηχητικά κολλάζ του Johannes Schmoelling στο Exit και στο Hyperborea. Οι Pink Floyd επηρέασαν αρκετά τον Edgar Froese και τους Tangerine Dream. Το άλμπουμ τους Madcap's Flaming Duty (2007) είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Syd Barrett.

Με τη σειρά τους, οι Tangerine Dream επηρέασαν πιο μοντέρνους καλλιτέχνες της ambient μουσικής, όπως οι Deepspace, και οι Global Communication, καθώς και καλλιτέχνες της ροκ, της ποπ και της χορευτικής μουσικής, όπως οι M83, DJ Shadow, Ulrich Schnauss, και Kasabian .

Δισκογραφία

Οι Tangerine Dream έχουν κυκλοφορήσει περισσότερα από εκατό άλμπουμ (χωρίς να μετράμε τα singles, τις συλλογές και διάφορες κυκλοφορίες από θαυμαστές τους) κατά τη διάρκεια των τεσσάρων δεκαετιών που είναι ενεργοί. Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξτε στο κυρίως άρθρο Δισκογραφία Tangerine Dream. Επίσης, υπάρχει και το Tangerine Tree, μια σειρά από άλμπουμ με υλικό από ζωντανές παραστάσεις, ηχογραφημένο από θαυμαστές τους, καθώς και από άλλες πηγές.

Ενδιαφέρουσες πληροφορίες

• Ο γιαπωνέζος Σουσούμου Χιρασάουα, που ειδικεύεται στην ηλεκτρονική μουσική, αφιέρωσε το τραγούδι του Island Door (Paranesian Circle) στους Tangerine Dream. Θεωρείται η μεγαλύτερη σύνθεση του (13 λεπτά).
• Ο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Alastair Reynolds αναφέρει σε ένα βιβλίο του ότι οι πλανήτες του συστήματος Epsilon Eridani (οι οποίο είναι σε αέρια μορφή) ονομάζονται Tangerine Dream.

Δείτε επίσης

• Krautrock

Πηγές πληροφοριών

• Stump, Paul (1999). Digital Gothic - A Critical Discography of Tangerine Dream. Firefly Publishing. ISBN 0-946719-18-7.  Μια κριτική ματιά στη δισκογραφία των Tangerine Dream

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Η επίσημη ιστοσελίδα των Tangerine Dream
• Forum συζήτησης:
  • TaDream Αρχειοθετήθηκε 2003-12-26 στο Wayback Machine. – Λίστα Αλληλογραφίας (mailing list) με θέμα τους Tangerine Dream
• Δισκογραφικές λίστες:
  • Voices in the Net – Αναλυτική δισκογραφία
  • βάση δεδομένων για τους Tangerine Dream από τον Rainer Rutka Αρχειοθετήθηκε 2007-06-02 στο Wayback Machine.
• Διάφορες πηγές πληροφοριών:
  • Tangerine Dream links Αρχειοθετήθηκε 2017-03-05 στο Wayback Machine. Στο Open Directory Project (DMOZ)
  • The Dream Gallery – ιστοσελίδα από θαυμαστές του γκρουπ, περιέχει εικόνες από εξώφυλλα και μια λίστα με ζωντανές ενμφανίσεις
  • What Dreams Are Made Of – Λίστα των ζωντανών παραστάσεων των Tangerine Dream από το 1980 έως το 2005, από τους John Burek και Mark Schaffer
• Επίσης:
  • Το Αστεροσκοπείο Armagh [1], που βρίσκεται στη Βόρειο Ιρλανδία, φιλοξενεί μια ιστοσελίδα από θαυμαστές τους συγκροτήματος.
  • Tangerine Dream - Ζωντανή παράσταση στον καθεδρικό ναό του Coventry, το 1975, σε DVD
  • Linda Spa (στα γερμανικά)